Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) μετασχηματίζει ήδη τον φαρμακευτικό κλάδο και την κλινική έρευνα, επιταχύνοντας την ανακάλυψη νέων φαρμάκων, βελτιώνοντας τη σχεδίαση δοκιμών και επιτρέποντας πιο εξατομικευμένη ιατρική προσέγγιση.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες βρίσκονται εδώ και καιρό στην πρωτοπορία και αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης. Πολύ πριν από την πρόσφατη έκρηξη του ενδιαφέροντος του γενικού κοινού, οι ερευνητές εφάρμοζαν πολύπλοκα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης προσπαθώντας να ξεκλειδώσουν τους μηχανισμούς των νόσων.
Μέσα από αλγορίθμους μηχανικής μάθησης, η Τεχνητή Νοημοσύνη διευκολύνει την ταχύτερη και πιο αποτελεσματική στρατολόγηση ασθενών, ενώ οι in silico κλινικές δοκιμές μειώνουν την ανάγκη για πολυδάπανες και χρονοβόρες μελέτες.
Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες απαιτούν εξελιγμένα κανονιστικά πλαίσια για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, εξασφαλίζοντας έτσι υπεύθυνη και καινοτόμο ανάπτυξη για το μέλλον του κλάδου.
Τα παραπάνω ανέφερε κατά το χαιρετισμό του στο 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κλινικών Μελετών & Έρευνας που διοργάνωσε ο Σύλλογος Αντιπροσώπων Φαρμακευτικών Ειδών και Ειδικοτήτων (Σ.Α.Φ.Ε.Ε.), ο Πρόεδρος του Σ.Α.Φ.Ε.Ε. Δημήτρης Γιαννακόπουλος.
Απελευθέρωση πόρων
Ο κ. Γιαννακόπουλος επισήμανε ακόμη πως «Εκτιμάται ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να απελευθερώσει δυνητικά 60 έως 110 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε αξίες, σε όλη την αλυσίδα παγκοσμίως, για τις βιομηχανίες φαρμάκων και ιατρικών προϊόντων (έκθεση της McKinsey). Κυρίως επειδή μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα με δύο τρόπους: επιταχύνοντας τη διαδικασία αναγνώρισης μορίων για πιθανά νέα φάρμακα και επιταχύνοντας την ανάπτυξη και έγκρισή τους.
Ειδικά στις κλινικές μελέτες, η χρήση ΑΙ μπορεί να έχει οφέλη όχι μόνο στον σχεδιασμό των δοκιμών αλλά και στην εξέλιξή τους, ώστε να γίνεται ακριβέστερη και ταχύτερη καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, αλλά και να βελτιώνεται η εμπειρία των ασθενών.
Επίσης, η επιτάχυνση της διαδικασίας ανακάλυψης φαρμάκων θα συμβάλλει στην ταχύτερη θεραπεία περισσότερων νόσων, δημιουργώντας πρόσθετους πόρους που θα μπορούσαν στη συνέχεια να τοποθετηθούν στην έρευνα για άλλες ακάλυπτες ιατρικές ανάγκες, που σήμερα δεν είναι στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Ως προς την ασθενοκεντρική προσέγγιση, η τεχνητή νοημοσύνη θα ανοίξει το δρόμο προς ακόμα πιο εξατομικεύμενες θεραπείες με καλύτερα κλινικά αποτελέσματα για τους ασθενείς.
Η εφαρμογή στην Ελλάδα
Σε ό,τι μας αφορά εδώ στην Ελλάδα, όλες οι εταιρείες συμπεριλαμβάνουν στα επενδυτικά τους πλάνα εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, είτε πρόκειται για το ερευνητικό πεδίο, είτε για την παραγωγή, είτε για την αλυσίδα εφοδιασμού.
Το σίγουρο είναι πως στον χώρο της υγείας οι εφαρμογές είναι αμέτρητες. Όμως, το κρίσιμο είναι, παράλληλα με τις δυνατότητες, να υπάρχουν οι δικλείδες ασφαλείας για την ορθή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και της διασφάλισης των δεδομένων, ώστε όλη η κοινωνία να έχει ωφέλεια από τα πλεονεκτήματα της επαναστατικής αυτής τεχνολογίας».
Καταλυτικός ο ρόλος της ΑΙ στην ανάπτυξη νέων θεραπειών
Ο Δρ. Αντώνιος Αυγερινός, Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, Γενικός Διευθυντής του Σ.Α.Φ.Ε.Ε. τόνισε από την πλευρά του: «Στον χώρο της Υγείας η τεχνητή νοημοσύνη δρα καταλυτικά στην ανάπτυξη νέων θεραπειών που είναι απαραίτητες για τους ασθενείς με σπάνιες ασθένειες.
- 6.000 με 8.000 οι σπάνιες παθήσεις
- 6-8% προσβάλλουν τον πληθυσμό μιας χώρας
Στην Ελλάδα έχουμε περίπου 800.000 κατοίκους που έχουν μια σπάνια ασθένεια χωρίς να το γνωρίζουν. Μπορεί να στοιχίζει μια θεραπεία σε ετήσια βάση περίπου 500.000€ με 1 εκατομμύριο ευρώ. Άρα η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην ανακάλυψη αυτών των θεραπειών, που βοηθούν αυτούς τους ανθρώπους, είναι τεράστιας σημασίας». Και πρόσθεσε:
«Επίσης ο συνδυασμός Big Data και AI μπορεί να μειώσει αισθητά τόσο το κόστος όσο και τον χρόνο εξέλιξης μιας κλινικής μελέτης με αποτέλεσμα να έρθουν στην αγορά πολύ γρηγορότερα νέα φάρμακα προς όφελος των ασθενών».
Ο κ. Αυγερινός, κλείνοντας την ομιλία του, ανέφερε ότι «η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στον ψηφιακό μετασχηματισμό μας δίνει τεράστιες δυνατότητες. Το εγχείρημα είναι μια πρόκληση, όμως πρέπει να έχουμε έναν σαφή σχεδιασμό, μία σαφή στρατηγική, μία συνεχή ενημέρωση, εκπαίδευση και επικαιροποίηση γνώσεων, και να μη μας διαφεύγει η ηθική διάσταση του θέματος».
Επένδυση στην υγεία η έρευνα
Ο κ. Γιώργος Παπάζογλου, Γενικός Γραμματέας του Σ.Α.Φ.Ε.Ε., κατά τον χαιρετισμό του, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το φάρμακο είναι και θα είναι από τους βασικούς πυλώνες του Συστήματος Υγείας, αλλά και της Εθνικής Οικονομίας, και είναι αναγκαία η ύπαρξη διαύλου επικοινωνίας με το Υπουργείο Υγείας για την εύρεση των βέλτιστων αποφάσεων προς όφελος των ασθενών.
Η κλινική έρευνα αποτελεί μία επένδυση στην υγεία, το φάρμακο, την καινοτομία και την υγεία. Μια σημαντική επένδυση, η οποία μπορεί να προσελκύσει κεφάλαια, να εισάγει ερευνητική τεχνολογία, να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα, αυξάνοντας πολλαπλασιαστικά το ΑΕΠ της χώρας».
Γεωργιάδης: 14η σε αριθμό κλινικών μελετών η Ελλάδα
Στη συνέχεια απηύθυνε χαιρετισμό και κήρυξε την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης. Στην ομιλία του ανέφερε ότι σύμφωνα τα ευρήματα μελέτης που έχει στα χέρια του, της οποίας τα συνολικά αποτελέσματα θα παρουσιαστούν το επόμενο διάστημα, η χώρα μας βρίσκεται στη 14η θέση, μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, σε αριθμό κλινικών μελετών που διενεργούνται και στην 21η θέση των ευρωπαϊκών κρατών στην οικονομική αξία των κλινικών μελετών. Επισήμανε δε ότι η συνολική αύξηση των κλινικών μελετών από το 2019 έως σήμερα είναι άνω του 30%.
Ο Υπουργός συμπλήρωσε πως «Το βασικό μας πρόβλημα είναι η πολυδιάσπαση της διαδικασίας. Αυτό που θα κάνουμε με το νέο μας σχέδιο για τις κλινικές μελέτες θα είναι μια πολύ κεντρική διαχείριση μέσα από το Υπουργείο Υγείας. Γιατί σήμερα εμπλέκονται πολλά διαφορετικά επίπεδα διοίκησης για να φτάσεις να πάρεις την τελική έγκριση μιας κλινικής μελέτης και αυτό αυξάνει αρκετά, όχι μόνο το διοικητικό βάρος, αλλά και τον χρόνο των εγκρίσεων.
Είμαι απολύτως ανοιχτός σε μία συνεργασία και με τον ΣΑΦΕΕ γι’ αυτό και γενικά με την ελληνική φαρμακοβιομηχανία, και με την πολυεθνική προφανώς. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να παίξει ρόλο στην προσέγγιση κλινικών μελετών, καθώς είναι μεγάλες εταιρείες που επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους και την έρευνά τους και μπορούν να συμμετάσχουν εντυπωσιακά σε αυτή τη νέα εποχή».
Και κατέληξε ο Υπουργός Υγείας πως «η προσέλκυση κλινικών μελετών στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλο στοίχημα. Πρώτον, διότι μπορούμε να σώσουμε ζωές ανθρώπων γρηγορότερα, γιατί κάποιοι ασθενείς θα αποκτήσουν γρήγορη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες. Δεύτερον, διότι αυξάνονται οι θέσεις εργασίας και ο κύκλος εργασιών στην Υγεία. Τρίτον, επειδή δίνουμε κίνητρα οικονομικά για τις κλινικές μελέτες, μπορεί να αποτελέσει ένα επιπλέον εργαλείο ελάφρυνσης από την πολύ μεγάλη πίεση που δέχονται οι εταιρείες από τα μέτρα των επιστροφών».
