Χιλιάδες επιχειρήσεις από την βιομηχανία τροφίμων και ποτών, την παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων, τα διϋλιστήρια, τις κατασκευές και τον μεταλλευτικό κλάδο έκαναν χρήση της εξαήμερης λειτουργίας κατά το πρώτο 15νθήμερο εφαρμογής του νέου καθεστώτος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον 1.600 επιχειρήσεις 24ωρης λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών υπέβαλαν στο ΠΣ Εργάνη δηλώσεις για μια έξτρα ημέρα απασχόλησης του προσωπικού τους (το Σάββατο), ενώ πλήρη στοιχεία θα υπάρξουν περί τα τέλη Ιουλίου όταν θα γίνουν οι απολογιστικές δηλώσεις των εργοδοτών που έκαναν χρήση του μέτρου κατά τη διάρκεια του Ιουλίου.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως προαναγγελτική δήλωση για εξαήμερη απασχόληση του προσωπικού τους υπέβαλαν και δεκάδες επιχειρήσεις που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου (όπως για παράδειγμα σούπερ μάρκετ, φούρνοι και αλυσίδες ζαχαροπλαστείων), αλλά επικαλούμενες φόρτο εργασίας προσπάθησαν να μπουν τεχνηέντως στο σύστημα.
Μάλιστα όπως καταγγέλλουν συνδικαλιστικοί φορείς, οι εργοδότες αυτοί επέβαλαν σε εργαζόμενούς τους να δουλέψουν και την 6η ημέρα, με προδήλωση στο ΕΡΓΑΝΗ που επαναλαμβάνεται κάθε Σάββατο, παρότι ο ΚΑΔ τους δεν ανήκε στη λίστα με τους επιλέξιμους ΚΑΔ της ρύθμισης.
Τι ισχύει για τη μονομερή δήλωση του εργαζόμενου
Την εξαήμερη εργασία την αποφασίζει ο εργοδότης, δηλώνοντας τους εργαζόμενους που θέλει να απασχολήσει μία επιπλέον ημέρα της εβδομάδας, με στόχο να καλύψει έκτακτες ανάγκες σε περιόδους που απαιτείται εντατικοποίηση της παραγωγής.
Σε πρόσφατες δηλώσεις της στον ΣΚΑΙ, η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, επιχείρησε να καθησυχάσει ότι δεν εμπίπτουν όλοι οι εργαζόμενοι στο μέτρο της έκτακτης βάρδιας σε μια επιχείρηση που έχει τη δυνατότητα να κάνει χρήση του νόμου.
«Σε μια βιομηχανία που λειτουργεί 24 ωρες το 24ωρο ,το λογιστήριο π.χ. δεν λειτουργεί 24 ώρες», διευκρίνισε η υπουργός, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η έκτακτη βάρδια δεν μπορεί να ζητείται από τον εργαζόμενο συνεχώς και συστηματικά, καθώς αυτό είναι παράνομο και καταχρηστικό εκ μέρους του εργοδότη, και βεβαίως ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να αρνηθεί και προστατεύεται από την νομοθεσία.
«Η δυνατότητα έκτακτης βάρδιας είναι ένα μέτρο που έρχεται να καταπολεμήσει την υποδηλωμένη και την αδήλωτη εργασία». Με την έκτακτη βάρδια οι εργαζόμενοι πληρώνονται συν 40% αν είναι Σάββατο, συν 115% αν είναι Κυριακή και αργία, συν 140% αν είναι Κυριακή/αργία και νυχτερινά» ανέφερε η υπουργός.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του υφυπουργού Εργασίας Πάνου Τσακλόγλου, ο οποίος έσπευσε να ξεκαθαρίσει πως πρόκειται για ένα έκτακτο μέτρο «αποκλειστικά για την κάλυψη αυξημένων αναγκών, και σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να εφαρμοστεί επί μονίμου βάσεως. Πέρα από παράνομο είναι και ασύμφορο για τους εργοδότες να καθιερώσουν το μέτρο σε μόνιμη βάση».
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν εργατολόγοι, ο εργοδότης μπορεί να επιβάλει την 6η ημέρα εργασίας σε όποιους εργαζόμενους επιλέξει, χωρίς οι τελευταίοι να έχουν δικαίωμα άρνησης (παρά μόνο αν συντρέχουν λόγοι υγείας).
Αυτό σημαίνει πρακτικά πως είναι υποχρεωμένοι να συναινέσουν με τις αξιώσεις του εργοδότη τους, καθιστώντας την απασχόληση κατά την 6η ημέρα σχεδόν υποχρεωτική για όσους δουλεύουν σε επιχειρήσεις 24ωρης λειτουργίας που εμπίπτουν στους επίμαχους ΚΑΔ.
Ποιοι εργοδότες εμπίπτουν στο μέτρο
Υπενθυμίζεται πως εργοδότες σε κλάδους από τους λεγόμενους συνεχούς ροής, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από τους υπαλλήλους τους να εργαστούν και την 6η ημέρα της εβδομάδας, με επιπλέον ημερομίσθιο. Η σύμβαση εξαήμερης απασχόλησης επιτρέπεται υπό τις εξής προϋποθέσεις:
- υποχρεωτική προδήλωση της 6ης ημέρας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ
- δήλωση του αιφνίδιου και εξαιρετικού φόρτου εργασίας για τις επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας
- απαγόρευση υπέρβασης των 8 ωρών ημερησίως και απαγόρευση υπερεργασίας και υπερωρίας,
- ημερομίσθιο για την 6η ημέρα απασχόλησης προσαυξημένο κατά 40% (σε περίπτωση που η 6η ημέρα συμπίπτει με Κυριακή ή επίσημη αργία, η προσαύξηση φτάνει στο 115% του ημερομισθίου).
Διατηρούνται στο ακέραιο τα όρια προστασίας των εργαζομένων που αφορούν την 11ωρη υποχρεωτική ημερήσια ανάπαυση, την υποχρεωτική 24ωρη εβδομαδιαία ανάπαυση (1 ρεπό) και τη διατήρηση του μέσου όρου εβδομαδιαίας εργασίας των 48 ωρών (συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών) σε περίοδο αναφοράς 4 μηνών.
Η δυνατότητα εξαήμερης εργασίας θεσπίστηκε με τα άρθρα 25 και 26 του Ν.5053/2023 με στόχο να καλυφθούν οι μεγάλες ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας, που μοιραία οδηγούν σε αξιοποίηση του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού με εργασία επιπλέον του ωραρίου τους προκειμένου να βγουν οι βάρδιες.
Η εξαήμερη εργασία αφορά αποκλειστικά:
- επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας από τη φύση τους, που λειτουργούν όλες τις ημέρες της εβδομάδας επί 24ωρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους καθώς και
- επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας που λειτουργούν 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα επί 24ωρου βάσεως με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζομένους τους, σε περίπτωση αυξημένου φόρτου εργασίας, με υποχρέωση σχετικής δήλωσης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ.
Δεν θα εφαρμοστεί σε ΔΕΚΟ, δημόσιο τομέα και τράπεζες, ενώ εξαιρούνται της ρύθμισης ο τουρισμός και ο επισιτισμός. Οι κλάδοι που εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου είναι οι ακόλουθοι:
- Βιομηχανία τροφίμων
- Ποτοποιία
- Παραγωγή προϊόντων καπνού
- Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών
- Κατασκευή ειδών ένδυσης
- Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών
- Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα, κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής
- Χαρτοποιία και κατασκευή χάρτινων προϊόντων
- Εκτυπώσεις και αναπαραγωγή προεγγεγραμμένων μέσων
- Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων
- Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων
- Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες
- Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων
- Παραγωγή βασικών μετάλλων
- Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού
- Κατασκευή ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων
- Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού
- Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α.
- Κατασκευή μηχανοκίνητων οχημάτων, ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων οχημάτων
- Κατασκευή λοιπού εξοπλισμού μεταφορών
- Κατασκευή επίπλων
- Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες
