Το αίσθημα του φόβου και της αβεβαιότητας φαίνεται να κυριαρχεί τις τελευταίες ημέρες σε όλες τις διεθνείς αγορές, καθώς στα ήδη τεντωμένα ζητήματα του πληθωρισμού, των επιτοκίων, της πολεμικής σύρραξης μεταξύ Ρωσία - Ουκρανίας αλλά ακόμη και του περιβάλλοντος και της ενέργειας ήρθε να κρεμαστεί ένα ακόμη «βαρίδι» αυτό της Μέσης Ανατολής.
Τα αντίποινα μεταξύ Ιράν - Ισραήλ ήρθαν ουσιαστικά να επιβαρύνουν, κατά κάποιο τρόπο, ένα ήδη πιεσμένο από παντού περιβάλλον, φορτισμένο από το κλίμα του απομονωτισμού, των διαρκών απειλών και των κυρώσεων. Ο γεωπολιτικός χάρτης αλλάζει ραγδαία και με επιθετικό τέμπο και αυτό επιδρά όλο και περισσότερο στην επενδυτική ψυχολογία, καθώς κανείς δε ξέρει τι του επιφυλάσσει η επόμενη μέρα. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και το μεγάλο «ράλι» που έχουν καταγράψει οι αγορές μετοχών το τελευταίο εξάμηνο που οδηγεί σε ένα πιο εκτεταμμένο profit taking και στην αίθουσα αναμονής για μια μεγαλύτερη διόρθωση ώστε να επανατοποθετηθούν αρκετά χαρτοφυλάκια
Οι αγορές ωστόσο, όπως έγινε τόσο στη φάση της πανδημίας, όπως και στον πόλεμο στην Ουκρανία, που σε καμία περίπτωση δε μπορούν να συγκριθούν με το σκηνικό που «στήθηκε» μεταξύ του των Ισραήλ - Ιράν, αφού δεχθούν ένα πρώτο «σοκ» φοβίζοντας και διορθώνοντας, αρχίζουν να «χωνεύουν» τα νέα στοιχεία και εν συνεχεία καταγράφουν νέα υψηλά, εστιάζοντας ως επί το πλείστον στα αποτελέσματα, στις οικονομικές προοπτικές και στο πλαίσιο νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό που έδειξε να φοβίζει μερίδα επενδυτών είναι το ενδεχόμενο να υπάρξει επιθετική εμπλοκή μεγαλύτερων δυνάμεων στην περιοχή (κάτι που δε συνέβη ακόμη και στα αντίποινα του Ιράν) και η πορεία του πετρελαίου που θα μπορούσε να περιπλέξει την κατάσταση στην προσπάθεια αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού από τις κεντρικές τράπεζες. Επιπλέον, οι αγορές μετοχών περισσότερο έδειξαν να προβληματίζονται το τελευταίο διάστημα με την πορεία της αμερικανικού yield, του δολαρίου και του χρυσού, (ο υψηλός πληθωρισμός στις ΗΠΑ εξηγεί και τα δύο καθώς οι αγορές αναμένουν πλέον μεταγενέστερες μειώσεις στα επιτόκια από τη Fed έναντι της ΕΚΤ, ενώ αμφισβητούν ευθέως την ικανότητα της πρώτης ακόμη και τη δέσμευσή της μειώσει τον πληθωρισμό στο στόχο του 2%) παρά με το σκηνικό στη Μέση Ανατολή.
Ως γενικός κανόνας πάντως, μια αύξηση κατά 10% στις τιμές του πετρελαίου δύναται να προσθέτει 0,1% - 0,2% στον πληθωρισμό στις προηγμένες οικονομίες. Όπως ανέφερε πρόσφατα ο Neil Shearing, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics, μια άνοδος του πετρελαίου από τον περασμένο μήνα θα προσθέσει περίπου 0,1% στο συνολικό πληθωρισμό σε αυτές τις οικονομίες, κάτι που καθίστανται απίθανο να έχει σημαντική επίπτωση στις αποφάσεις πολιτικής των κεντρικών τραπεζών. Σύμφωνα με τον ίδιο, θα απαιτούνταν μια μεγαλύτερη και πιο διαρκή αύξηση των τιμών του πετρελαίου για να έχει σημαντική επίπτωση στη νομισματική πολιτική. Συγκεκριμένα, θα απαιτούνταν πιθανώς υψηλότερες τιμές ενέργειας για να ανατροφοδοτήσει τον δομικο πληθωρισμό – για παράδειγμα μέσω της μετακύλισης του κόστους στους καταναλωτές. Ένα ακόμη σημείο στο οποίο εστιάζει ο ίδιος είναι ότι έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται οι πρώτες «ρωγμές» στον ΟΠΕΚ+, με πολλά κράτη - ιδίως τα ΗΑΕ - να πιέζουν για αύξηση των ποσοστώσεων παραγωγής. Η πίεση για να γίνει αυτό, μεταξύ άλλων και από την Ουάσιγκτον, θα αυξηθεί εάν οι εντάσεις στην περιοχή συνεχίζουν να οδηγούν τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα. Η αύξηση της προσφοράς προφανώς θα συμβάλει στον περιορισμό κάθε αύξησης της τιμής του «μαύρου χρυσού».
Πιάνοντας λοιπόν το νήμα από την αρχή, το Ιράν απάντησε στην επίθεση κατά του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό, στη Συρία, από το Ισραήλ, έχοντας ενημερώσει πλήρως για το πως θα κινηθεί, τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα από το χτύπημα, με τα διεθνή μέσα να αναδεικνύουν περισσότερο το σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ (Iron Dome), το Ιράν να κάνει αυτό που «έπρεπε» ώστε να διατηρήσει το κύρος του και περισσότερο για εσωτερική κατανάλωση και τις ΗΠΑ να αναδεικνύονται σε μεγάλο διπλωματικό παίκτη που κράτησε χαμηλά το επεισόδιο έντασης, που έμμεσα προκάλεσαν, βλέποντας μέχρι τις προεδρικές κάλπες. Τα σημερινό επεισόδιο λοιπόν αποτέλεσε «ουρά» των παραπάνω και ο στόχος φαίνεται να επετεύχθη. Και οι δύο πλευρές (Ιράν - Ισραήλ) κέρδισαν αυτά που ήθελαν και εσωτερικά και σε διεθνή βάση (στα «στρατόπεδα» και στους συμμάχους που απευθύνονται) και ο φόβος στις αγορές οδήγησε πολλούς να πουλήσουν βεβιασμένα που ενδέχεται να «κυνηγούν» το επόμενο διάστημα σε υψηλότερες τιμές.
Ενδεικτικό είναι πως στα πρώτα λεπτά του σκηνικού που στήθηκε στη Μέση Ανατολη, η τιμή του Brent αυξήθηκε απότομα στα 90,75 δολάρια το βαρέλι, τα futures στον S&P 500 βυθίστηκαν στις 4.927,10 μονάδες, ο δείκτης μεταβλητότητα VIX εκτοξεύθηκε στις 21,36 μονάδες και ο χρυσός ξεπέρασε τα 2.416 δολάρια ανά ουγγιά. Το panic button δηλαδή είχε πατηθεί. Αφού φάνηκε πως όλο αυτό μπορεί να μην είναι και τίποτα, το σκηνικό άλλαξε άρδην. Το Brent από το +4% σχεδόν, γύρισε αρνητικά στο -0,55%, τα futures του δείκτη βαρόμετρου βρίσκονται στις 4.996,10 μονάδες με απώλειες μόλις 0,30%, ο δείκτης VIX αποκλιμακώνεται μερικώς στις 19,25 μονάδες και ο χρυσός κινείται στα 2.383 δολάρια ανά ουγγιά, καθώς βρίσκεται σε ένα δυνατό «bull run».
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι traders με αφορμή ένα γεγονός, σπεύδουν να το μεγενθύνουν ακόμη περισσότερο σε πρώτη φάση, προκαλώντας «θόρυβο» καθώς πολλοί αναζητούν πιο ελκυστικά σημεία εισόδου τοποθετούμενοι από μια χαμηλότερη βάση στις αγορές. Πολλοί μάλιστα ενδέχεται να «καούν», καθώς σύντομη διορθωτική κίνηση των αγορών τις τελευταίες ημέρες, «άνοιξε την όρεξη» σε πολλές επίδοξες «αρκούδες» να ανοίξουν short θέσεις, σε μια τόσο ισχυρή μακροχρόνια ανοδική τάση και με τη μεταβλητότητα στα ύψη.
Αντίστοιχα σκηνικά έχουν συμβεί και στο Χρηματιστήριο Αθηνών καθώς ο φόβος κυριαρχεί σε πολλούς επενδυτές του retail που και την τελευταία εβδομάδα πωλούσαν μαζικά. Προφανώς οι ξένοι και οι θεσμικοί που περίμεναν μια ευκαιρία διόρθωσης υπό τον παραπάνω φόβο αγόραζαν και συνεχίζουν να αγοράζουν άκοπα όποιες μετοχές επιθυμούν χωρίς να μπουν καν στο κόπο να κυνηγήσουν και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην νοοτροπία μερίδας επενδυτών, που αντί να δουν το Χρηματιστήριο και οποιαδήποτε αγορά ως επένδυση, το βλέπουν περισσότερο ως τζόγο. Να αποκομίσουν δηλαδή ένα σημαντικό και γρήγορο κέρδος εντός ολίγων ημερών ή εβδομάδων και να βγουν. Αυτούς λοιπόν έρχονται να «κάψουν» και να εγκλωβίσουν οι διεθνείς αγορές και το Χρηματιστήριο, γιατί οι επενδυτές που έχουν μεγαλύτερη ορατότητα, απλώς αναμένουν τέτοιες φάσεις και ευκαιρίες για να ενισχύσουν τις θέσεις τους, βλέποντας τις προοπτικές που υπάρχουν σε μια πιο μεσομακροπρόθεσμη βάση. Οι επενδύσεις λοιπόν σε ένα περιβάλλον γεμάτο ρίσκα και κινδύνους χρειάζεται ψυχραιμία, ρευστότητα και έμφαση στα θεμελιώδη. Υπό αυτό το πρίσμα, τα χαρτοφυλάκια μπορούν να θωρακίζονται σε τέτοιες φάσεις έντονου «θορύβου».
