Σε νέα θεμέλια μπαίνει η λειτουργία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης με το μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο, που ενσωματώνει στην εθνική νομοθεσία την οδηγία 2016/2341 που διέπει τα συστήματα επαγγελματικής ασφάλισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, επιχειρείται μια συνολική μεταρρύθμιση στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την επαγγελματική ασφάλιση (ν. 3029/2002 και ν. 4680/2020). Στόχος είναι η προώθηση του θεσμού, ώστε να ενισχυθεί το εισόδημα των μελλοντικών συνταξιούχων με συμπληρωματική παροχή και ταυτόχρονα να καλλιεργηθεί κουλτούρα συνταξιοδοτικής αποταμίευσης στους ασφαλισμένους, προς όφελος των ιδίων και, συνολικά, της εθνικής οικονομίας.
Τα ΤΕΑ θα δίνουν συμπλήρωμα σύνταξης που θα καταβάλλεται εφάπαξ ή σε μηνιαία βάση ή συνδυαστικά (εφάπαξ και σύνταξη). Όταν οι παροχές καταβάλλονται εφάπαξ θα φορολογούνται με συντελεστή 5% ως 20%. Όταν καταβάλλονται ως μηνιαία σύνταξη θα έχουν φόρο 2,5% ως 15%.
Ειδικά ως προς τη φορολόγηση των παροχών των ΤΕΑ, προβλέπεται κλιμακωτή φορολόγηση, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης κάθε ασφαλισμένου. Όσο περισσότερος χρόνος έχει διανυθεί σε ΤΕΑ ή ομαδικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο, τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής φορολόγησης, ώστε να ενισχύεται η μακροπρόθεσμη αποταμίευση, η οποία μπορεί να αποφέρει ικανοποιητικά εισοδήματα κατά τη συνταξιοδότηση.
Ειδικότερα, οι νέες ρυθμίσεις έχουν ως επιμέρους στόχους:
- την απλοποίηση των διαδικασιών σύστασης των ΤΕΑ
- την καθιέρωση ενός πρότυπου καταστατικού
- τη διευκόλυνση ίδρυσης ΤΕΑ από περισσότερους εργοδότες (πολυεργοδοτικά ΤΕΑ), χωρίς να απαιτείται κλαδική/επαγγελματική συνάφεια μεταξύ τους, ώστε να δίνεται η δυνατότητα και σε μικρότερες επιχειρήσεις να εντάσσουν σε ΤΕΑ τους εργαζομένους τους,
- τη θέσπιση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης, για την επίτευξη καλύτερων αποδόσεων και την αύξηση της εμπιστοσύνης των ασφαλισμένων προς τα ΤΕΑ,
- την ενίσχυση της διαφάνειας της δράσης των ΤΕΑ και την καλύτερη ενημέρωση των ασφαλισμένων,
- την αναβάθμιση της εποπτείας των ΤΕΑ, η οποία από 1/1/2025 ανατίθεται στην Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να διασφαλιστεί η οργανωτική και επιχειρηματική επάρκεια των ΤΕΑ, να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των ασφαλισμένων στο θεσμό και να συγκεντρωθεί η εποπτεία σε μία ενιαία αρχή κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα (σήμερα ισχύει τριμερές σύστημα εποπτείας: Υπουργείο Εργασίας, Εθνική Αναλογιστική Αρχή, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς),
- την ομοιόμορφη φορολογική αντιμετώπιση των προϊόντων της προαιρετικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης (ΤΕΑ και ομαδικά ασφαλιστήρια).
6 στους 10 Έλληνες θεωρούν απαραίτητη την συμπληρωματική συνταξιοδοτική αποταμίευση
Μεγάλη υστέρηση γνωρίζει στη χώρα μας η προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Την ίδια στιγμή, περισσότεροι από 6 στους 10 Έλληνες εκτιμούν ότι είναι απαραίτητο να έχουν συμπληρωματική συνταξιοδοτική αποταμίευση για να εξασφαλίσουν τα γηρατειά τους, ωστόσο σχεδόν οι μισοί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για να το καταφέρουν.
Σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα κοινής γνώμης που πραγματοποίησε η Insurance Europe:
- Το 63% των συμμετεχόντων θεωρεί ότι θα χρειαστεί συμπληρωματική συνταξιοδοτική αποταμίευση για να διατηρήσει το επίπεδο διαβίωσης του.
- Το κενό προστασίας στην προαιρετική συνταξιοδοτική αποταμίευση είναι 47% σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας (ενώ ο μέσος όρος στις συμμετέχουσες χώρες είναι 39%).
- Το 48% (έναντι 31% του μέσου όρου) των ερωτηθέντων δηλώνει ενδιαφέρον για συνταξιοδοτική αποταμίευση στο μέλλον αλλά δεν έχει την οικονομική δυνατότητα. Το 19% σημειώνει ότι ενδιαφέρεται μεν αλλά ζητά περισσότερη πληροφόρηση για τα συνταξιοδοτικά προϊόντα, ενώ το 13% αναφέρει ότι σκοπεύει να ξεκινήσει να αποταμιεύει για τη σύνταξη στο εγγύς μέλλον.
- Το 18% δηλώνει ενδιαφέρον για φορολογικά κίνητρα που θα ενθαρρύνουν τη συνταξιοδοτική αποταμίευση.
- Η πληροφόρηση για το κόστος και τις εγγυήσεις αποτελούν προτεραιότητα τόσο κατά το προσυμβατικό στάδιο όσο και μετά τη σύναψη της σύμβασης, όπου προστίθεται και η επίδοση.
- Η ασφάλεια της αποταμίευσης αφενός, η φερεγγυότητα και αξιοπιστία του παρόχου αφετέρου αναδεικνύονται ως εξαιρετικά σημαντικές κατά την αναζήτηση αποταμιευτικού προϊόντος .
Allianz: «Εύθραυστο» το συμβόλαιο μεταξύ των γενεών
Σύμφωνα με την Global Pension Report 2023 της Allianz, η πανδημία του κορονοϊού οδήγησε στη μείωση του προσδόκιμου ζωής σε πολλές χώρες. Συγκεκριμένα, έως το 2050, το παγκόσμιο ποσοστό εξαρτώμενων ατόμων τρίτης ηλικίας αναμένεται να αυξηθεί από 15,1% σήμερα σε 26,3%, ενώ το 2019 είχε προβλεφθεί πως θα άγγιζε μόλις το 25,3%. Οι νεότερες γενιές Y και Z καλούνται να προνοήσουν οι ίδιες, ακόμα περισσότερο, για τα γηρατειά τους.
«Η δυσάρεστη αλήθεια είναι ότι τα άτομα που ανήκουν σε αυτές τις γενιές πρέπει να εργάζονται περισσότερο, καθώς και να αποταμιεύουν περισσότερο και πιο εστιασμένα» επισημαίνει η έκθεση.
Η ανάγκη για συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις είναι αναμφισβήτητη, αλλά σπάνια συνοδεύεται από δράση, με αποτέλεσμα να μην παρατηρείται πρόοδος. Στην πραγματικότητα, μόνο λίγες χώρες -όπως η Γαλλία ή η Κίνα- κατάφεραν να βελτιώσουν σημαντικά τη βαθμολογία τους μέσω μεταρρυθμίσεων. Τα λίγα συνταξιοδοτικά συστήματα που αποδίδουν καλά επί του παρόντος –ιδίως στη Δανία, την Ολλανδία και τη Σουηδία– έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: καθόρισαν την πορεία που ήταν αναγκαία για τη βιωσιμότητα του συστήματος σε αρχικό στάδιο, όταν η ωρολογιακή βόμβα του δημογραφικού ακόμα χτυπούσε σιγανά.
«Το συνταξιοδοτικό σύστημα του μέλλοντος ξεκινά με την επανεξέταση της εκπαίδευσης και της εργασίας για όλους. Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έκανε σημαντικά βήματα για να δημιουργήσει πιο στέρεες βάσεις για το συνταξιοδοτικό της σύστημα. Ειδικότερα, η σύνδεση της ηλικίας συνταξιοδότησης με το
προσδόκιμο ζωής βελτίωσε σημαντικά τη βαθμολογία στον πυλώνα της βιωσιμότητας. Η «αχίλλειος πτέρνα» του παραμένει η δημογραφική προοπτική, καθώς το ποσοστό εξαρτώμενων ατόμων τρίτης ηλικίας αναμένεται να αυξηθεί στο 64,7% έως το 2050. Μαζί με την Ισπανία και την Ιταλία, η Ελλάδα θα είναι μια από τις «γηραιότερες» χώρες της Ευρώπης» επισημαίνει στην έκθεσή της η Allianz.
Όσον αφορά πιθανά μέτρα που θα μπορούσαν να προωθήσουν οι κυβερνήσεις, η έκθεση αναφέρεται στην στόχευση του δεύτερου και τρίτου πυλώνα (επαγγελματικές και ιδιωτικές αποταμιεύσεις) και στις βελτιωμένες ευκαιρίες απασχόλησης για τους ηλικιωμένους υπαλλήλους.
