Με την κλιματική κρίση να είναι εδώ, στο τραπέζι του οικονομικού επιτελείου μπαίνουν οι πράσινοι φόροι με στόχο την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητά τους αλλά και μια νέα πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση που θα ενσωματώνει παρεμβάσεις με ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα στην οικονομική δραστηριότητα.
Ήδη, στη Διεύθυνση Φορολογίας του υπουργείου Οικονομικών, ειδική ομάδα εργασίας έχει καταγράψει τους πράσινους φόρους που εφαρμόζονται στην Ελλάδα επισημαίνοντας την ανάγκη «ανάλυσης της κατάστασης προκειμένου να εντοπιστούν οι συγκεκριμένες βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες και να σχεδιαστεί μια επαρκής, αποτελεσματική και αποδοτική πράσινη φορολογική Μεταρρύθμιση».
Επίσης υπογραμμίζεται ότι «απαιτείται προσδιορισμός και ανάπτυξη των πιο αποτελεσματικών και κατάλληλων μέτρων για την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου, δηλαδή την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου φορολογικού συστήματος, το οποίο θα αντιμετωπίζει εξίσου την προώθηση περιβαλλοντικών στόχων και την κοινωνικοοικονομική ευημερία».
Νέα μεταρρύθμιση το 2025
Όπως αναφέρεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2025-2028 «διερευνώνται επιλογές για τον σχεδιασμό μιας «πράσινης» φορολογικής μεταρρύθμισης στην Ελλάδα μέσω του έργου «Πράσινοι φόροι (Greening of taxes) – Ανάπτυξη μιας νέας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης».
Αυτό το έργο στοχεύει να αναπτύξει ένα οικονομικό μοντέλο για την αξιολόγηση και την εφαρμογή μιας πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, επιδιώκοντας να ενισχύσει τις ικανότητες της δημόσιας διοίκησης για τη δημιουργία και την επίβλεψη πράσινων οικονομικών πολιτικών. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025».
Οι περιβαλλοντικοί φόροι
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2022, τα συνολικά έσοδα από τους περιβαλλοντικούς φόρους ανήλθαν σε 11,578 δισ. ευρώ, καταγράφοντας άλμα 50,3% σε σύγκριση με το 2021. Τα έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους αποτέλεσαν το 13,6% των συνολικών φόρων και κοινωνικών εισφορών της ελληνικής οικονομίας, με τις επιχειρήσεις να καταβάλλουν 8,077 δισ. ευρώ ενώ τα νοικοκυριά και οι μη μόνιμοι κάτοικοι κατέβαλαν 3,5 δισ. ευρώ τα οποία αντιστοιχούσαν στο 30,2% των συνολικών περιβαλλοντικών φόρων. Οι ενεργειακοί φόροι αποτέλεσαν την πλειονότητα των περιβαλλοντικών φόρων με μερίδιο 85,8% για το έτος 2022 και ανήλθαν σε 9,93 δις. ευρώ.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη οι αποφάσεις για αλλαγές στο μέτωπο της πράσινης φορολογίας θα ληφθούν ανάλογα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του ισχύοντος καθεστώτος και των κατευθύνσεων της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την πράσινη μετάβαση.
Ο χάρτης των πράσινων φόρων
Πάντως με βάση το ισχύον καθεστώς ο χάρτης με τους πράσινους φόρους διαμορφώνεται ως εξής:
- Τέλος ανακύκλωσης για τα προϊόντα, η συσκευασία των οποίων περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) ύψους 0,08 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο προϊόντος.
- Περιβαλλοντικό τέλος ύψους 0,07 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς το οποίο καταβάλλουν οι καταναλωτές.
- Εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών κατά την πώλησή τους από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και από επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, οι οποίες πωλούν τρόφιμα και ποτά. Η εισφορά είναι ύψους 0,04 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο.
- Πράσινο τέλος ύψους 30 ευρώ ανά χιλιόλιτρο επί του πετρελαίου εσωτερικής καύσης («diesel»), με εξαίρεση του χρησιμοποιούμενου ως καυσίμου θέρμανσης. Το τέλος επιβάλλεται κατά τον τελωνισμό και τα έσοδα πάνε για τη χρηματοδότηση πράσινων έργων και δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων, στο πλαίσιο των ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το έτος 2030, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
- Έκτακτο περιβαλλοντικό τέλος στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα παλαιού τύπου με βάση την κατηγοριοποίηση των εκπομπών καυσαερίων και με συντελεστές ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των εκπομπών καυσαερίων.
- Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση που αντικατέστησε το Φόρο Διαμονής και επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, βαρύνει τον διαμένοντα, που έκανε χρήση του δωματίου ή του διαμερίσματος
- Για την επιβολή του τέλους ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων (διαμόρφωση της φορολογητέας αξίας), λαμβάνεται υπόψη, η λιανική τιμή πώλησης προ φόρων, βάσει τιμοκαταλόγων, με βάση τους συντελεστές της κλίμακας προοδευτικής φορολόγησης οι οποίοι διαφοροποιούνται περαιτέρω, ανάλογα με την εκπεμπόμενη μάζα διοξειδίου του άνθρακα (CO2), καθώς και με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro) που πληρούν εκ κατασκευής τα αυτοκίνητα οχήματα με τελευταία ημερομηνία ταξινόμησης ως προς την πρώτη ταξινόμηση.
- Κλίμακα υπολογισμού τελών κυκλοφορίας για τα οχήματα που ταξινομήθηκαν από 01/11/2010 και κλίμακα υπολογισμού βάσει εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για τα οχήματα που ταξινομήθηκαν από 01/11/2010-31/12/2020 και τροποποίηση της για τα οχήματα που ταξινομούνται από 1/1/2021 και εφεξής.
