Βραδυφλεγή «βόμβα» για το συνταξιοδοτικό σύστημα στην Ελλάδα συνιστά η δημογραφική της κατάρρευση, καθώς η χώρα μας έχει έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς γεννήσεων στην Ευρώπη και την υψηλότερη μέση ηλικία (μαζί με την Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία).
Η πληθυσμιακή συρρίκνωση αλλά και η γήρανση του πληθυσμού έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στην αγορά εργασίας όσο και στο ασφαλιστικό σύστημα, με πολλούς ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση να εκφράζουν ήδη προβληματισμούς για τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στο τελευταίο της report προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ageeing Working Group) η Αναλογιστική Αρχή προέβλεπε αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά το διάστημα 2027-2030, λόγω της σύνδεσης της ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής.
Η αύξηση αυτή κατά 1,5 έτος θα ανεβάσει τα όρια ηλικίας:
- στα 63,5 από 62 έτη που είναι σήμερα για πλήρη σύνταξη με 40 έτη ασφάλισης και
- στα 68 έτη και 5 μήνες από το 67ο έτος που είναι σήμερα για σύνταξη λόγω γήρατος με 15ετία
Παράλληλα αναφερόταν ότι στο μεσοδιάστημα 2030-2050 οι συνταξιοδοτικές δαπάνες θα αυξηθούν από 12,7% του ΑΕΠ το 2030, σε 14,0% του ΑΕΠ το 2050, λόγω του αυξανόμενου αριθμού συνταξιούχων.
- Διαβάστε επίσης: Eurostat: Έντονη η γήρανση του πληθυσμού στην Ελλάδα - Αύξηση κατά 4 χρόνια στη μέση ηλικία
Πρωταθλήτρια στους ηλικιωμένους
Μέχρι το 2050 ο πληθυσμός των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών στην Ελλάδα αναμένεται να παρουσιάσει σημαντική αύξηση, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Η χώρα μας πρόκειται να αναδειχθεί «πρωταθλήτρια» με τουλάχιστον το ένα τρίτο του πληθυσμού της (35%) σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.
«Καμπανάκι» κινδύνου χτύπησε το χθεσινό report της Eurostat, σχετικά με την μέση ηλικία του πληθυσμού της ΕΕ. Η γήρανση του πληθυσμού ήταν πιο έντονη στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία, όπου η μέση ηλικία αυξήθηκε κατά 4 χρόνια. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα η μέση ηλικία του πληθυσμού έφτασε τα 46,9 χρόνια, όταν στην ΕΕ είναι στα 44,7 έτη.
Η μέση ηλικία του πληθυσμού στην Κύπρο, την Ισπανία και την Πολωνία αυξήθηκε κατά 3,8 χρόνια, ενώ στη Μάλτα και την Γερμανία μειώθηκε η μέση ηλικία.
Στο μεταξύ το 2021 γεννήθηκαν στην Ελλάδα 85.346 παιδιά, ενώ το 2022 μόλις 75.921, δηλαδή 11,04% λιγότερα.
Η επιδείνωση των δημογραφικών δεικτών οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια το ασφαλιστικό μας σύστημα στη «μέγγενη».
Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων αναμένεται να αυξηθεί από 38% σε 65% μέσα στα επόμενα 25 χρόνια, κατατάσσοντας την Ελλάδα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά.
Η αναλογία συνταξιούχων – ασφαλισμένων που είναι σήμερα 1 προς 1,66, στην επόμενη 15ετία αναμένεται να υποχωρήσει στο 1,25. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ σήμερα για κάθε 100 συνταξιούχους υπάρχουν 166 ασφαλισμένοι να τους συντηρούν με τις εισφορές τους, το 2040 σε κάθε 100 συνταξιούχους θα αναλογούν μόνο 125 ασφαλισμένοι για την πληρωμή των συντάξεών τους.
Μέτρα όπως η δημιουργία του νέου επικουρικού ταμείου ΤΕΚΑ, που δεν υπόκειται στον δημογραφικό κίνδυνο, η αναπροσαρμογή των ποσοστών αναπλήρωσης ώστε να επιβραβεύεται η μακροχρόνια συμμετοχή στην αγορά εργασίας και η άρση των αντικινήτρων για την απασχόληση συνταξιούχων, στοχεύουν στην ανάσχεση της δραματικής επιβάρυνσης του ασφαλιστικού, λόγω της πληθυσμιακής συρρίκνωσης.
«Οι συνέπειες της γήρανσης του πληθυσμού είναι ιδιαίτερα αρνητικές σε διανεμητικά συνταξιοδοτικά συστήματα όπως αυτά των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών και της Ελλάδας. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες όταν αντιλήφθηκαν το μέγεθος του επερχόμενου προβλήματος έλαβαν μέτρα για την εξάλειψη των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, την αλλαγή των ποσοστών αναπλήρωσης, τη σύνδεση των ορίων συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο της επιβίωσης, την εισαγωγή αυτόματων σταθεροποιητών της συνταξιοδοτικής δαπάνης αλλά και την ενίσχυση ή δημιουργία κεφαλαιοποιητικών πυλώνων δίπλα στα διανεμητικά συστήματα. Η χώρα μας άργησε πολύ να λάβει παρόμοια μέτρα» τονίζει ο υφυπουργός Εργασίας, Πάνος Τσακλόγλου.
Πάντως σύμφωνα με το Ageing Report της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μας είναι βιώσιμο αν τηρηθούν οι υφιστάμενοι κανόνες.
