«Δεν είναι λογικό ως το 2030 να έχουμε αυξήσει τις μαρίνες μόλις κατά 10 όταν όμορες χώρες, όπως η Αλβανία η Κροατία, το Μαυροβούνιο αναπτύσσονται ραγδαία». Με τα παραπάνω λόγια ο Στέφανος Γκίκας, Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σκιαγράφησε την κατάσταση με τις μαρίνες της χώρας κατά την παρουσίαση της μελέτης για το Χωροταξικό Σχεδιασμό Συστήματος Μαρινών από την Ένωση Μαρινών Ελλάδος. Τόσο ο ίδιος όσο και οι λοιποί συμμετέχοντες μάλιστα υπογράμμισαν ότι ακόμα και σήμερα η μεγαλύτερη πρόκληση για τον πολλαπλασιασμό των λιμένων της χώρας αποτελεί η γραφειοκρατεία, γεγονός που στο τέλος της ημέρας στερεί «πόντους» από τον θαλάσσιο τουρισμό της χώρας.
Όπως ανέφερε ο ίδιος αν οι διαδικασίες αδειοδότησης συνεχίσουν με τον ίδιο αργό ρυθμό μόλις δέκα νέες μαρίνες θα τεθούν σε λειτουργία στην ελληνική επικράτεια ως το 2030, σημειώνοντας ότι για να μην μείνουμε πολύ πίσω σε σχέση με τους γείτονες ανταγωνιστές ο αριθμός αυτός θα πρέπει να εξαπλασιαστεί. Σε μια προσπάθεια να σκιαγραφήσει την κατάσταση στην αδειοδότηση υπενθύμισε ότι από την έγκριση του masterplan του λιμένος Κέρκυρας χρειάστηκαν 5 χρόνια γραφειοκρατικών διαδικασιών για να φτάσουμε στις υπογραφές με τη Lamda Marinas Investments για τη μαρίνα mega yachts.
«Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι ήδη μεγάλο ωστόσο η γραφειοκρατεία παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις» ανέφερε από πλευράς του και ο Σταύρος Κατσικάδης, Πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας, σημειώνοντας ότι δεν μπορεί «για την πρώτη μόνο φάση αδειοδότησης μιας μαρίνας ως το πρώτο ΠΔ να χρειάζεται ο επενδυτής να επισκεφτεί πάνω από 30 υπηρεσίες και γραφεία». Σύμφωνα με τον ίδιο η επόμενη ημέρα για την ανάπτυξη των μαρινών, πέρα από την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, απαιτεί δίκαιο πλαίσιο ανταγωνισμού, ισόρροπη ανάπτυξη αλλά και τα κίνητρα προς τους επενδυτές. Όπως εξήγησε ο κ. Κατσικάδης θα πρέπει να δημιουργηθούν πλωτές εξέδρες, προβλήτες για να δοθεί λύση στο θέμα της ζήτησης, θα πρέπει να εξορθολογιστεί ο τιμοκατάλογος στα λιμενικά ταμεία ώστε να μην είναι 5 ευρώ η διανυκτέρευση για ένα σκάφος 12 μέτρων αλλά θα πρέπει να βρεθούν και νέες χρηματοδοτικές πηγές κι επιχορηγήσεις - πέρα από το πρόγραμμα επιχορήγησης για την αναβάθμιση των μαρινών από το Ταμείο Ανάκαμψης - ώστε η χώρα να μπει στο χάρτη του θαλάσσιου τουρισμού με αξιώσεις.
Η σύγκριση με τους ανταγωνιστές
Κι αυτό γιατί η σύγκριση με τους ανταγωνιστές σκιαγραφεί εμφανώς την υστέρηση που υπάρχει. Βάσει της μελέτης που εκπόνησαν ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ Γεώργιος Βαγγέλας και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς Θάνος Πάλλης, σήμερα στη χώρα μας αντιστοιχούν 1,1 θέσεις ελλιμενισμού ανά χιλιόμετρο ακτογραμμής, όταν η Σουηδία μετρά 155,38 θέσεις ελλιμενισμού ανά χλμ. Ακολουθεί η Γαλλία με 1.403 μαρίνες και 253.000 θέσεις και τρίτη ως προς τις θέσεις ελλιμενισμού κατατάσσεται η Ιταλία με 961 μαρίνες και 181.000 θέσεις.
Η Κροατία διαθέτει 167 μαρίνες και 18.179 θέσεις ελλιμενισμού, ξεπερνώντας την Ελλάδα, ενώ η Τουρκία έχει 80 μαρίνες και 20.470 θέσεις ελλιμενισμού.
Όσο για την χώρα μας, σύμφωνα με την μελέτη που αποτέλεσε και την πρώτη χαρτογράφηση του εθνικού δικτύου τουριστικών λιμένων, προκύπτει ότι διαθέτει 61 χωροθετημένες μαρίνες και συνολικά 18.652 θέσεις ελλιμενισμού, εκ των οποίων όμως βρίσκονται σε λειτουργία σήμερα 39 μαρίνες με 12.336 θέσεις.
Σε αυτές προστίθενται 65 τουριστικά καταφύγια, αγκυροβόλια και ξενοδοχειακοί λιμένες, αθροίζοντας 4.156 θέσεις ελλιμενισμού, ενώ επιπλέον 3.118 θέσεις μοιράζονται μεταξύ 12 οργανισμών λιμένων και 39 δημοτικών λιμενικών ταμείων. Πέρα βέβαια της έλλειψης θέσεων, στα μειονεκτήματα της χώρας περιλαμβάνεται και η χωρική ασυνέχεια των υφιστάμενων τουριστικών λιμενικών υποδομών σε μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική αγορά, τη στιγμή που οι γειτονικές χώρες διευρύνουν όλο και περισσότερο το μερίδιό τους.
Για τους παραπάνω λόγους, βάσει της μελέτης, κρίνεται αναγκαία η διαμόρφωση ολοκληρωμένου δικτύου τουριστικών λιμένων με κριτήρια τις θέσεις ελλιμενισμού και τη γεωγραφική κάλυψη, δεδομένου ότι σε αρκετές περιοχές η ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί.
Οι ελκυστικές επενδυτικές περιοχές της χώρας
Η στιγμή είναι κομβική καθώς το επενδυτικό ενδιαφέρον αυξάνει. Στην περίπτωση της χώρας μας δε, υπάρχουν προορισμοί που εμφανίζουν ιδιαίτερη ελκυστικότητα για τη χωροθέτηση μαρίνας. Σε αυτούς εντάσσονται η Κεντρική Κέρκυρα και τα Διαπόντια Νησιά, η Σκιάθος, η Μύκονος, ο Πειραιάς και η Λευκάδα. Αντίστοιχα στην Βόρεια Ελλάδα όπου εντοπίζεται επίσης έλλειμα υποδομών, στο επίκεντρο βρίσκονται οι δήμοι Καλαμαριάς, Θεσσαλονίκης και Κασσάνδρας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Νότιο Αιγαίο, το οποίο τα τελευταία χρόνια διακρίνεται για τις τουριστικές επιδόσεις του αλλά και το Ιόνιο και φυσικά η Αττική, η οποία κατέχει ποσοστό 37% των θέσεων σε μαρίνες, ήτοι 4.570.
Κλειδί το χωροταξικό
Κλειδί για την περαιτέρω ανάπτυξη θα αποτελέσει η ολοκλήρωση του ειδικού χωροταξικού για τον τουρισμό, που περιλαμβάνει και τους τουριστικούς λιμένες, η οποία, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιο Μπακογιάννη αναμένεται έως το τέλος του έτους. Όπως εξήγησε «η κατεύθυνση είναι να θέσει τις θεσμικές γραμμές εκεί όπου πραγματικά υπάρχει δυσκολία στη χωροθέτηση, πχ. ειδικοί αρχαιολογικοί χώροι ή περιοχές με ιδιαίτερο τοπίο, και όχι να έχουμε γενικές και οριζόντιες απαγορεύσεις».
Να θυμίσουμε ότι εκκρεμεί να βγει σε διαβούλευση είναι η δέουσα εκτίμηση που αφορά στις επιπτώσεις του σχεδίου στις περιοχές natura, καθώς αυτή περιέχει και στοιχεία από άλλα ειδικά χωροταξικά, κυρίως των ΑΠΕ και των ορυκτών πρώτων υλών. Η εν λόγω διαδικασία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί ως το καλοκαίρι.
Όσο για την προστιθέμενη αξία των μαρινών να σημειωθεί ότι για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται 6 άμεσες και 100 έμμεσες θέσεις εργασίας ενώ για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται για τέλη ελλιμενισμού, επιπλέον 5-10 ευρώ ξοδεύονται σε γενικές προμήθειες, καύσιμα, επισκευές, συντήρηση, φορολογία, μισθοδοσία και υπηρεσίες πρακτόρευσης. Ο θαλάσσιος τουρισμός δε αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του τουριστικού προϊόντος με τη μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών με σκάφη στις μαρίνες είναι περίπου 5 φορές ψηλότερη από τη μέση τουριστική δαπάνη των επισκεπτών του ξενοδοχειακού τουρισμού.
