Είσπραξη του ΕΝΦΙΑ από τους Δήμους, φορολογικά κίνητρα για ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ειδικά σε τομείς υψηλής παραβατικότητας αλλά και επανεξέταση των φοροαπαλλαγών, προτείνει μέσω της ετήσιας έκθεσής του ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.
Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν βασικές προτεραιότητες της δημοσιονομικής πολιτικής σημειώνει η ΤτΕ υποστηρίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η δικαιότερη και αναλογικότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Ειδικότερα η ΤτΕ βάζει στο τραπέζι:
1. Την είσπραξη ή και διαχείριση του ΕΝΦΙΑ από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Πρόκειται για μια πρόταση που είχε εξεταστεί παλαιότερα από το υπουργείο Οικονομικών χωρίς ωστόσο να ληφθεί κάποια απόφαση. Σύμφωνα με την ΤτΕ εάν η διαχείριση και η είσπραξη του φόρου ακίνητης περιουσίας που ανέρχεται σε 2,3 δισ. ευρώ ανατεθεί στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), θα οδηγήσει στην ενίσχυση της οικονομικής αυτονομίας των δήμων και στον εξορθολογισμό του κρατικού προϋπολογισμού, μέσω της μείωσης των μεταβιβαστικών πληρωμών προς την αυτοδιοίκηση. Ο Γιάννης Στουρνάρας επισημαίνει ότι ο ΕΝΦΙΑ, ως φόρος που επιβάλλεται σε ακίνητα εντός των γεωγραφικών ορίων κάθε δήμου, θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικότερα όταν διαχειρίζεται τοπικά. Οι δήμοι διαθέτουν εγγύτερη γνώση της φορολογικής βάσης, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της γραφειοκρατίας, καλύτερο εντοπισμό των αδήλωτων εισοδημάτων από ακίνητα και στοχευμένη χρήση των εσόδων για τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα, η ανταποδοτικότητα του φόρου θα ενισχυθεί, αφού τα χρήματα που πληρώνουν οι πολίτες θα επιστρέφουν σε τοπικές υποδομές, κοινωνικές υπηρεσίες και έργα που αντανακλούν άμεσα τις προτεραιότητες της κάθε περιοχής.
Η ΤτΕ αν και αναγνωρίζει ότι «πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα που θα απαιτούσε προσεκτικό σχεδιασμό κατά το στάδιο της μετάβασης, ώστε να αποφευχθούν αναποτελεσματικά σχήματα που θα περιόριζαν την ανταποδοτικότητα του εν λόγω φόρου» καταγράφει τα πλεονεκτήματα της πρότασης. Ειδικότερα όπως αναφέρεται στην έκθεση:
-Η τοπική αυτοδιοίκηση αναλαμβάνοντας την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, δεν θα έχει να επωμιστεί το υψηλό κόστος ενός ελεγκτικού φορολογικού μηχανισμού, καθώς θα έχει το πλεονέκτημα που προκύπτει από την καλύτερη γνώση της ακίνητης περιουσίας και της χρήσης της εντός των ορίων της γεωγραφικής της περιφέρειας. Οι ΟΤΑ θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής βοηθώντας στον καλύτερο εντοπισμό εισοδημάτων από ακίνητα (π.χ. αδήλωτα).
-Τα έσοδα του φόρου θα συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομικής αυτοδυναμίας των ΟΤΑ και θα τους δίνουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται πιο στοχευμένα στις τοπικές ανάγκες (π.χ. ανάπτυξη τοπικών υποδομών και υπηρεσιών), διασφαλίζοντας την ανταποδοτικότητα του φόρου.
-Η αποτελεσματική διαχείριση του ΕΝΦΙΑ από τους ΟΤΑ θα μπορούσε να συμβάλει στον εξορθολογισμό και στην εξοικονόμηση δημόσιων δαπανών, καθώς και στην εξοικονόμηση διοικητικού κόστους που προκύπτει από τις ενδοκυβερνητικές μεταβιβάσεις.
Μειονεκτήματα
Αναφορικά με τα μειονεκτήματα της διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους, σημειώνεται η ορατή έλλειψη τεχνοκρατικής υποδομής για την πλειοψηφία των δήμων και η ανάγκη εκπαίδευσης και εξοικείωσής τους με τα σχετικά εργαλεία. Μια τέτοια προσπάθεια συνδέεται αναπόφευκτα με αυξημένο διοικητικό κόστος μεσοπρόθεσμα και ενδεχομένως με τον κίνδυνο κακοδιαχείρισης, που όμως θα αντισταθμίζεται από αμεσότερη λογοδοσία προς τις τοπικές κοινωνίες. Επίσης όπως επισημαίνεται η πλημμελής διαχείριση των φορολογικών εργαλείων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανισότητες μεταξύ δήμων, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να συμβάλει και στον φορολογικό ανταγωνισμό (όσον αφορά τον φόρο περιουσίας), παραπέμποντας στην αναγκαιότητα κρατικής παρέμβασης και εποπτείας κατά τη διάρκεια του μεταβατικού σταδίου.
2. Ενίσχυση ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Η ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα κινήτρων και στοχευμένων πολιτικών υπογραμμίζει η ΤτΕ. Παρεμβάσεις όπως τα myData, η πλήρης εφαρμογή του ψηφιακού πελατολογίου, η υποχρεωτική χρήση του ψηφιακού δελτίου αποστολής για τη διακίνηση προϊόντων και η καθολική επέκταση του ηλεκτρονικού τιμολογίου, μπορούν να αποδώσουν ακόμη μεγαλύτερα οφέλη εάν συνδυαστούν με φορολογικά κίνητρα προς τους καταναλωτές για την ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών σε τομείς υψηλής παραβατικότητας.
3. Επανεξέταση φοροαπαλλαγών.
Η ΤτΕ προτείνει την επανεξέταση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών βάσει της αναπτυξιακής και κοινωνικής τους αποτελεσματικότητας. Η εφαρμογή ενός σύγχρονου και αυστηρότερου πλαισίου φορολογικής συμμόρφωσης μπορεί να διασφαλίσει τη σταθερή αύξηση των φορολογικών εσόδων, να ενισχύσει τη φορολογική δικαιοσύνη και να συμβάλει καθοριστικά στη δημοσιονομική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η ΑΑΔΕ, επισημαίνει ότι η αυτοματοποίηση των διαδικασιών ελέγχου και είσπραξης φόρων μέσω τεχνητής νοημοσύνης, η ανάπτυξη νέων συστημάτων για την παρακολούθηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και η χρήση λογισμικού για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου στα ναυτιλιακά καύσιμα θα ενισχύσουν τη φορολογική διαφάνεια και την εισπραξιμότητα.
