Με την ευρεία συμμετοχή εκπροσώπων της Πολιτείας, της Ακαδημαϊκής και Επιστημονικής Κοινότητας, της Βιομηχανίας, της Κοινωνίας των Πολιτών και των εκπροσώπων Συλλόγων Ασθενών από όλη την Ελλάδα, ολοκληρώθηκε το 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, στις 20 & 21 Νοεμβρίου 2023. Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, και με τίτλο «Συνδιαμορφώνοντας ένα Νέο Ε.Σ.Υ», το φετινό συνέδριο έδειξε για άλλη μια φορά το δρόμο για τη συμμετοχή των ασθενών στις πολιτικές διεργασίες και αποφάσεις που αφορούν την υγεία, αλλά στην επικείμενη αναδιαμόρφωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Οι θεματικές του διήμερου συνεδρίου κάλυψαν σημαντικά και ακανθώδη θέματα που σχετίζονται με τη διαμόρφωση ενός δίκαιου και βιώσιμου Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπως πρόληψη και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, κλιματική κρίση, συμμετοχή των ασθενών σε λήψη αποφάσεων για πολιτικές υγείας, νέος Υγειονομικός Χάρτης και ιδιωτικές δαπάνες στην Υγεία, αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, καθώς και πρόσβαση των ασθενών στην καινοτομία και σε κλινικές μελέτες.
Το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας αναγνώρισε τη σημασία και την προστιθέμενη αξία της συμμετοχής των ασθενών και των εκπροσώπων τους, μέσω της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας και των συλλόγων ασθενών στη διαμόρφωση πολιτικών, στη λήψη αποφάσεων και στην αξιολόγηση υπηρεσιών και μεταρρυθμίσεων, η οποία ήδη γίνεται πράξη, και δεσμεύτηκε για την περαιτέρω έμπρακτη θεσμική θωράκιση και ενίσχυση του ρόλου αυτού.
Στη κεντρική τοποθέτηση του Συνεδρίου, ο Υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, αφού αναφέρθηκε στα μεγάλα στοιχήματα που πρέπει να κερδίσει το σύστημα υγείας, που έχουν να κάνουν με την πρόσβαση, την ισότητα και την παρακολούθηση των χρόνιων ασθενών, αρίθμησε στρατηγικούς στόχους του Υπουργείου, όπως η δημιουργία κέντρων αναφοράς, η ψηφιοποίηση, το Μητρώο Καρκίνου, το Εθνικό Δικτύου ΜΑΦ για την αντιμετώπιση των εγκεφαλικών και αντίστοιχων μονάδων για το Τραύμα, τη συγκρότηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια, την Εθνική Δράση κατά της παιδικής παχυσαρκίας και τα προγράμματα για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Στη συζήτηση που ακολούθησε με εκπροσώπους της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, ο Υπουργός αναφέρθηκε στο επικείμενο σχέδιο νόμου που θα θεσμοθετεί το ρόλο του φροντιστή, και στην πρόθεση νομοθέτησης της δυνατότητας σε πολίτες να αναλάβουν ρόλο φροντιστή σε συγγενείς τους. Για τον Καρκίνο, είπε πως στόχος του Υπουργείου αποτελεί η δημιουργία κέντρων αναφοράς, για να επισπευσθούν οι διαγνώσεις, ενώ για την εξατομικευμένη θεραπεία, μνημόνευσε το σημαντικό ρόλο των βιοδεικτών. Αναφορικά με την επάρκεια αίματος, ανέφερε ότι σε πολλές περιπτώσεις τα προβλήματα αφορούν τον τρόπο διαχείρισης και οργάνωσης, δηλώνοντας ταυτόχρονα τη διαθεσιμότητά του προς τους εκπροσώπους των ασθενών ώστε να συζητηθούν αναλυτικά τα προβλήματα που τέθηκαν ώστε να αναζητηθούν λύσεις.
Ο Υπουργός κάλεσε τα μέλη της Ένωσης Ασθενών να συμμετέχουν σε όλα τα κρίσιμα όργανα λήψης αποφάσεων, σε όλες τις επιτροπές που εισηγούνται κρίσιμες πολιτικές, δηλώνοντας ότι οι ασθενείς πρέπει να συμμετέχουν παντού, να αξιολογούν και να συμμετέχουν στα συστήματα αξιολόγησης και απόδοσης των υγειονομικών μονάδων για να υπάρχει πραγματικά μια συμπόρευση με την κοινωνία.
Πρόληψη και προσβασιμότητα στο ΕΣΥ
Στο Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο: «Το Πλέγμα της Πρόληψης - Εργαλεία και Πρακτικές», η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, υπογράμμισε ότι στο Υπουργείο Υγείας έχει αναπτυχθεί πλέγμα δράσεων πρόληψης για την παιδική ηλικία και μίλησε για μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα εμβόλια, αναφέροντας ότι σε λιγότερο από 10 χρόνια θα έχουμε ελάχιστα περιστατικά καρκίνου της μήτρας που θα οφείλεται στον ιό HPV, χάρη στο εμβόλιο και το screening που γίνεται σήμερα. Τόνισε ότι στόχος του Υπουργείου είναι τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου να είναι σωστά σχεδιασμένα και σύμφωνα με τις τελευταίες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες. Αναφερόμενη στο ζήτημα της συμβολής των Συλλόγων Ασθενών στη διαμόρφωση πολιτικών υγείας τόνισε ότι πρέπει να ενισχυθεί όχι μόνο γιατί είναι το σωστό ηθικά και το δίκαιο κοινωνικά αλλά γιατί είναι και το σωστό επιστημονικά. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η θεσμική συμμετοχή η οποία θα λάβει πολύ πιο επίσημη μορφή ενώ έχει ενταχθεί ένα πρόγραμμα στο ταμείο ανάκαμψης για το σκοπό αυτό ώστε μεταξύ άλλων να αναβαθμιστεί και το επίπεδο εκπροσώπησης, καθώς οι Σύλλογοι Ασθενών αποτελούν ένα πολύτιμο μέσο που παρέχει επί σειρά ετών άτυπα πολλές υπηρεσίες στους ασθενείς. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να εστιάσουμε στην περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας. Αυτό θα οδηγήσει και στην εκπροσώπηση των ασθενών σε ανώτερο επίπεδο.
Στο Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο: «Προσβασιμότητα Ασθενών. Βιωσιμότητα και Ανθεκτικότητα Εθνικού Συστήματος Υγείας», ο Υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, ανέφερε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσο όρο της Ευρώπης στις νοσοκομειακές κλίνες και υπογράμμισε ότι δεν χρειάζεται να κλείσουμε κανένα νοσοκομείο αλλά μπορούμε να κάνουμε καλύτερη διαχείριση. Προσέθεσε ότι θα πρέπει να προσμετρηθεί στην εξίσωση του συστήματος υγείας και ο ιδιωτικός τομέας όπου κάποιες εξετάσεις ή θεραπείες θα καλύπτονται ολοκληρωτικά από το δημόσιο ταμείο.
Ψυχική υγεία στη μεταπανδημική εποχή
Στο Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο: «Ψυχική Υγεία και Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη Μεταπανδημική Εποχή» ο Υφυπουργός Υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος, τόνισε ότι όλο σύστημα πρέπει να διαμορφωθεί έτσι ώστε να ευνοεί την κοινοτική περίθαλψη. Προχωράει η μεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας, όπου ο νέος νόμος θα έρθει στη Βουλή από το 2024 και οι αλλαγές θα ξεκινήσουν από τον Απρίλιο του 2024 με στόχο την έγκαιρη διάγνωση των νέων περιστατικών και αντιμετώπιση των χρόνιων ασθενών ώστε να επανέλθουν γρήγορα στην κοινωνία όσοι μπορούν και όσοι δεν μπορούν να τύχουν ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και υποστήριξης. Σήμερα υπάρχουν κέντρα που δεν προλαβαίνουν να δουν νέα περιστατικά γεγονός που αποδεικνύει ότι το σύστημα έχει μεγάλες δυσκαμψίες. Πρέπει να ανασχεδιαστεί το σύστημα και να διατεθούν πόροι, εντάσσοντας παράλληλα και τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες. Τόνισε επίσης ότι είναι απαραίτητο να εκπαιδευτούν νέοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Αντίστοιχη σύμπλευση απόψεων και συναίνεση για περαιτέρω ενδυνάμωση της Φωνής των Ασθενών και συμμετοχή των ληπτών υπηρεσιών υγείας στη χάραξη πολιτικών υγείας, υπήρξε μεταξύ των εκπροσώπων των πολιτικών κομμάτων που συμμετείχαν στις εργασίες του Συνεδρίου, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε σχετικές διακομματικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των υφιστάμενων νομοθετικών ρυθμίσεων.
Συμμετοχή ασθενών στις πολιτικές αποφάσεις
Σε Στρογγυλό Τραπέζι με τίτλο: «Η Συμμετοχή των Ασθενών στις Πολιτικές Αποφάσεις», ο Βουλευτής Α' Ανατολικής Αττικής της Νέας Δημοκρατίας και Πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής Βασίλειος Οικονόμου, ανέφερε ότι η θεσμοθέτηση της συμμετοχής των ασθενών έγινε το 2022 και οι εμπλεκόμενοι είναι υποχρεωμένοι πλέον να ακούν τους ασθενείς για τις παρεμβάσεις που κάνουν. Η επιτροπή της Βουλής καλεί πάντα τους ασθενείς όπως και τους επιστήμονες και τους επαγγελματίες για τη λήψη των αποφάσεων και του ελέγχου του νομοθετικού έργου. Θέτοντας το παράδειγμα της ανάγκης δημιουργίας ενός νοσοκομείου στην Ανατολική Αττική ανέφερε ότι η Ένωση Ασθενών θα πρέπει να έχει λόγο και συμμετοχή, καταλήγοντας ότι όσο οι ασθενείς βρίσκονται μέσα στα κέντρα αποφάσεων εκπαιδεύονται ταυτόχρονα και αποκτούν εμπειρία. Έτσι θα εκπαιδευτούν και οι εκπρόσωποι των οργανώσεων ασθενών για να μπορούν να αντιμετωπίζουν καλύτερα τα προβλήματα.
Ο Τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. και Βουλευτής Αχαΐας Ανδρέας Παναγιωτόπουλος, ανέφερε πως οι ενώσεις ασθενών αποτελούν σημαντικό παράγοντα στη χάραξη των πολιτικών υγείας οδηγώντας σε μεγαλύτερη ασφάλεια του Συστήματος Υγείας. Ο θεσμικός ρόλος των ασθενών θα πρέπει να ενισχύεται. Υπερθεμάτισε το Άρθρο 60 του Ν. 4931 που ενδυναμώνει τη συμμετοχή των ασθενών και τάχθηκε υπέρ του να γίνει η συμμετοχή των ασθενών υποχρεωτική και να μην επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια του Υπουργείου.
Τέλος, ο Υπεύθυνος ΚΤΕ Υγείας, ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής και Βουλευτής Ιωαννίνων Ιωάννης Τσίμαρης, υπογράμμισε πως η Πολιτεία δεν έχει ακόμη καταλήξει στον βαθμό συμμετοχής των ασθενών στην λήψη αποφάσεων καλώντας τους όταν ο νόμος είναι σχεδόν έτοιμος να πουν τις παρατηρήσεις τους. Θα πρέπει να καλούνται να υποβάλουν τις προτάσεις τους συμβουλευτικά όταν διαμορφώνεται ο νόμος σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τονίζοντας τη σημασία της εγγραματοσύνης των εκπροσώπων ανέφερε ευρωπαϊκές καλές πρακτικές και κατέληξε ότι οι ασθενείς μπορούν να βοηθήσουν την Πολιτεία να επαληθεύσει αν τα δεδομένα που έχει βάση των ερευνών ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, ώστε να είναι δυνατό να ληφθούν σωστές αποφάσεις.
Οι εργασίες του Συνεδρίου ολοκληρώθηκαν με αποφώνηση του απερχόμενου Προέδρου Δ.Σ. Νίκου Δέδε και της Νέας Προέδρου Δ.Σ. Βάσως Ραφαέλας Βακουφτσή.
