Ροή
Η ελληνική οικονομία έχει ισχυρές αντοχές και επιδεικνύει μεγάλη ανθεκτικότητα δεδομένων των διεθνών συνθηκών. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα επίσημα οικονομικά στοιχεία που έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Από το ΑΕΠ που αυξήθηκε κατά 7,7% το δεύτερο τρίμηνο, ανοίγοντας τον δρόμο για ανάπτυξη πάνω από 5% φέτος, έως τον δείκτη οικονομικού κλίματος που αυξήθηκε και τον Αύγουστο στις 101,5 μονάδες.
Την ίδια θετική εικόνα καθρεφτίζουν και τα στοιχεία για την αξία εξαγωγών και για τον τζίρο της βιομηχανίας με άνοδο της τάξης του 40% τον Ιούλιο. Τον ίδιο μήνα στον κλάδο των υπηρεσιών διανομής και εστίασης η άνοδος τζίρου ήταν 55%, επιβεβαιώνοντας και τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος ότι ο τουρισμός στο 7μηνο πέτυχε σε όρους κύκλου εργασιών τη σχεδόν ολική επαναφορά (στο 97%) των προ πανδημίας επιπέδων.
Η μεγάλη αύξηση του τζίρου στην αγορά είναι λοιπόν δεδομένη. Και με τη σειρά της οδήγησε όχι μόνο σε ισχυρή ανάπτυξη, αλλά και σε μεγάλη ροή φορολογικών εσόδων. Μία ροή που τροφοδότησε και τα τελευταία μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ.
Όλα αυτά είναι πάρα πολύ καλά νέα. Μόνο που θα πρέπει να είναι απολύτως αντιληπτό πως ένα μέρος από αυτή την άνοδο του τζίρου συνδέεται με την πραγματική ανάπτυξη, με τις επενδύσεις, με τις μεταρρυθμίσεις και με τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, αλλά ένα άλλο μέρος (άγνωστο πόσο) είναι απλά η παραμορφωτική εικόνα του πληθωρισμού στην οικονομία.
Δεν είναι δηλαδή επιπλέον εισόδημα που συνδέεται με μεγαλύτερη κίνηση αγαθών και υπηρεσιών, αλλά είναι αποτέλεσμα της αύξησης στην τιμή που προσφέρονται αυτά τα αγαθά και οι υπηρεσίες. Αυτό φαίνεται άλλωστε από τον δείκτη κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο που διαθέτει και στοιχεία όγκου: τον Ιούνιο ο τζίρος αυξήθηκε κατά 12,1% και ο όγκος πωλήσεων κατά 1,2%...
Ο πληθωρισμός λοιπόν, προς το παρόν, βοηθά την «εικόνα» της αγοράς, αλλά και τα κρατικά ταμεία. Βοηθά ακόμη και την ταχύτερη αποκλιμάκωση του χρέους (που υπολογίζεται ως αναλογία του ονομαστικού ΑΕΠ).
Προφανώς όμως ο πληθωρισμός ειδικά στην ενέργεια ή στα τρόφιμα κάνει ήδη πολύ μεγάλο κακό. Τρώει το εισόδημα, πιέζει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, κάνει ζημιά. Και αν επιμείνει, τότε θα περιορίζει την κατανάλωση, την αναπτυξιακή δυναμική και θα αυξάνει όλο και πιο πολύ το κόστος δανεισμού όχι μόνο για τον ιδιωτικό τομέα αλλά για το κράτος, προκαλώντας (αργότερα) βαρίδι και για τα δημόσια οικονομικά.
Είναι σημαντικό λοιπόν να είναι κατανοητό από όλους πως η εικόνα για την οικονομία είναι μεν καλή, αλλά υπάρχουν παγίδες. Δεν θα πρέπει ούτε να ξεγελούν οι υψηλοί δείκτες, ούτε να υπερτονίζονται προκαλώντας πληθωριστικά σπιράλ. Χρειάζονται πολύ προσεκτικές και χειρουργικές κινήσεις για να γίνουν όλες οι παρεμβάσεις που είναι εφικτό να πραγματοποιηθούν - από τις επιδοτήσεις στο ρεύμα, έως την άνοδο του κατώτατου - για να στηριχθεί η κοινωνία και η οικονομία. Θα πρέπει όμως και να μην γίνουν ατυχείς κινήσεις και, επιπλέον, θα πρέπει να γίνει κατανοητή η ευθύνη όλων: Από αυτούς που πολιτικά αποφασίζουν ή προτείνουν μέτρα στήριξης, έως αυτούς που ελέγχουν ή καθορίζουν ως «παίχτες» τους όρους λειτουργίας της αγοράς και των ανταγωνιστικών συνθηκών.
Όλοι θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι το 2023 μπορεί να είναι πιο δύσκολο. Είναι πολύ σημαντικό να περιοριστούν οι πληθωριστικές προσδοκίες και η ζημιά που μπορούν να κάνουν στην αγορά, στην κοινωνία και στο χρέος. Γιατί, πέρα από όσα μπορούν να γίνουν στο εσωτερικό υπάρχουν πολύ περισσότερα που θα γίνουν ερήμην της Ελλάδος. Μία δυσμενή εξέλιξη στο διεθνές περιβάλλον μπορεί να αλλάξει επί τα χείρω και δραστικά και την πορεία των εξαγωγών, αλλά και την πορεία του τουρισμού, δηλαδή των δύο βασικών διεξόδων που έχει αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία για να αποφύγει την ύφεση...
