Παραμένει αγεφύρωτο το χάσμα μεταξύ Γερμανίας - Γαλλίας σε σχέση με το ενεργειακό ζήτημα ενώ σήμερα είναι προγραμματισμένη η σύνοδος των Ευρωπαίων Υπουργών Ενέργειας.
Μετά τη γαλλογερμανική κυβερνητική συνάντηση στο Αμβούργο στις 7 Οκτωβρίου, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασαν την προθυμία τους να συμβιβαστούν σχετικά με τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά από μήνες διαφωνιών, ήθελαν να «σημειώσουν πρόοδο από κοινού» στο δύσκολο θέμα, δήλωσε ο καγκελάριος. Ο πρόεδρος της Γαλλίας διατύπωσε την προοπτική «μιας σταθερής συμφωνίας για εμάς και για την Ευρώπη μας».
Παρά τους αισιόδοξους τόνους, το Παρίσι και το Βερολίνο δεν σημείωσαν καμία πρόοδο στο θέμα στη συνάντηση αυτή. Σύμφωνα με πληροφορίες της Handelsblatt από διαπραγματευτικούς κύκλους, απλώς αντάλλαξαν τις γνωστές θέσεις. Για προσέγγιση δεν μπορεί να γίνει ακόμη λόγος, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Ο χρόνος, όμως, πιέζει καθώς οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ συνεδριάζουν την σήμερα (Τρίτη 17/10/23). Στην πραγματικότητα, η μεταρρύθμιση θα πρέπει τότε να τεθεί επιτέλους σε κίνηση, ώστε να μπορέσει να ολοκληρωθεί πριν από τις ευρωεκλογές του επόμενου έτους. Η γερμανο-γαλλική διαμάχη δεν αφορά μόνο τις διαφορετικές πολιτικές θέσεις για την πυρηνική ενέργεια, αλλά και απτά οικονομικά συμφέροντα.
Από τη μια μεριά, η γερμανική κυβέρνηση φοβάται ότι η Γαλλία θέλει να δώσει στη βιομηχανία της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με φθηνότερη πυρηνική ενέργεια. Από την άλλη μεριά, στη Γαλλία, υπάρχει οργή επειδή ο κυβερνητικός συνασπισμός του Βερολίνου δεν θέλει να δώσει στην πυρηνική ενέργεια τα ίδια πλεονεκτήματα με την ηλιακή ή την αιολική ενέργεια, για παράδειγμα, όταν πρόκειται για την επέκταση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Με τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η ΕΕ θέλει να διασφαλίσει ότι το ενεργειακό κόστος δεν θα αυξάνεται πλέον τόσο υπερβολικά όσο πέρυσι, μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το υψηλό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα για πολλές εταιρείες εκεί.
Ιδού ποιες είναι οι θέσεις κάθε χώρας:
1. Γαλλία: Οι γαλλικές εταιρείες και οι καταναλωτές επωφελούνται από τη φθηνότερη πυρηνική ενέργεια
Στο Παρίσι επιμένουν ότι οι Γάλλοι καταναλωτές θα συνεχίσουν να επωφελούνται από το χαμηλότερο κόστος παραγωγής των εγχώριων πυρηνικών εργοστασίων. Ήδη σήμερα, η κρατική εταιρεία ενέργειας EDF υποχρεούται να πουλάει μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τους πυρηνικούς σταθμούς της σε πολύ ευνοϊκή σταθερή τιμή 4,2 σεντς ανά κιλοβατώρα. Η ρύθμιση αυτή λήγει το 2025.
Η υπουργός Ενέργειας Άγκνες Πανιέ - Ρουνασέ διατύπωσε δύο όρους την Πέμπτη: Η αναδιοργάνωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ πρέπει να εγγυηθεί στους Γάλλους τα «πλεονεκτήματα του πυρηνικού μας πάρκου» και ταυτόχρονα να επιτρέψει στην EDF να πραγματοποιήσει επενδύσεις. Μεταξύ άλλων, η υπερχρεωμένη εταιρεία πρόκειται να κατασκευάσει έξι νέους αντιδραστήρες.
Για το σκοπό αυτό, η Γαλλία θέλει να χρησιμοποιήσει το μέσο των συμβάσεων επί της διαφοράς, με το οποίο οι Βρυξέλλες θέλουν στην πραγματικότητα να προωθήσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η αρχή λειτουργεί ως εξής: στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εγγυάται μια σταθερή τιμή αναφοράς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να δημιουργηθεί επενδυτική ασφάλεια.
Όσο η τιμή της αγοράς είναι χαμηλότερη από αυτή την τιμή αναφοράς, το κράτος καταβάλλει τη διαφορά στον παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αντάλλαγμα, ο παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να καταβάλει τη διαφορά εάν η τιμή της αγοράς είναι πάνω από την τιμή αναφοράς. Η Γαλλία επιθυμεί επίσης να εφαρμόσει την επιδότηση μέσω συμβάσεων επί της διαφοράς σε ήδη υπάρχοντες πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας - και να επιδοτήσει την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας με τα αναμενόμενα πλεονάσματα.
2. Γερμανία: Δεν θέλει να προωθήσει την ηλεκτρική ενέργεια από νέους πυρηνικούς σταθμούς
Η κοινή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ αποτελεί ευαίσθητο πολιτικό ζήτημα στη γειτονική χώρα.
Το δεξιό εθνικιστικό κόμμα «Εθνικός Συναγερμός» της Μαρίν Λεπέν ζητά εδώ και καιρό την επανεθνικοποίηση της γαλλικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στόχος της κριτικής είναι η Γερμανία, η οποία φέρεται να στερεί από τους Γάλλους τα πλεονεκτήματα των τιμών της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και να διεξάγει ιδεολογική εκστρατεία κατά της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Για εσωτερικούς και μόνο πολιτικούς λόγους, ο Μακρόν είναι απίθανο να προχωρήσει σε συμβιβασμό για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ πριν από τις ευρωεκλογές, ο οποίος θα έδινε την εντύπωση ότι υποχωρεί στο θέμα της πυρηνικής ενέργειας. Αλλά το Βερολίνο έχει παραμείνει μέχρι στιγμής σταθερό: «Από τη δική μας άποψη, μόνο οι νέες δυναμικότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να επιτρέπεται να προωθούνται μέσω συμβάσεων επί της διαφοράς», δήλωσαν γερμανικοί διαπραγματευτικοί κύκλοι.
Η σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αφορά ουσιαστικά το ερώτημα τι διδάγματα θα αντλήσει η ΕΕ από τις απότομες διακυμάνσεις των τιμών στα χρηματιστήρια ηλεκτρικής ενέργειας. Οι υψηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας προκλήθηκαν από τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου. Έκαναν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση φυσικού αερίου ιδιαίτερα ακριβή.
Αυτό, με τη σειρά του, είχε τραβήξει προς τα πάνω ολόκληρο το επίπεδο τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας ο τελευταίος και ακριβότερος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής που πρέπει ακόμη να κληθεί να καλύψει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζει την τιμή για όλους τους άλλους τύπους παραγωγής («αρχή της αξιοκρατίας»).
Έκκληση για αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου
Η Γαλλία είχε ήδη ζητήσει την αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στην ΕΕ το καλοκαίρι του 2021. Η απότομη αύξηση του ενεργειακού κόστους πέρυσι μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία ανέδειξε την ανάγκη για μεταρρύθμιση. Τον Μάρτιο, η Επιτροπή υπέβαλε τελικά πρόταση για τον νέο σχεδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Το Βερολίνο και το Παρίσι συμφώνησαν εν τω μεταξύ ότι η αρχή της τάξης αξιοκρατίας δεν πρέπει να θιγεί. «Κατ' αρχήν, το σύστημα πρέπει να παραμείνει ως έχει- οι παράπλευρες απώλειες από την κατάργησή του θα ήταν μεγαλύτερες από τα οφέλη», λένε στο Βερολίνο. Αν και το επίπεδο των τιμών είναι σημαντικά υψηλότερο από ό,τι πριν από την κρίση, μεγάλα τμήματα της οικονομίας και οι ιδιώτες καταναλωτές έχουν αποδεχθεί σε μεγάλο βαθμό την τρέχουσα κατάσταση ως «νέα κανονικότητα».
Η Γερμανία ευνοεί τις επιδοτούμενες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τη βιομηχανία
Η κατάσταση είναι διαφορετική, ωστόσο, για τους βιομηχανικούς κλάδους με ιδιαίτερη ένταση ηλεκτρικής ενέργειας που βρίσκονται σε διεθνή ανταγωνισμό. Ενώ η Γερμανία εξετάζει την καθιέρωση μιας κρατικά επιδοτούμενης βιομηχανικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, η Γαλλία θέλει να λύσει το πρόβλημα μέσω μιας ειδικής ρύθμισης για την εγχώρια πυρηνική ενέργεια.
«Εργαζόμαστε εντατικά για να θέσουμε τις βάσεις για έναν συμβιβασμό μέχρι το επόμενο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις 17 Οκτωβρίου», δήλωσε στην Handelsblatt ο Φίλιπ Νίμερμαν υφυπουργός στο ομοσπονδιακό υπουργείο Οικονομίας της Γερμανίας.
Πληροφορίες της Handelsblatt λένε ότι το Γραφείο της Καγκελαρίου είναι πιο πρόθυμο να συμβιβαστεί στην αξιολόγησή του για τη γαλλική πυρηνική ενέργεια από ό,τι το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας υπό την ηγεσία των Πρασίνων. Η γερμανική πλευρά παρατηρεί ότι η Γαλλία αναζητά ενεργά συμμάχους - και τους βρίσκει, για παράδειγμα, στην πολωνική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, η Γερμανία δεν είναι καθόλου μόνη της. Η Ιταλία θα μπορούσε σίγουρα να ζεσταθεί με τις ιδέες της γερμανικής πλευράς.
Εν τω μεταξύ, ο Mισέλ Μπλος, ευρωβουλευτής των Πρασίνων, προειδοποιεί ότι χωρίς μια γρήγορη συμφωνία μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, η νομοθετική διαδικασία στην ΕΕ θα μπορούσε να τραβήξει σε μάκρος μέχρι τις ευρωεκλογές του επόμενου έτους.
«Για όλους εκείνους που αγωνίζονται με το αυξανόμενο κόστος ζωής, η ανικανότητα των κρατών μελών είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο», δήλωσε ο Μπλος στην Handelsblatt. «Χρειαζόμαστε λύσεις ώστε να μπορέσουμε να επεκτείνουμε γρήγορα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ηλεκτρική ενέργεια να γίνει φθηνή».
Φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
