Ροή
Οι ισχυροί της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις τελευταίες μέρες παίρνουν αβέρτα μέτρα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Ο Γάλλος Μακρόν - που εισέρχεται και στην τελική ευθεία της προεκλογικής του περιόδου - προχώρησε πανηγυρικά σε μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης για όλους τους καταναλωτές και για απεριόριστη ποσότητα καυσίμων. Η Γερμανία προανήγγειλε ανάλογο μέτρο, αφού πρώτα ανακοίνωσε την απόφασή της για ένα εξοπλιστικό ράλυ 100 δις ευρώ, μαζί με επίδομα θέρμανσης και πακέτο χρηματοδοτήσεων σε επιχειρήσεων. Στη λίστα μπορεί να προστεθεί η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ιταλία και πολλές άλλες χώρες που θεσπίζουν ή εξετάζουν ανάλογες παρεμβάσεις.
Στην Ελλάδα, έγινε σαφές ότι τα μέτρα πρέπει να είναι λελογισμένα λόγω του υψηλού χρέους και του «ειδικού» ελέγχου της χώρας σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας από την οποία πρέπει να βγει τον Ιούνιο. Το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε χθες η κυβέρνηση έχει εισοδηματικά κριτήρια και όπως η ίδια άλλωστε ξεκαθάρισε δεν μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες που δημιουργεί αυτή η νέα μεγάλη κρίση. Έγινε, όπως ειπώθηκε, το καλύτερο εφικτό με τα περιθώρια που υπάρχουν….
Άλλωστε το μήνυμα έχει μεταφερθεί δημοσίως. Ο ίδιος ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ φρόντισε να υπενθυμίσει στην αρχή της εβδομάδας ότι η Ελλάδα υπόκειται σε έλεγχο. Θα εξεταστεί εκ νέου, είπε, τον Μάιο για το αν έχει κάνει πράξη όλα όσα προβλέπονται στο καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στο οποίο βρίσκεται…
Η αλήθεια είναι πως την προηγούμενη διετία, η Ελλάδα πήρε πολλά μέτρα στήριξης, αξίας 43 δις ευρώ με δημοσιονομικό αντίκτυπο 30 δις ευρώ. Μέτρα τα οποία, αφού δεν υπάρχει κάποια ειδική ρύθμιση ανά την ΕΕ, «χτυπάνε» στο χρέος. Όπως χτυπάνε στο χρέος και όποια νέα δημοσιονομικά μέτρα παίρνει τώρα.
Να θυμίσουμε πως προς το παρόν οι παρεμβάσεις για ρεύμα και αέριο προέρχονται από τις δημοπρασίες ρύπων. Τι εννοούμε; Από τα 1,1 δισ. ευρώ των χθεσινών παρεμβάσεων, μόνο τα 500 εκατ. ευρώ περίπου είναι καθαρά «δημοσιονομικά», ενώ υπόλοιπα τα 636 εκατ. ευρώ (που αφορούν στα μέτρα για το ρεύμα αέριο) δεν έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα, δηλαδή δεν αγγίζουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Από που προέρχονται αυτοί οι πόροι; Από τις εισροές του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, από το οποίο χρηματοδοτούνται οι επιδοτήσεις και είναι τρεις: τα υπερπλεονάσματα του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ, ο ειδικός λογαριασμός των ΥΚΩ, καθώς και τα έσοδα από τις δημοπρασίες των ρύπων CO2. Τα λεφτά αυτά, δεν είναι απεριόριστα, αφού ήδη έχουν δοθεί 2,3 δισ. ευρώ. Όταν/αν αυτά τα λεφτά τελειώσουν, η προσπάθεια του Υπουργείου Οικονομικών να βρει κονδύλια και να διατηρήσει η στήριξη - αν η κρίση δεν κοπάσει - θα είναι ακόμα πιο δύσκολη…
Όλα αυτά εξηγούν, γιατί χθες οι υπουργοί αλλά και προχθές ο Πρωθυπουργός μίλησαν για την ανάγκη Ευρωπαϊκής λύσης σε ένα πρόβλημα που είναι και εξωγενές και κοινό για όλους στην ΕΕ. Προφανώς η αγωνία για την εύρεση αυτής της κοινής λύσης είναι πιο μεγάλη για τους αδύναμους. Δηλαδή για κράτη όπως η Ελλάδα με υψηλό χρέος και με διαρκή αγωνία για την «εικόνα» που θα έχουν οι αγορές.
Στο τέλος της διαδρομής όμως, η Ευρώπη θα πρέπει να καταλάβει ότι η αλληλεγγύη σε δύσκολες στιγμές - σαν αυτές που τώρα περνάει - είναι αναγκαία όχι μόνο για τα κράτη που τη χρειάζονται αλλά και για την ίδια την ύπαρξη της. Η μετακύλιση των αποφάσεων για τον Μάιο ή Ιούνιο (η οποία προωθείται), επιτείνει την ανασφάλεια όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για όλη την Ευρώπη.
Η Σύνοδος Κορυφής της άλλης εβδομάδας είναι μία ευκαιρία να αποδείξει η Ευρώπη ότι μπορεί να κινηθεί με διορατικότητα ανταποκρινόμενη στις νέες ανάγκες μίας καινούριας πραγματικότητας που δημιουργείται. Ξεφεύγοντας από το «κακό» παρελθόν του δογματισμού και των αγκυλώσεων σε μία περίοδο κρίσεων. Θα πρέπει να καταλάβουν και οι «ισχυροί» πως σε τέτοιες εποχές οι πολλές ταχύτητες μπορεί να προκαλέσουν συστημικές αρρυθμίες…
