Οι αγρότες της Κωπαΐδας, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, ήλθαν πια αντιμέτωποι πρόσωπο με πρόσωπο με το δύσκολο θέμα της άρδευσης του κάμπου τους: Η στάθμη της Υλίκης, από όπου έπαιρναν μέρος του νερού για πότισμα έχει πέσει δραματικά, οι όποιες εγκαταστάσεις του ονομαζόμενου πλωτού αντλιοστασίου, αν και σιδερένιες αξίας 12 εκατ. ευρώ, τις έχει ρίξει κυριολεκτικά ο άνεμος στα βράχια, οι άλλες συμπληρωματικές πηγές νερού, όπως οι πηγές Χαρίτων πλέουν τα λοίσθια. Τα βαμβάκια όμως είναι μικρά και η ρίζα τους δεν έχει πάει ακόμη σε βάθος που θα βοηθούσε λίγο την κατάσταση, το καλαμπόκι δεν συγχωρεί λάθη και παραλήψεις στην άρδευση, το ίδιο και τα κηπευτικά, ενώ οι έμποροι από τα νησιά περιφέρονται ανάμεσα στα θλιβερά τριφύλια μήπως κι εξασφαλίσουν μια μικρή ποσότητα για τους νησιώτες κτηνοτρόφους.
Λάθη, παραλήψεις, σκοπιμότητες, ανοργανωσιά και διάλυση οργανισμών και υπηρεσιών. Ετσι, για την ειρωνεία των πραγμάτων, κάποιοι αγρότες έβαλαν λουκέτο στα γραφεία του περίφημου Οργανισμού Κωπαιδάς, ξέρετε αυτού του οργανισμού που ήταν στην κορυφή της λίστα των υπό κατάργηση αδρανών κρατικών οργανισμών κάθε Κυβέρνησης των τελευταίων 20 χρόνων!
Η λέξη χάος, είναι περιορισμένης εμβέλειας για να περιγράψει την κατάσταση. Αφού το ήξεραν θα ρωτήσει κάποιος λογικός άνθρωπος, γιατί μπήκαν στο κόπο και στα έξοδα να σπείρουν καλοκαιρινές καλλιέργειες που θέλουν πολύ νερό; Και κάποιοι άλλοι γιατί δεν προσπάθησαν να τους σταματήσουν – συνετίσουν; Και να έλεγες ότι αποδίδουν πια τόσο πολύ περισσότερα χρήματα οι αρδευόμενες σε σχέση με τις ξερικές καλλιέργειες; Απαντήσεις δύσκολες με οικονομικούς όρους. Η ψυχολογία που εξηγεί τις δυσκολίες προσαρμογής, όπως και τη μείωση της απασχόλησης, ίσως είναι καλύτερα εργαλεία για να απαντηθούν τα παραπάνω ερωτήματα.
Όλο το χειμώνα, γίνονταν διάφορες συζητήσεις στην περιοχή, τι θα γίνει με το νερό το καλοκαίρι. Σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ Περιφέρειας και Υπουργείων, επέτρεπε σε όλους να δίνουν γενικόλογες απαντήσεις και αστόχευτες κουβέντες. Ο χρόνος όμως έληξε, τα έργα που είχαν προγραμματιστεί και θα έλυνα μέρος του προβλήματος γίνονται αλλά καθυστερούν. Τα νεόφυτα βαμβάκια και τριφύλλια όμως δεν περιμένουν, αυτά βλέπετε έχουν τη δικιά τους άποψη, χρειάζονται νερό στη φάση που είναι.
Ούτε να το σκέπτεται κανείς τι θα συμβεί με τα κηπευτικά της περιοχής, τις αμέσως επόμενες ημέρες! Ίσως να έχετε δει πως πανιάζουν τα νεαρά φυτά λαχανικών, όταν μείνουν χωρίς νερό... Παράπονο και θλίψη! Μετά μάλιστα από μια περίοδο μεγάλης φροντίδας στα θερμοκήπια που παράγονται τα μικρά προς φύτευση στα χωράφια φυτά. Ολα αυτά τα κηπευτικά, προορίζονται για τη μεγάλη αγορά των Αθηνών, αλλά και την τεράστια τουριστική αγορά της Νότιας Ελλάδας. Η περιοχή απέχει 100 μόλις χιλιόμετρα από το Λιμάνι του Πειραιά. Και σε δύο μήνες θα ανακοινωθεί οτι αυξήθηκαν οι εισαγωγές κηπευτικών και όλοι θα ψάχνουμε να βρούμε το γιατί: η φθηνή Τούρκικη Λίρα, οι ακατάλληλοι τρόποι που χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες, η έλλειψη χεριών κλπ κλπ. Για το πάπλωμα κουβέντα, να το θυμηθείτε...
Οι τιμές στα μανάβικα, είναι ήδη σε δυσθεώρητα επίπεδα, παρά τη μικρή υποχώρηση των τελευταίων εβδομάδων. Ένα... τσιγάρο δρόμος φαίνεται οτι είναι η επάνοδός τους στα υψηλά έτους, που θα λέγαμε και με χρηματιστηριακούς όρους. Αφού φροντίσαμε και βάλαμε και τη διατροφή φτωχών και πλούσιων στα χρηματιστήρια...
Τοπικές πηγές, δεν είναι καθόλου αισιόδοξες για την πορεία του θέματος «Πότισμα Κωπαίδας» το φετινό καλοκαίρι. Φυσικά δεν υπήρχε ολοκληρωμένο, αξιόπιστο και χρονικά έγκαιρο Plan B. Και πώς να υπάρξει. Αφού στην ουσία δεν υπήρχε καν Plan A... Η διάθεση κάποιων ποσοτήτων από το γειτονικό κανάλι του Μόρνου που στέλνει το νερό στην Αθήνα καθώς και η δημιουργία ενός πρόχειρου αντλιοστασίου στην Υλίκη, προχωρούν με γρήγορο ρυθμό, αλλά ακόμη και όταν δουλέψουν όλα αυτά, οι ποσότητες του νερού δεν θα καλύπτουν τη ζήτηση.
Με τη βαθειά επιστημονική φράση... Ο Θεός να βάλει το χέρι του, περνάμε σε μια άλλη περιοχή, αυτή της Κοιλάδας του Ανω ρου του Βοιωτικού Κηφισού, λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, που είναι προικισμένη με πολλά υπόγεια νερά. Εδώ και χρόνια, οι αγρότες της περιοχής, έχουν ανοίξει δεκάδες γεωτρήσεις και ποτίζουν τα χωράφια τους με καλλιέργειες παρόμοιες με αυτές της Κωπαιδάς, πλήν των κηπευτικών. Εδώ, κανείς δεν φρόντισε να ενημερώσει τους αγρότες, οτι οι μεν γεωτρήσεις είναι ιδιοκτησία τους, όχι όμως και το νερό που αντλούν. Αυτό είναι ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο η πολιτεία πρέπει να φροντίσει πως θα κατανεμηθεί μεταξύ διαφόρων χρήσεων. Λέμε τώρα...
Τα τελευταία χρόνια, στην περιοχή καλλιεργείται πολύ τριφύλλι, μια εκλεκτή ζωοτροφή, η οποία στο μεγαλύτερο μέρος της κατευθύνεται στην Κρήτη και τα νησιά. Μια λογική συνεργασία, αφού εκεί η ονομαστή Κρητική γραβιέρα μπορεί και διατίθεται τόσο στην αγορά όσο και στον τουρισμό.
Το τριφύλλι όμως θέλει πολύ νερό. Είναι ίσως το πιο υδροβόρο φυτό που καλλιεργείται στην χώρα. Και το χειρότερο είναι, ότι δεν μπορεί να ποτιστεί με τα γνωστά συστήματα εξοικονόμησης νερού, όπως οι σταγόνες. Τα χωράφια αυτά ποτίζονται με τα μεγάλα μπέκ που βλέπετε να πετούν το νερό με πίεση μακριά μέχρι και 40-45 μέτρα. Αυτό από μόνο του δημιουργεί αρκετά προβλήματα, αλλά δεν είναι της παρούσης. Εάν πάτε στα χωράφια με τριφύλλι, θα διαπιστώσετε οτι μαζί με το χωράφι ποτίζεται και ο αγροτικός δρόμος που οδηγεί σε αυτό!!! Γιατί αυτό; Διότι οι αγρότες της περιοχής δεν ασχολούνται να ρυθμίσουν το μπεκ να ποτίζει στα όρια του κτήματός τους αλλά πολύ πέρα από αυτό...
Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι εάν ποτίσεις και τον δρόμο, τότε οι άκρες του χωραφιού σου θα ποτιστούν καλύτερα και θα δώσουν περισσότερη παραγωγή. Λογικό, αλλά κανείς δεν μπήκε στον κόπο να υπολογίσει οτι η φθορά της δημόσιας περιουσίας θα αποφέρει σε εσένα 2 μπάλες τριφύλλι αξίας 12 ευρώ με τον ΦΠΑ... επί 4 κοψιές, δηλαδή μέχρι 50 ευρώ το χρόνο!!! Ενω τω μεταξύ, ο «ποτισμένος» αγροτικός δρόμος, γίνεται δύσβατος, γεμάτος λακκούβες και παγίδες, πράγμα που σημαίνει οτι οι φθορές στα οχήματά σου θα είναι μεγάλες, όπως και οι καθυστερήσεις. Και το χειρότερο όλων, κάθε χρόνο στους Δήμους ολόκληρης της χώρας κατανέμεται ένα ποσό για την βελτίωση της αγροτικής οδοποιίας, δηλαδή να φτιάξουν για πολλοστή φορά όσα από την καλή χρήση χάλασαν την προηγούμενη.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι βρισκόμαστε σε ένα όργιο κατασπατάλησης πόρων όλων των ειδών: οικονομικών, περιβαλλοντικών, ανθρώπινων, μηχανολογικού εξοπλισμού.
Εάν επιμέναμε να εκτιμήσουμε την αδικαιολόγητη απώλεια νερού από το φαινόμενο αυτό, θα την εκτιμούσαμε της τάξης του 10%. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και ένα άλλο μονοψήφιο ποσοστό απώλειας νερού μέσα από τρύπιες σωλήνες, κακές συνδέσεις μεταξύ των σωλήνων και απωλειών στις ίδιες τις αντλίες. Τέλος, με δεδομένο οτι οι αγρότες μας ποτίζουν με παλαιές αντιλήψεις, εύκολα καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα, ότι τουλάχιστον το 25% (= το ένα τέταρτο) του νερού πάει χαμένο!!!
Κι αυτό λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από το διακευκαυμένη ζώνη της Κωπαΐδας! Οι πάντες ασχολούνται πως με πολυδάπανα τεχνικά έργα θα βρούμε νέο νερό (sic) την ίδια ώρα που το ένα τέταρτο του υφιστάμενου, πετιέται, ας μας επιτραπεί η φράση, κυριολεκτικά στο γάμο του Καραγκιόζη.
Σε όλους αυτούς, αγρότες, Δημοτικούς και περιφερειακούς άρχοντες, αγοραστές αγροτικών προιόντων (θα δείτε αμέσως μετά πως εμπλέκονται και αυτοί), θα πρέπει κάποιος να τους μιλήσει επιτέλους για το τι σημαίνει βιωσιμότητα και οτι η σωστή χρήση νερού, είναι ένα βασικό συστατικό της. Θα εκπλαγούν μεθαύριο οι ξενοδόχοι της Κρήτης, όταν δεν θα μπορούν να βάλουν την κρητική γραβιέρα σε ένα βιώσιμο μενού, αφού για να παραχθεί θα έχει κατασπαταληθεί ένας πολύτιμος φυσικός πόρος. Καλό;
Οσο οι άνθρωποι στην περιοχή, διότι περί μιας περιοχής πρόκειται, αιρετοί και απλοί πολίτες, ασχολούνται με το πως θα στήσουν νέες αντλίες για να μισοποτιστεί ένα μέρος του κάμπου και όχι πως θα έχουν άμεση εξοικονόμηση από το γειτονικό τους πεδίο, το πρόβλημα δεν θα έχει λύση. Απλώς με επικοινωνιακούς όρους κάποιοι θα χτίσουν καριέρες. Οσο πάντως κι αν ψάξαμε στους στόχους βιωσιμότητας του ΟΗΕ η δράση «χτίζω καριέρα σε περιβαλλοντικά ερείπια» δεν περιλαμβάνεται στη σύγχρονη βιωσιμότητα. Μάλλον ανήκει στο παρελθόν και τις παλαιοκομματικές πρακτικές. Σήμερα μόδα είναι η ενημέρωση και η ανάληψη δράσης από αυτούς που έχουν τη σχετική ευθύνη, σε τοπικό, Δημοτικό, Περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο.
