Στην ενεργοποίηση διαγωνισμών της τάξης των 381 εκατομμυρίων ευρώ στοχεύει το πρόγραμμα πολιτική προστασίας για το 2023. Στόχος είναι οι πρώτες δράσεις να έχουν βγει πριν από τις εκλογές και την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, ένα εγχείρημα το οποίο θεωρείται δύσκολο δεδομένου ότι ουσιαστικά επιχειρείται να ενεργοποιηθεί φέτος το ήμισυ σχεδόν του προγράμματος για την περίοδο 2021-2027 συνολικού ύψους 714 εκατ. ευρώ που εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2022.
Σε πρώτη φάση, μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος «Πολιτική Προστασία 2021-2027» προωθούνται δράσεις ύψους 381.051.847 ευρώ οι οποίες αναμένεται να συμβάλουν στη θωράκιση της χώρας από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες, μέχρι το 2100 θα μπορούσαν να κοστίσουν 700 δισ. στο ελληνικό κράτος.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα – Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι και η κλιματική αλλαγή
Τα τελευταία τριάντα χρόνια, στην Ελλάδα σημειωθήκαν 47 μεγάλες καταστροφές με 480 νεκρούς, επηρεάσθηκαν 260.000 πολίτες, οι άμεσες οικονομικές ζημιές υπερέβησαν τα 25 δισ. ενώ για την περίοδο 2006-2018 οι οικονομικές ζημιές που προκλήθηκαν μόνο από τις μείζονος κλίμακας φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς) ανέρχονται σε 3,4 δισ.
Όπως αναφέρεται στο Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία, «οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελληνική οικονομία και το κόστος από τη μη υιοθέτηση δράσεων προσαρμογής έχει εκτιμηθεί στα 701 δισ. ευρώ ως το 2100. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και ο αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιών, η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων και η ενδεχόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας δημιουργούν ανάγκη για περισσότερα έργα πολιτικής προστασίας, ενώ σημαντικές είναι ήδη οι επιπτώσεις στον ασφαλιστικό κλάδο».
Ο ανασχεδιασμός της στρατηγικής και των μέσων πολιτικής προστασίας θεωρείται πλέον επιβεβλημένος καθώς η Ελλάδα αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια ένα ευρύ φάσμα φυσικών, περιβαλλοντικών και ανθρωπογενών κινδύνων και καταστροφών. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει είναι οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι δασικές πυρκαγιές, τα ακραία καιρικά φαινόμενα (σφοδρές χιονοπτώσεις, ανεμοστρόβιλοι, υδατοκυκλώνες, παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία), τσουνάμι (πιθανός κίνδυνος), κατολισθήσεις, ηφαίστεια (πιθ/ός κίνδυνος), κίνδυνοι στον κυβερνοχώρο (αναδυόμενος κίνδυνος), τα βιομηχανικά τεχνολογικά ατυχήματα και τα ραδιολογικά/πυρηνικά ατυχήματα και οι υγειονομικοί κίνδυνοι, όπως της πρόσφατης πανδημίας. Ως πρόσθετες επικίνδυνες καταστάσεις θεωρούνται η θαλάσσια ρύπανση και οι σχετιζόμενες με την κλιματική αλλαγή άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της, όπως η μείωση της βιοποικιλότητας, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ερημοποίηση της γης, η διάβρωση των ακτών.
Η χρηματοδότηση και οι παρεμβάσεις
Η χρηματοδότηση για τη θωράκιση της ελληνικής κοινωνίας έναντι των κινδύνων, των φυσικών καταστροφών και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής προέρχεται από το ΕΣΠΑ 2021, το ΣΣ της ΚΑΠ και το ΤΑΑ και αφορά σε παρεμβάσεις που θα επικεντρώνονται στην εφαρμογή έργων πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων, αναβάθμιση των επιχειρησιακών δομών του Εθνικού Μηχανισμού Διαχείρισης Κρίσεων και Αντιμετώπισης Κινδύνων (ΕΜΔΚΑΚ), ενίσχυση των θεσμικών ικανοτήτων, αναβάθμιση δεξιοτήτων και κινητοποίηση εθελοντικών οργανώσεων. Παράλληλα, θα ενισχυθούν δράσεις εκπαίδευσης/ενημέρωσης πληθυσμού για τους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή ανά περιοχή. Βασική προτεραιότητα αποτελεί και η θωράκιση της ελληνικής οικονομίας έναντι των κλιματικών προκλήσεων μέσω της αναγνώρισης εκείνων των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας που θα πληγούν περισσότερο από την κλιματική αλλαγή και σχεδιασμός τρόπων ενίσχυσής τους τόσο μέσω ενημέρωσης όσο και μέσω κινήτρων που θα διευκολύνουν επενδύσεις προστασίας από μέρους τους.
Ήδη, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, σε πρώτη φάση προωθείται μια πρώτη ομάδα δράσεων προϋπολογισμού 145.310.000 οι οποίες αφορούν στην προμήθεια εξοπλισμού, σε δράσεις πληροφόρησης και επικοινωνίας, σε δράσεις ελέγχου και ανάλυσης δεδομένων και στην ενίσχυση της ικανότητας της ΕΥΔ.
Το συνολικό πλάνο, ωστόσο, συμπεριλαμβάνει δράσεις με χρονικό ορίζοντα το τέλος του 2027. Πιο συγκεκριμένα, δρομολογούνται η δράση για το πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης κινδύνων και πρόληψης καταστροφών ύψους 22.385.384 ευρώ, η δράση για την αγορά 14 αμφίβιων αεροσκαφών πυρόσβεσης τύπου Air tractor για τα νησιώτικα συμπλέγματα προϋπολογισμού 50.500.000 ευρώ και η δράση για την προμήθεια 3 Canadair 515 προϋπολογισμού 165.000.000. Ακόμη, χρηματοδοτείται με 80.000.000 ευρώ η προμήθεια εξοπλισμών και συστημάτων πρόληψης και έγκαιρης προειδοποίησης, ενώ 22.000.000 ευρώ θα διατεθούν για την εκπόνηση Master Plans για οδηγία πρόληψης πλημμυρών.
Παράλληλα, υπάρχει χρηματοδότηση ύψους 13 εκατ. για Νοσοκομεία Πεδίου στις 13 Περιφέρειες για τη διαχείριση συνεπειών πλημμυρών, πυρκαγιών, σεισμών και λοιπών φυσικών καταστροφών, μια πρόσκληση η οποία λήγει το Μάιο του 2026 ενώ ειδικό κονδύλι ύψους 28.166.463,00 θα διατεθεί για την ευαισθητοποίηση πληθυσμού στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών με προθεσμία το Δεκέμβριο του 2027.
