Την «αχίλλειο πτέρνα», ήτοι την απουσία της ουσίας των λέξεων «εμπιστοσύνη» και «αξιοπιστία» γύρω από την Credit Suisse φαίνεται πως σημάδευσαν και «χτύπησαν» τα funds αναζητώντας το επόμενο υπό κατάρρευση χρηματοπιστωτικό ίδρυμα - «θύμα».
Σκάνδαλο παρακολούθησης, σφοδρό πλήγμα (5,5 δισ. δολάρια) από την υψηλή έκθεση και της κατάρρευση της Greensill και της Archegos, ξέπλυμα χρήματος που προερχόταν από εμπόριο κοκαΐνης, διαφθορά και υπόθαλψη εγκληματικών οργανώσεων και φυγή κορυφαίων στελεχών είναι μερικά από αυτά που διαμορφώνουν τη «μαύρη βεντάλια» του άλλοτε ισχυρού ελβετικού τραπεζικού κολοσσού.
Κρίση εμπιστοσύνης και ρευστότητας
Όπως αναφέρει η Barclays και συγκεκριμένα οι αναλυτές της που καλύπτουν σε πολλά σκέλη (equity - credit) την Credit Suisse, αυτή η κρίση δεν αφορά την ποιότητα του ενεργητικού, αλλά φαίνεται να αποτελεί μια κρίση ρευστότητας, που οφείλεται στις εκροές καταθέσεων και μια σταθερή ροή αρνητικών νέων και τίτλων για την ελβετική τράπεζα που δύναται να έχουν σημαντικό βάρος σε μακροοικονομικό επίπεδο, αν δεν αντιμετωπιστούν.
Ευτυχώς σε αυτές τις περιπτώσεις, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, υπάρχει ένα «playbook» για την αντιμετώπιση μιας κρίσης ρευστότητας. Η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να παρέμβει, αποφασιστικά, για να εκπληρώσει τον ρόλο της ως δανειστής έσχατης ανάγκης («lender of last resort»). Στην προκειμένη περίπτωση, αυτή είναι η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, με την ΕΚΤ και τη Fed να δύναται να έχουν υποστηρίκτικο ρόλο ανοίγοντας γραμμές swap εάν υπάρχει έλλειψη, ειδικά σε δολάρια. Ωστόσο, η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας θα πρέπει να είναι ο βασικός κινητήριος «μοχλός», όπως και το 2008, όταν «έσωσε» τόσο τη UBS όσο και την Credit Suisse όταν το απαίτησαν οι καταστάσεις και οι συνθήκες.
Φυσικά, το 2008 ήταν πολύ χειρότερο από κάθε άποψη, καθώς οι τράπεζες ήταν υποκεφαλαιοποιημένες και με ένα χαμηλότερο πλέγμα κανονών και ρυθμίσεων, με την ποιότητα του ενεργητικού τους να είναι (τότε) υπό αμφισβήτηση. Το 2008 ήταν ένα ζήτημα φερεγγυότητας για τον τραπεζικό κλάδο, το οποίο οδήγησε σε έκρηξη του κινδύνου αντισυμβαλλομένου, γενικευμένη απομόχλευση, έλλειψη χρηματοδότησης και αναγκαστική άντληση κεφαλαίων. Στην τρέχουσα κατάσταση δεν εντοπίζεται προς ώρας κάποιο πρόβλημα φερεγγυότητας, έχοντας κυρίως τα χαρακτηριστικά μιας κρίσης εμπιστοσύνης σε ένα μεγάλο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που θα μπορούσε τελικά να «μολύνει» το ευρύτερο σύστημα.
Όπως αναφέρει ο Ajay Rajadhyaksha της Barclays, εάν δεν σταματήσουν, οι κρίσεις εμπιστοσύνης μπορούν να εξελιχθούν σε ζητήματα φερεγγυότητας. Για παράδειγμα, καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης στην Ευρωζώνη, η μόνη ξεκάθαρη κρίση φερεγγυότητας ήταν η Ελλάδα. Ωστόσο, κράτη με υψηλή φερεγγυότητα, όπως η Ισπανία, μπλέχτηκαν στις ανησυχίες ότι η ΕΚΤ δεν θα σταθεί πίσω από το τραπεζικό σύστημα άνευ όρων και ότι οποιοσδήποτε όρος ήταν πολύ επώδυνος πολιτικά για μεμονωμένες χώρες της Ευρωζώνης. Συνεπώς, χωρίς αποφασιστική δράση στο μέτωπο της ρευστότητας, οι αγορές θα θέσουν τελικά το ερώτημα «ποιος είναι ο επόμενος», ακόμη και για τις τράπεζες που έχουν επί του παρόντος την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Παράλληλα, από αυτές τις κρίσεις, τα διάφορα επεισόδια που καταγράφονται, και την πρόσφατη εμπειρία αντλούνται χρήσιμα συμπεράσματα που μπορούν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Η αποφασιστική κίνηση της Τράπεζας της Αγγλίας κατά τη διάρκεια της κρίσης LDI έδειξε ότι τα «backstops» ρευστότητας δουλεύουν, «φρενάροντας» τις αναγκαστικές ρευστοποιήσεις και ελαχιστοποιώντας το οικονομικό πλήγμα. Τα «backstops» ρευστότητας που ανακοινώθηκαν από τις αρχές των ΗΠΑ την Κυριακή ενδέχεται να μην έχουν αμβλύνει πλήρως τις ανησυχίες για τις περιφερειακές αμερικανικές τράπεζες, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, αλλά σαφώς βοήθησαν τις ευρύτερες χρηματοπιστωτικές αγορές.
Ποιες επιλογές είναι στο τραπέζι για τη διάσωση της Credit Suisse
Οι αναλυτές της Citi, στέκονται ιδιαίτερα στις κινήσεις από την ελβετική Εποπτική Αρχή Χρηματοοικονομικής Αγοράς (FINMA) και την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας. Ουσιαστικά, η πρώτη ανακοίνωση αποτελούσε μια ένδειξη των προθέσεων ότι θα ενεργοποιηθούν εάν χρειαστεί, ανοίγοντας εν συνεχεία γραμμή ρευστότητας 50 δισ. ελβετικών φράγκων προς την Credit Suisse.
Στο ερώτημα για εάν θα ακολουθήσουν κι άλλα μέτρα στήριξης, η Citi απαντά καταφατικά, υπό τον όρο του εάν χρειαστεί. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει ακόμη και δηλώσεις σχετικά με τη ασφάλεια και την εγγύηση των καταθέσεων. Η Citi έλαβε αρκετά ερωτήματα από πελάτες της σχετικά με τη μη βιωσιμότητα της Credit Suisse και ένα καλό σημείο είναι να εξετάσουμε τον ορισμό του Συμβάντος βιωσιμότητας σε οποιοδήποτε ενημερωτικό δελτίο AT1, όπως αναφέρει. Ωστόσο, όπως αναφέρει, η FINMA δείχνει ξεκάθαρα ότι απέχουμε αρκετά από αυτό το σημείο («Η FINMA επιβεβαιώνει ότι η Credit Suisse πληροί τις υψηλότερες απαιτήσεις κεφαλαίου και ρευστότητας που ισχύουν») και το νέο πακέτο ρευστότητας 50 δισ. ελβετικών φράγκων δεν ενεργοποιεί το καθεστώς της μη βιωσιμότητας. Ως δευτερεύουσα σημείωση, η Citi τονίζει ότι η μη βιωσιμότητα θα είχε αντίκτυπο στην ενίσχυση του CET1 της τράπεζας κατά 17 δισ. ελβετικά φράγκα, αλλά ελάχιστα θα μεταβάλει τον δείκτη Tier 1. Αν και αυτό θα αποτελούσε ένα όφελος για τους μετόχους, δεν θα βοηθούσε τη ρευστότητα της τράπεζας που είναι το επίμαχο ζήτημα και όχι μια κεφαλαιακή ανησυχία που συνδέεται με την ποιότητα του ενεργητικού.
Τι θα ακολουθήσει; Πρώτον, ο αμερικανικός οίκος εκτιμά ότι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αναμένεται, σε ένα πρώτο βαθμό, να είναι αρκετά για να αναχαιτίσουν την αδυναμία που υπήρξε και αν όχι, θα ληφθούν περαιτέρω. Στη συνέχεια, υπάρχει χρόνος για να καταλάβουμε το τι θα συμβεί, με όλες τις επιλογές να παραμένουν ανοιχτές. Παρ'όλα αυτά, εκτιμά ότι οι επιλογές είναι πιο περιορισμένες από ό,τι ένα ελβετικό spin-off ή μια πρόσδεση ενός σημαντικού βραχίονα στη UBS. Ειδικά, στη UBS θεωρεί ότι η έμφαση του management, ο χρόνος και η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός συστήματος που να ρυθμίζεται και να κεφαλαιοποιείται σε βαθμό που να αποτελεί δημόσια υπηρεσία κοινής ωφέλειας δεν αποτελεί μια ελκυστική πρόταση έναντι της δικής της στρατηγικής. Ως εκ τούτου, στο μέτρο του δυνατού, η Citi θεωρεί ότι το «Plan A» είναι η τράπεζα να συρρικνωθεί πλήρως και να επιστρέψει απλώς στις δραστηριότητές της στο ελβετικό τραπεζικό σύστημα, με τις δραστηριότητες του asset management να μειώνει όλα τα άλλα τμήματα (επενδυτική τραπεζική, wealth management) της τράπεζας (κάτι παρόμοιο με τη συρρίκνωση της RBS).
Από μακροοικονομική άποψη, να σημειωθεί πως υπήρξε μια μεγάλη αποσύνδεση μεταξύ των αγορών ομολόγων και μετοχών. Η αμερικανική αγορά ομολόγων αναμένει ότι η Fed θα προβεί σε μια χαλάρωση της πολιτικής και μάλιστα κατά 75 μονάδες βάσης από φέτος, ξεκινώντας από τον Ιούνιο. Μειώσεις αυτού του μεγέθους είναι πιθανές μόνο εάν υπάρξουν ισχυρότεροι κλυδωνισμοί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ και η ευρύτερη οικονομία περάσει το κατώφλι μιας βαθιάς ύφεση. Δεν υπάρχει κάποια άλλη δικαιολογία για μια τέτοια στροφή από τη Fed, ενώ μια βαθιά ύφεση και μια κατάρρευση των κερδών που σίγουρα θα ακολουθούσε, δεν αντανακλάται καθόλου στις αγορές μετοχών.
Ως προς το πως θα κινηθεί η ΕΚΤ στη σημερινή συνεδρίαση οι αγορές αλλά και οι πολιτικοί θα μπορούσαν να το θεωρήσουν εντυπωσιακά «κενό» το να προβεί το «στρατηγείο» της Φρανκφούρτης σε μια αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης εν μέσω μιας διογκούμενης τραπεζικής κρίσης. Ωστόσο, το να «παγώσει» τις αυξήσεις όταν οι αγορές τιμολογούν κάτι περισσότερο 25 μονάδες βάσης μπορεί να ερμηνευθεί ως ένδειξη είτε πανικού είτε ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει ό,τι χρειάζεται για να σταματήσει μια τραπεζική κρίση που βρίσκεται κοντά.
