Αδυναμία να εξασφαλιστεί ίση συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας καταγράφεται στην Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη αυξάνονται οι γυναίκες πρωθυπουργοί και αρχηγοί κρατών, βελτιώνονται οι πανευρωπαϊκοί δείκτες μισθών και ανεργίας, ενώ ολοένα και περισσότερες γυναίκες «σκαρφαλώνουν» στις ανώτατες θέσεις της ιεραρχίας σε επιχειρήσεις κολοσσούς.
Οι Ελληνίδες αντίθετα υποεκπροσωπούνται σε διευθυντικές θέσεις, στην επιχειρηματικότητα, ενώ τα ποσοστά ανεργίας τους είναι υψηλότερα από αυτά των ανδρών.
Παρόλο που στις περισσότερες χώρες το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι υψηλότερο από αυτό των ανδρών, οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε σχολές STEM (Φυσικών Επιστημών, Μηχανικών, κλπ) που προσφέρουν υψηλές αποδοχές.
Ανισότητες σε μισθούς και συντάξεις
Δεδομένου ότι οι γυναίκες είναι εκείνες που φέρουν πιο συχνά το μεγαλύτερο μέρος των ευθυνών φροντίδας της οικογένειας, τείνουν να μειώνουν τις ώρες εργασίας τους. Το ένα τρίτο (31,4%) των εργαζόμενων γυναικών στην ΕΕ εργάζονταν με καθεστώς μερικής απασχόλησης, ποσοστό το οποίο ήταν πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό για τους άνδρες (8,2%).
Πάνω από το 50% του δυνητικά ενεργού γυναικείου πληθυσμού (ηλικίας 25-49 ετών) είναι ανενεργό, λόγω του ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα, Κύπρο, την Ιρλανδία, την Ισπανία, την Εσθονία, τη Μάλτα και το Ηνωμένο Βασίλειο φροντίζουν παιδιά ή εξαρτώμενους ενηλίκους.
Ο αντίκτυπος της γονικής ιδιότητας αντικατοπτρίζεται στο ποσοστό απασχόλησης των γυναικών με παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών. Στην ΕΕ, το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών αυτής της κατηγορίας είναι κατά μέσο όρο πάνω από 8 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από το ποσοστό απασχόλησης άτεκνων γυναικών.
Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, ο μέσος μικτός μισθός πλήρους απασχόλησης για τις γυναίκες είναι 1.115 ευρώ, δηλαδή 13% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μισθό των ανδρών (1.284 ευρώ), οι μισές επιχειρήσεις (53 %) έχουν μηδενική ή πολύ περιορισμένη (έως 15%) συμμετοχή γυναικών στο Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ μία στις δέκα επιχειρήσεις (11%) δεν εμπιστεύεται γυναίκα επικεφαλής σε καμία διεύθυνση ή τμήμα της επιχείρησης.
Στοιχεία από τον Οργανισμό για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες άνω των 65 ετών λαμβάνουν κατά μέσο όρο 26% μικρότερη σύνταξη από τους άνδρες.
Περισσότερες γυναίκες κατέχουν υψηλά αξιώματα στον επιχειρηματικό χώρο, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες αφού οι άνδρες να παραμένουν στους ηγετικούς ρόλους, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας που δόθηκε στη δημοσιότητα ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.
Μακρύς ο δρόμος προς την κορυφή
Παρά τις κάποιες εξαιρέσεις και τους νόμους που βοηθούν στην ενίσχυση των ποσοστώσεων για τις γυναίκες-μέλη σε διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων και για τις γυναίκες στελέχη, ο δρόμος προς την κορυφή παραμένει μακρύς.
Έρευνα που δημοσιεύθηκε από την εταιρεία Equileap, σχετικά με την έμφυλη ισότητα στον εργασιακό χώρο, διαπίστωσε ότι μόλις το 7% των διευθυνόντων συμβούλων και 17% των οικονομικών διευθυντών σε μεγάλες εταιρείες στις αναπτυγμένες χώρες είναι γυναίκες.
Έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το 2023 επισήμανε ότι το μερίδιο των γυναικών στους ανώτερους ηγετικούς ρόλους σημειώνει σταθερή άνοδο σε παγκόσμιο επίπεδο την τελευταία πενταετία, με το ποσοστό των γυναικών που έχουν προσληφθεί σε ηγετικούς ρόλους να έχει αυξηθεί από μόλις 33% το 2016, σε σχεδόν 37% το 2022.
Αλλά τα συνολικά στοιχεία που αφορούν την γυναικεία εκπροσώπηση στις εταιρείες, δείχνουν ότι οι γυναίκες παραμένουν μειονότητα σε ανώτατο επίπεδο.
Σύμφωνα με την Deloitte, σχεδόν ένα στα πέντε μέλη διοικητικών συμβουλίων είναι γυναίκα, ενώ ως προς τους επικεφαλής εταιρειών η αντίστοιχη αναλογία είναι μόλις μια στις 20.
Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ένα τέταρτο των μελών διοικητικών συμβουλίων, αλλά λιγότερο από 6% των διευθυντών εταιρειών.
Στη Βρετανία οι γυναίκες κατέχουν σχεδόν το 30% των θέσεων ΔΣ, αλλά μόνο το 6% των ανώτατων στελεχών είναι γυναίκες.
Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν θεσπίσει νόμους για να ρυθμίσουν αυτή την έμφυλη ανισότητα. Η Γαλλία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας της Equileap σχετικά με την έμφυλη ισότητα στις εταιρείες, με βάση κριτήρια όπως ο μισθός, η άδεια και η προστασία από την εργασιακή παρενόχληση.
Το 2011 η Γαλλία θέσπισε έναν νόμο που προέβλεπε ποσοστώσεις για τα διοικητικά συμβούλια, στα οποία το κατώτερο ποσοστό εκπροσώπησης γυναικών θα πρέπει να είναι το 40%. Παρότι οι επιπτώσεις αυτού θα αποδώσουν καρπούς μακροπρόθεσμα, εντούτοις το 2021 πάνω από το 40% των μελών διοικητικών συμβουλίων στη Γαλλία ήταν γυναίκες.
Παρότι υπάρχει αύξηση στον αριθμό των γυναικών στις εκτελεστικές επιτροπές, αυτό παρατηρείται περισσότερο στο Τμήμα ανθρωπίνου δυναμικού και στο Τμήμα μάρκετινγκ, όχι όμως και στην Οικονομική διεύθυνση που θεωρείται «σκαλοπάτι» για να γίνουν διευθύνουσες σύμβουλοι.
Γυναίκες στο τιμόνι
Στη Γερμανία, η Μπέλεν Γκαρίχο της Merck είναι η μοναδική γυναίκα διευθύνουσα σύμβουλος εταιρείας, ανάμεσα στις 30 μεγάλες γερμανικές εταιρίες που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.
Τον περασμένο χρόνο στην Ιταλία η Τζουζεπίνα ντι Φότζα έγινε η πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε μεγάλης εισηγμένης εταιρείας στη χώρα, μετά τον διορισμό της ως διευθύνουσα σύμβουλος της ιταλικής ενεργειακής εταιρείας Terna.
Στην Ισπανία οι περισσότερες εισηγμένες εταιρείες της χώρας διοικούνται από άνδρες, εκτός από την ιδιοκτήτρια εταιρεία του Zara, την Inditex, της οποίας ηγείται η Μάρτα Ορτέγκα, κόρη του ιδρυτή της εταιρείας, και την τράπεζα Santander, της οποίας πρόεδρος είναι η Ανα Μποτίν, που ανέλαβε τη θέση από τον εκλιπόντα πατέρα της.
Πάντως παράγοντες της αγοράς εργασίας εκτιμούν πως η εκπροσώπηση των γυναικών θα αυξηθεί στο άμεσο μέλλον, καθώς πληθαίνουν οι γυναίκες-πρότυπα που εμπνέουν τις νεότερες γενιές.
