Επιλεκτική χορήγηση του εμβολίου της ευλογιάς έναντι της ευλογιάς των πιθήκων συνέστησε την Τρίτη (24/5) η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Κατά τη συνεδρίαση που προηγήθηκε, τα μέλη της απεφάνθησαν ότι ένδειξη μαζικού εμβολιασμού για την προστασία από την ευλογιά των πιθήκων δεν υπάρχει, λόγω των επιδημιολογικών και κλινικών χαρακτηριστικών της νόσου.
Ωστόσο, ο εμβολιασμός, μπορεί να γίνει επιλεκτικά, εντός τεσσάρων ημερών μετά την έκθεση, σε άτομα που είχαν στενή επαφή με κρούσμα, όπως άτομα του στενού περιβάλλοντος και ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.
«Δεν είναι το μόνο εμβόλιο που μπορεί να χορηγηθεί μετά την έκθεση στον ιό. Και το εμβόλιο της ιλαράς, εάν χορηγηθεί νωρίς μετά την έκθεση, προλαμβάνει. Νοσήματα που έχουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα επώασης, δίνουν το περιθώριο να μπει το εμβόλιο και να λειτουργήσει ταχύτερα από τη φυσική λοίμωξη», εξηγεί μιλώντας στο Insider η πρόεδρος της Επιτροπής, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής, Μαρία Θεοδωρίδου.
Επίσης, σύμφωνα με τη σύσταση της Επιτροπής, το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί προληπτικά σε άτομα που εργάζονται σε χώρους με αυξημένο επαγγελματικό κίνδυνο έκθεσης στον ιό, όπως είναι τα ερευνητικά εργαστήρια.
Άγνωστό το ποσοστό προστασίας
Η Επιτροπή τονίζει ότι, παρότι ειδικό εμβόλιο έναντι του ιού της ευλογιάς των πιθήκων έως σήμερα δεν υπάρχει, το εμβόλιο έναντι της ευλογιάς αναμένεται να παρέχει προστασία. Ωστόσο, «το ποσοστό προστασίας δεν είναι γνωστό», όπως αναφέρει κ. Θεοδωρίδου.
Όπως αναφέρει στην τελευταία έκθεσή του το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΕCDC) ο πρώιμος εμβολιασμός μετά την έκθεση σε κρούσμα (εντός τεσσάρων ημερών) με εμβόλιο ευλογιάς μπορεί να προλάβει την ευλογιά των πιθήκων ή να κάνει την πορεία της λιγότερο σοβαρή.
Σύμφωνα με το ΕCDC, o προηγούμενος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς (σ.σ. πριν εξαλειφθεί η νόσος) μπορεί να προσφέρει διασταυρούμενη προστασία από την ευλογιά των πιθήκων, η οποία από παλαιότερες μελέτες εκτιμάται έως και 85%. Ωστόσο, η προστατευτική δράση του εμβολιασμού εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου. Οι ορολογικές μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να διαρκέσει για περισσότερα από 20 χρόνια, αλλά πιστεύεται ότι -παρά την φθίνουσα επίδραση- προσφέρει δια βίου προστασία έναντι της σοβαρής νόσου, λόγω των Β και Τ κυττάρων μνήμης.
Ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Γεώργιος Χρούσος, εκτιμά ότι το ποσοστό προστασίας του νέου εμβολίου της ευλογιάς έναντι της ευλογιάς των πιθήκων θα είναι υψηλό: «Εκτιμώ ότι το ποσοστό θα είναι υψηλό, καθώς το εμβόλιο έχει την ίδια δομή με το παλαιότερο. Και το εμβόλιο που χορηγούταν στο παρελθόν για την ευλογιά δεν ήταν ακριβώς κατά της νόσου, αλλά κατά μίας πολύ ελαφριάς πάθησης των βοοειδών, της δαμαλίτιδας. Δεδομένου ότι οι μελέτες έχουν δείξει υψηλό ποσοστό προστασίας σε όσους έχουν εμβολιαστεί πριν χρόνια, πιθανολογώ ότι σε αυτούς που θα εμβολιαστούν τώρα θα είναι υψηλότερο, καθώς φαίνεται μάλιστα ότι το νέο, τροποποιημένο εμβόλιο είναι βελτιωμένο. Ωστόσο, και 85% να είναι το ποσοστό είναι καλό», αναφέρει ο καθηγητής στο Insider.
Τι λέει ο ΕΜΑ για το εμβόλιο
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) έχει αδειοδοτήσει το τροποποιημένο εμβόλιο κατά της ευλογιάς (Imvanex), το οποίο περιέχει ζώντες εξασθενημένους μη πολλαπλασιαζόμενους ιούς. Το εμβόλιο αυτό μπορεί να χορηγηθεί υποδορίως σε δύο δόσεις, με μεσοδιάστημα 4 εβδομάδων, από την ηλικία των 18 ετών, όπως και σε ανοσοκατασταλμένα άτομα.
Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό Οργανισμό, το Imvanex περιέχει μια τροποποιημένη μορφή του ιού της δαμαλίτιδας που ονομάζεται vaccinia Ankara, η οποία δεν προκαλεί ασθένεια στον άνθρωπο και δεν μπορεί να αναπαραχθεί στα ανθρώπινα κύτταρα. Λόγω της ομοιότητάς του με τον ιό της ευλογιάς, τα αντισώματα που παράγονται εναντίον αυτού του ιού αναμένεται επίσης να προστατεύουν από την ευλογιά. Τα εμβόλια που περιέχουν ιούς δαμαλίτιδας ήταν αποτελεσματικά στην εκστρατεία για την εξάλειψη της νόσου.
Ο ΕΜΑ έκρινε ότι το Imvanex είναι αποτελεσματικό στην ενεργοποίηση της παραγωγής αντισωμάτων κατά της ευλογιάς σε επίπεδο που παρέχει προστασία τουλάχιστον τόσο υψηλή όσο αυτή που παρέχουν τα συμβατικά εμβόλια κατά της ευλογιάς. Ωστόσο, η διάρκεια της προστασίας δεν είναι γνωστή.
Όπως αναφέρει ο Οργανισμός, λόγω του ότι ο ιός της δαμαλίτιδας στο νέο εμβόλιο δεν μπορεί να αναπαραχθεί στα ανθρώπινα κύτταρα, είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει τις παρενέργειες των συμβατικών εμβολίων ευλογιάς.
«Yπό όρους» έγκριση
Το Imvanex εγκρίθηκε το 2013 «υπό όρους». Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν κατέστη δυνατό να ληφθούν πλήρεις πληροφορίες για το εμβόλιο, λόγω της σπανιότητας της νόσου. Ωστόσο, ο Οργανισμός διαβεβαιώνει ότι κάθε χρόνο επανεξετάζει κάθε νέα πληροφορία που είναι διαθέσιμη και ενημερώνει τη σχετική επισκόπηση.
Όπως επισημαίνει, οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες του Imvanex (που μπορεί να επηρεάσουν περισσότερα από 1 στα 10 άτομα) είναι πονοκέφαλος, ναυτία, μυαλγία (μυϊκός πόνος), κόπωση και αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης (πόνος, ερυθρότητα, οίδημα, σκλήρυνση και κνησμός).
«Η ευλογιά ανακηρύχθηκε επίσημα εξαλειφθείσα το 1980, με το τελευταίο γνωστό κρούσμα της νόσου να εμφανίζεται το 1977. Αυτό το εμβόλιο θα χρησιμοποιηθεί όταν κριθεί απαραίτητο για την προστασία από την ευλογιά, σύμφωνα με τις επίσημες συστάσεις», αναφέρει ο ΕΜΑ.
Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εκτιμά ότι με τα μέχρι σήμερα δεδομένα ο κίνδυνος από την ευλογιά των πιθήκων για το γενικό πληθυσμό της χώρα μας είναι πολύ μικρός. Ωστόσο, τονίζει ότι παρακολουθεί συστηματικά τις εξελίξεις και τα επιστημονικά δεδομένα και θα επικαιροποιεί ανάλογα τις συστάσεις της.
Όσον αφορά στην προμήθεια των εμβολίων, γνωστοποίησε ότι εξετάζεται από τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης European Health Emergency Preparedness and Response Authority (HERA) η δυνατότητα κοινής προμήθειας με ταχείες διαδικασίες για τις ενδεχόμενες ανάγκες κάθε χώρας.
Photo: Getty Images
