Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αλλάξει ριζικά τον κόσμο, όπως τον ξέραμε από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η μετα-ψυχροπολεμική τάξη χτίστηκε στην απουσία μιας ουσιαστικής ρωσικής στρατιωτικής απειλής. Η στρατιωτική στάση των ΗΠΑ, οι στρατιωτικές δαπάνες και η στρατιωτική ανάπτυξη του ΝΑΤΟ, τα πολεμικά σχέδια και οι στρατηγικές εθνικής ασφάλειας, επί τρεις δεκαετίες αντικατόπτριζαν την απουσία κινδύνου μεγάλης κλίμακας συμβατικών συγκρούσεων στην Ευρώπη.
Όπως αναφέρει ο Frederic Kagan σε ανάλυσή του στο The Hill, οι χιλιάδες ρωσικών τανκς που κυκλοφορούν και κινούνται στην Ουκρανία σήμερα, έχουν συντρίψει αυτό το status quo κάτω από τις ερπύστριες τους. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ πρέπει να επανεξετάσουν τις στρατηγικές εθνικής ασφάλειας, τους αμυντικούς προϋπολογισμούς και την ανάπτυξη των δυνάμεων τους, τόσο από την αρχή όσο και μακροπρόθεσμα.
Ο Πούτιν έχει επενδύσει μεγάλα ποσά για την ανοικοδόμηση των συμβατικών δυνατοτήτων της Ρωσίας την τελευταία δεκαετία. Η προθυμία του να ξοδέψει τόσα πολλά για τον στρατό του, παρά τα τρομερά στενά οικονομικά περιθώρια της Ρωσίας, δείχνει μια σοβιετικού στιλ προθυμία, να θυσιάσει την ευημερία του λαού του για την ένοπλη ισχύ. Η διαδικασία ξεκίνησε μετά την κακή απόδοση του ρωσικού στρατού κατά την εισβολή του 2008 στη Γεωργία και έχει επιταχυνθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Οι ρωσικές χερσαίες δυνάμεις έχουν αναδιοργανωθεί για να μπορούν να διεξάγουν μεγάλης κλίμακας πολεμικές επιχειρήσεις. Ο Πούτιν επανεξοπλίζει όλες τις δυνάμεις του με πιο σύγχρονο εξοπλισμό. Το πιο σημαντικό δε, είναι ότι ο ρωσικός στρατός διεξάγει τακτικές, απροειδοποίητες στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας με τη συμμετοχή χερσαίων, θαλάσσιων, εναέριων, πυρηνικών δυνάμεων, πολλές φορές το χρόνο. Τέτοιες ασκήσεις έχουν υψηλό οικονομικό κόστος. Είναι επίσης απαραίτητες για την προετοιμασία μιας δύναμης για πόλεμο.
Έφτασε στα πολωνικά σύνορα
Ο Ρώσος πρόεδρος έχει μετακινήσει αθόρυβα τα ρωσικά σύνορα 300 μίλια προς τα δυτικά, ολοκληρώνοντας την de facto ενσωμάτωση των λευκορωσικών ενόπλων δυνάμεων στον ρωσικό στρατό, μετακινώντας τα ρωσικά στρατεύματα στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας. Η Ρωσία είχε ήδη μια σχετικά μεγάλη συγκέντρωση δυνάμεων όλων των τύπων στον θύλακα του Καλίνινγκραντ, απειλώντας τόσο την Πολωνία όσο και τη Λιθουανία. Η απομόνωση αυτού του θύλακα και η απόστασή του από την υπόλοιπη Ρωσία είχε κάνει την προοπτική χρήσης αυτών των δυνάμεων για την επίθεση στο ΝΑΤΟ απομακρυσμένη πιθανότητα με ιδιαίτερα υψηλό ρίσκο. Αλλά η εμφάνιση μεγάλων ρωσικών δυνάμεων στη Λευκορωσία αλλάζει ριζικά αυτή την εξίσωση. Τα ρωσικά στρατεύματα που θα μπορούσαν να επιτεθούν από το Καλίνινγκραντ, θα μπορούσαν τώρα να περιμένουν ταχεία ενίσχυση από τη Λευκορωσία για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων κατά της Πολωνίας ή της Λιθουανίας ή εναντίων και των δύο χωρών.
Ο Πούτιν έχει αποδείξει την ικανότητά του να χρησιμοποιεί ολόκληρο τον στρατό του για να απειλήσει το ΝΑΤΟ και όχι μόνο εκείνα τα στρατεύματα που τυχαίνει να βρίσκονται κοντά στα σύνορα του ΝΑΤΟ. Έχει μεταφέρει δεκάδες χιλιάδες στρατιωτών από τις περιοχές της ρωσικής Άπω Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας και τους τοποθέτησε στα σύνορα της Πολωνίας και της Ουκρανίας. Η -και πάλι, πολύ ακριβή- μετακίνηση τόσων πολλών στρατευμάτων από τον Ειρηνικό Ωκεανό στη Λευκορωσία, είναι ένα μήνυμα που πρέπει να λάβει η Δύση και να ανταποκριθεί: Η ρωσική απειλή για το ΝΑΤΟ είναι μεγάλη, πραγματική και διαρκής.
Οι απώτεροι στόχοι
Ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου έστειλε στο ΝΑΤΟ ένα άλλο μήνυμα με τις απαιτήσεις που έχει θέσει κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης και δεν αφορούν μόνο την Ουκρανία. Επιμένει να αποσύρει το ΝΑΤΟ όλη τη στρατιωτική του υποδομή από τα κράτη μέλη που έγιναν δεκτά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου -δηλαδή από όλη την Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια. Το αίτημα του, που θέλει το ΝΑΤΟ να παγώσει την περαιτέρω επέκτασή του, χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη διεκδίκησή του για επικυριαρχία, τουλάχιστον σε όλα τα πρώην σοβιετικά κράτη. Δεν έχει ακόμη απαιτήσει να αποχωρήσουν τα κράτη της Βαλτικής από τη συμμαχία, αλλά θα το κάνει αν παραμείνει ανεξέλεγκτος.
Δεν χρειάζεται να αναρωτιόμαστε για τους απώτερους στόχους του Πούτιν, περισσότερο από όσο έπρεπε να εικάσουμε για τον Χίτλερ: Ο Ρώσος πρόεδρος μας λέει συνεχώς ότι σκοπεύει να καταστρέψει τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, να διώξει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη και να αποκαταστήσει τη σοβιετική σφαίρα επιρροής.
Οι απαιτήσεις του Πούτιν σχετικά με τα μέλη του ΝΑΤΟ που εντάχθηκαν στη συμμαχία μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, υποδηλώνουν έντονα ότι δεν βλέπει αυτή τη σφαίρα επιρροής να σταματάει πραγματικά στα πρώην σοβιετικά σύνορα. Έχει ξοδέψει χρήματα για να δημιουργήσει έναν στρατό που θα μπορούσε να αμφισβητήσει σοβαρά και πιθανώς να νικήσει τις δυνάμεις που έχει αυτή τη στιγμή το ΝΑΤΟ στα ανατολικά κράτη μέλη του.
Ανεξάρτητα από το τι συμβαίνει στην Ουκρανία, η απειλή είναι εδώ, είναι υπαρκτή και μόνιμη.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει να ξεκινήσουν αναθεωρώντας το προσχέδιο Στρατηγικών Εθνικής Ασφάλειας και Εθνικής Άμυνας. Η Κίνα είναι μια αναδυόμενη απειλή, αλλά η Ρωσία είναι μια άλλη. Οι δύο απειλές θέτουν σε μεγάλο βαθμό διαφορετικές προκλήσεις. Η αντιμετώπιση τους επιβάλλει διαφορετικές απαιτήσεις.
Ακριβές, μη δημοφιλείς, αλλά απαραίτητες
Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να το κάνουν μόνες τους, φυσικά. Το ΝΑΤΟ πρέπει επίσης να ενισχυθεί. Πρέπει να αυξήσει δραματικά τις στρατιωτικές δαπάνες και να επανατοποθετήσει τις δικές του συμβατικές δυνάμεις για να υπερασπιστεί τα ανατολικά μέλη της συμμαχίας. Πρέπει να επανέλθει στον αρχικό του σκοπό: Να αποτρέψει και να αμυνθεί έναντι μιας μεγάλης συμβατικής στρατιωτικής απειλής από την Ανατολή. Πρέπει να αναγνωρίσει ότι ο Πούτιν επανέφερε τον Ψυχρό Πόλεμο και επιδιώκει να δημιουργήσει εκ νέου το Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Αυτές οι προτάσεις θα είναι ακριβές και μη δημοφιλείς. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι δεν θέλουν να πολεμήσουν πουθενά. Δεν τους αρέσουν οι αγώνες εξοπλισμών, δεν τους αρέσουν οι πόλεμοι, το κρύο ή η ζέστη.
Η Δύση όμως πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. Χρειάζεται ένας για να κάνει πόλεμο, όχι δύο. Ο Πούτιν έχει δείξει ότι είναι πρόθυμος να πολεμήσει για να κερδίσει αυτό που θέλει και αυτό που θέλει είναι η καταστροφή της δυτικής συμμαχίας που κράτησε την ειρήνη στην Ευρώπη για περισσότερες από επτά δεκαετίες. Η Δύση οφείλει να είναι πρόθυμη να πολεμήσει για να το υπερασπιστεί- και πρέπει να είναι διατεθειμένη να πληρώσει το τίμημα αυτού.
Επιμέλεια: Τέρρυ Μαυρίδης
