Αποκαλυπτική και ταυτόχρονα αποκαρδιωτική είναι η εικόνα των αποδοχών που έχουν τα νοικοκυριά με παιδιά στην Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΠΕ για το 2023 το εισόδημα των οικογενειών μειώθηκε αντί να αυξηθεί κατά την τελευταία 10ετία.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Ιωάννη Χολέζα για το ΚΕΠΕ, η σύγκλιση προς τις αποδοχές προ κρίσης γίνεται με βραδύτερους ρυθμούς για τα νοικοκυριά με παιδιά, με ότι αυτό συνεπάγεται το δημογραφικό και την απόφαση των νέων ζευγαριών να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια.
Παρά την αύξηση των αποδοχών τα τελευταία χρόνια, η σύγκριση με τις αποδοχές προ κρίσης (2009) δείχνουν μεγάλη συμπίεση των εισοδημάτων, λόγω πληθωρισμού, ακρίβειας και ενεργειακής κρίσης.
Πιο συγκεκριμένα, τα τελευταία 14 έτη οι αποδοχές των νοικοκυριών αυξήθηκαν οριακά μόνο για τα νοικοκυριά χωρίς παιδιά. Για τα νοικοκυριά με ένα, δύο ή περισσότερα παιδιά, ο σχετικός δείκτης φανερώνει μείωση των αποδοχών. Η μεγαλύτερη μείωση εντοπίζεται στα νοικοκυριά με δύο ενήλικες εργαζόμενους και δύο παιδιά.
Το γεγονός ότι όχι μόνο δεν έχουν αυξηθεί διαχρονικά οι αποδοχές των νοικοκυριών με παιδιά, αλλά αντίθετα έχουν μειωθεί, ενδεχομένως αποτελεί μια ακόμη αιτία της μείωσης του πληθυσμού, όπως διευκρινίζει ο κ. Χολέζας.
Οι αποδοχές στην Ελλάδα αυξήθηκαν τα τελευταία δέκα έτη (2013- 2023) περίπου με τον ίδιο ρυθμό για όλους τους τύπους νοικοκυριών. Ο σχετικός δείκτης κυμαίνεται από 117 ως 118,5. Οι αντίστοιχοι δείκτες στην ΕΕ-27 ξεπερνούν το 133, αλλά πάλι δεν υπάρχουν ουσιαστικές αποκλίσεις μεταξύ των νοικοκυριών. Άρα, όπως και στη χώρα μας, η διαχρονική αύξηση των αποδοχών στην ΕΕ-27 ήταν ομοιόμορφη μεταξύ των νοικοκυρών.
Ωστόσο στην Ελλάδα οι αποδοχές είναι μικρότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 για όλους τους τύπους νοικοκυριών και στα δύο χρονικά σημεία (2013 και 2023). Μάλιστα, η διαφορά δεν είναι ίδια μεταξύ των τύπων νοικοκυριών, αλλά «βαραίνει» προς τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες, δύο παιδιά και έναν εργαζόμενο γονέα.
Εξάλλου, τα τελευταία χρόνια, παρά τη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας και την αύξηση των αποδοχών που τη συνόδευσε, επειδή ο ρυθμός αύξησης των αποδοχών ήταν μικρότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η διαφορά στις αποδοχές μεταξύ Ελλάδας και ΕΕ-27 διευρύνθηκε.
Η διαφορά για τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά χωρίς παιδιά αυξήθηκε κατά 10,3 μονάδες από το 2013. Αντίστοιχα, για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες εργαζόμενους χωρίς παιδιά, που βρίσκεται πιο κοντά στον σχετικό ευρωπαϊκό μέσο όρο, η αντίστοιχη διαφορά διευρύνθηκε περίπου 10,6 μονάδες.
Οι ελλείψεις στην αγορά θα επιδράσουν θετικά στους μισθούς
Σε βραχυχρόνιο ορίζοντα, το πρόβλημα των κενών θέσεων στην αγορά εργασίας ενδέχεται να επιδράσει θετικά στο ύψος των αποδοχών, καθώς οι επιχειρήσεις αναμένεται να προσπαθήσουν να καλύψουν τις κενές θέσεις αυξάνοντας τις αμοιβές. Ωστόσο, η πρόσφατη οικονομική ιστορία δείχνει ότι αυξήσεις μισθών υψηλότερες από την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας προκαλούν απώλειες σε όρους ανταγωνιστικότητας κόστους και σοβαρά οικονομικά προβλήματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αναδιάρθρωση της παραγωγής, με στόχο προϊόντα που ενσωματώνουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητα της εργασίας, δεν φαίνεται να έχει λάβει τη δέουσα προσοχή ως τώρα.
Επομένως, είναι σκόπιμο να εφαρμοστούν θεσμικές μεταρρυθμίσεις και να υλοποιηθούν πολιτικές ενθάρρυνσης των παραγωγικών επενδύσεων, προσελκύοντας κεφάλαια από το εσωτερικό της χώρας και το εξωτερικό, με στόχο να επιταχυνθεί η αναδιάρθρωση της παραγωγής προς αυτή την κατεύθυνση.
