Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το κάπνισμα αποτελεί τον κύριο, αλλά αναστρέψιμο, παράγοντα νοσηρότητας και θνησιμότητας. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Πρόληψη του Καπνίσματος (ENSP) επισημαίνει την εξάρτηση από τη νικοτίνη ως μια χρόνια και υποτροπιάζουσα νόσο.
Ο βαθμός του εθισμού αντανακλάται στο γεγονός ότι από τους καπνιστές που προσπαθούν να διακόψουν χωρίς ιατρική βοήθεια, μόνο ένα ποσοστό 3-5% τα καταφέρνει, καθώς οι περισσότεροι πρώην καπνιστές, μέσα στους 3 πρώτους μήνες από τη διακοπή, επιστρέφουν στο κάπνισμα. Αυτό οφείλεται κυρίως στα έντονα στερητικά συμπτώματα που βιώνουν οι καπνιστές που προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα χωρίς φαρμακευτική αγωγή.
Η διακοπή του καπνίσματος είναι ένας δύσκολος στόχος με τον κίνδυνο της υποτροπής να παραμονεύει. Ωστόσο, υπάρχουν νέες φαρμακευτικές, θεραπευτικές προσεγγίσεις που δίνουν ελπίδα στους καπνιστές να πετύχουν τον στόχο τους.
Κυτισινικλίνη: Η παλαιότερη…ΝΕΑ θεραπεία διακοπής καπνίσματος
Η κυτισινικλίνη χρησιμοποιούταν στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη πριν από σχεδόν 60 χρόνια για να βοηθήσει τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα, προτού εγκριθούν οποιεσδήποτε μέθοδοι για τη διακοπή του καπνίσματος στο δυτικό κόσμο. Η κυτισινικλίνη είναι ένα φυτικό αλκαλοειδές που προέρχεται από το φυτό Cytisus laburnum και έχει υψηλή συγγένεια με τον υποτύπο α4β2 του νικοτινικού υποδοχέα της ακετυλοχολίνης. Ανακαλύφθηκε το 1818, απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1865 και οι δράσεις της τεκμηριώθηκαν ως «ποιοτικά ταυτόσημες με αυτές της νικοτίνης» το 1912.
Παρουσιάστηκε στην αγορά το 1964 ως βοηθητική μέθοδος διακοπής καπνίσματος με την επωνυμία Tabex από μια βουλγαρική φαρμακευτική εταιρεία. Τα πρώτα δεδομένα από κλινικές δοκιμές που έδειχναν τα θετικά αποτελέσματα της κυτισινικλίνης στη διακοπή του καπνίσματος, δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά της Ανατολικής Ευρώπης από τέλη της δεκαετίας του 1960 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Τα ποσοστά διακοπής καπνίσματος που καταγράφηκαν μέσω συμπλήρωσης ερωτηματολογίων από τους χρήστες του φαρμάκου κι αποστολής μέσω ταχυδρομείου, κυμαίνονταν από 41% έως 65% στο τέλος της θεραπείας και 21% έως 30% μετά από έξι ή περισσότερους μήνες, από την ημέρα έναρξης της παρακολούθησης. Ωστόσο, η παραπάνω μεθοδολογία και ο τότε σχεδιασμός των κλινικών μελετών δεν πληρούσε τις σύγχρονες απαιτήσεις των κανονιστικών αρχών.
Το 2011, δημοσιεύθηκε μια πιο αυστηρά σχεδιασμένη κλινική δοκιμή της κυτισινικλίνης στο New England Journal of Medicine και το 2013 μια μετα-ανάλυση στο Thorax που συμπεριλάμβανε τα ευρήματα σε όλες τις σύγχρονες, ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Η συνοπτική εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της κυτισινικλίνης ήταν σημαντική και συγκρίσιμη με την αποτελεσματικότητα των υποκατάστατων νικοτίνης, τη βουπροπιόνη, τη νορτρυπτυλίνη και την κλονιδίνη*. Σήμερα, η κυτισινικλίνη κυκλοφορεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και πλέον υπάρχουν πολυάριθμες κλινικές δοκιμές που τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του προϊόντος, ενώ αρκετές ακόμα αναμένεται να ολοκληρωθούν σύντομα.
Σε διεθνές επίπεδο, τα αποτελέσματα των μελετών που διερευνούν τη θεραπευτική επιλογή της κυτισινικλίνης για τη διακοπή του καπνίσματος, είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.
Ο μηχανισμός δράσης και το πλάνο απεξάρτησης
Η κυτισινικλίνη είναι μια φαρμακευτική ουσία που μιμείται και ανταγωνίζεται τον τρόπο δράσης της νικοτίνης, καθώς ο μηχανισμός δράσης της ουσίας αφορά στην εκλεκτική και ισχυρότερη δέσμευση στους a4b2 υποδοχείς, οι οποίοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξάρτηση από τη νικοτίνη.
Συγκεκριμένα, δρα εκλεκτικά στους νικοτινικούς υποδοχείς (α4β2) και ανταγωνίζεται τη νικοτίνη, την οποία σταδιακά εκτοπίζει λόγω της ισχυρότερης δέσμευσης. Αυξάνει μέτρια τα επίπεδα της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, κάτι που προλαμβάνει και ανακουφίζει τα συμπτώματα από τη στέρηση της νικοτίνης.
Το πλάνο της απεξάρτησης διαρκεί 25 ημέρες, επιτρέπoντας τη σταδιακή μείωση της εξάρτησης από τη νικοτίνη και τη διακοπή του καπνίσματος χωρίς συμπτώματα στέρησης.
Κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία TOKOVYS και αποτελεί ένα σημαντικό νέο όπλο για την οριστική διακοπή της χρήσης προϊόντων που περιέχουν νικοτίνη, σε καπνιστές που είναι πρόθυμοι να διακόψουν το κάπνισμα.
Τα οφέλη από τη διακοπή του καπνίσματος ξεκινούν πολύ γρήγορα. Σε οκτώ ώρες αυξάνεται το οξυγόνο και μειώνεται το μονοξείδιο του άνθρακα στο μισό, ενώ σε έναν χρόνο ο κίνδυνος για καρδιακή προσβολή μειώνεται κατά 50%, σε σχέση με έναν καπνιστή.
Ποτέ δεν είναι αργά για να κόψεις το κάπνισμα. Αρκεί να το πάρεις απόφαση!
Τώρα μπορείς! Με TOKOVYS! Διατίθεται στα φαρμακεία από τη WinMedica
*BMJ 2013;347:f5198 doi: 10.1136/bmj.f5198 (Published 23 August 2013)
