H υποχρέωση καθαρισμού των οικοπέδων, ένα μέτρο το οποίο αναδείχθηκε φέτος ως βασικός πυλώνας της πολιτικής της κυβέρνησης για την αντιπυρική προστασία και οδήγησε σε 833.722 δηλώσεις καθαρισμού βρέθηκε στο επίκεντρο της ανάλυσης των δεδομένων για τις αιτίες της εξάπλωσης της πυρκαγιάς που ξέσπασε την 11η Αυγούστου στην βορειανατολική Αττική και έκαψε πάνω από 100 σπίτια και 100.000 στρέμματα. Στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα υπό τον πρωθυπουργό στην Πεντέλη, αναδείχθηκε η συμβολή των ακαθάριστων οικοπέδων στην εξάπλωση της φωτιάς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν για του πληγέντες δήμους, 8 στα 10 σπίτια που είχαν σήμανση κίτρινη ή κόκκινη είχαν ακαθάριστα οικόπεδα (και δεν είχαν υποβάλει δηλώσεις καθαρισμού).
Συγκεκριμένα από τις 146 κατοικίες που χαρακτηρίστηκαν μέχρι σήμερα ακατάλληλες προς χρήση και κατεδαφιστέες («κόκκινες») και προσωρινά ακατάλληλες προς χρήση («κίτρινες»), το 80% δεν είχε δήλωση καθαρισμού των οικοπέδων τους, ενώ στο 20% των περιπτώσεων που αυτό είχε συμβεί, οι ζημιές ήταν ως επί το πλείστον πιο περιορισμένες.
Πιο αναλυτικά, από την ανάλυση των δεδομένων και την αντιπαραβολή με τις 83.000 δηλώσεις καθαρισμού οικοπέδων στις πυρόπληκτες περιοχές προέκυψε ότι στον Διόνυσο, τον Μαραθώνα και τη Νέα Μάκρη όπου είχαν υποβληθεί πολυάριθμες δηλώσεις καθαρισμού, η πυρκαγιά σταμάτησε στα όρια των οικισμών ενώ στη Διώνη όπου είχαν γίνει μαζικοί καθαρισμοί οικοπέδων, με τις δηλώσεις να φθάνουν τις 300, η πυρκαγιά διέσχισε μέρος του οικισμού, δεν υπήρξαν σημαντικές ζημιές σε κατοικίες. Αντίθετα, στην Πεντέλη, τη Νέα Πεντέλη και το Πάτημα, όπου είχαν γίνει πολυάριθμες δηλώσεις καθαρισμού, προέκυψαν και αρκετές δηλώσεις από την αυτοψία σε οικίες.
Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, κατά την παρουσίασή του στην σύσκεψη επεσήμανε ότι στις περιοχές που έγιναν πολυάριθμες και χωρικά πυκνές δηλώσεις καθαρισμού, η φωτιά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προχώρησε στο εσωτερικό τους, ενώ εκεί που δεν έγιναν δηλώσεις η φωτιά εξαπλώθηκε πιο μαζικά.
Τα συγκεκριμένα συμπεράσματα προκάλεσαν αντιδράσεις από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα οποία υποστήριξαν ότι η κυβέρνηση μεταθέτει την ευθύνη στους πολίτες , χρησιμοποιώντας ένα μέτρο το οποίο ουσιαστικά εφαρμόστηκε ευρύτερα φέτος. Το συγκεκριμένο μέτρο, το οποίο επιδιώχθηκε να εφαρμοστεί επισταμένως από φέτος είχε εγείρει και αντιδράσεις από την πλευρά των πολιτών το προηγούμενο διάστημα λόγω της περιπλοκότητας των απαιτήσεων ενώ καταγράφηκαν και παράπονα για την αδυναμία των δήμων να απομακρύνουν την καύσιμη ύλη που είχε συγκεντρωθεί μετά από τους καθαρισμούς. Ωστόσο, η εφαρμογή του, παρά τα προβλήματα, αποτελούσε μια σημαντική εκκρεμότητα ετών, και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αντιπυρική προστασία. Μάλιστα, όπως έχουν αναφέρει αξιωματούχοι του ΥΠΕΝ, το ζητούμενο από τους πολίτες σε αυτή την μεταβατική περίοδο είναι να εξοικειωθούν με τις διαδικασίες και να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους τηρώντας τα χρονοδιαγράμματα (καθώς ήδη βρισκόμαστε στην καρδιά της αντιπυρικής περιόδου) και όχι να επιβληθούν πρόστιμα. Κατ' επέκταση, όπως φαίνεται η φετινή περίοδος θα είναι δοκιμαστική ενώ η εφαρμογή των πιο απαιτητικών μέτρων του κανονισμού πυροπροστασίας (κλιμακωτές αποστάσεις βλάστησης, αντικατάσταση ξύλινων στοιχείων σε εξωτερικούς χώρους και δομικά στοιχεία του κτιρίου κ.ο.κ.) μετατίθεται για το μέλλον. Και αυτό επειδή η ηγεσία του ΥΠΕΝ δεσμεύτηκε να επανεξετάσει τις προδιαγραφές με βάση την εμπειρία που θα αποκτηθεί.
Για το ίδιο θέμα ο πρωθυπουργός, μιλώντας στην Πεντέλη την εβδομάδα που μας πέρασε ανέφερε ότι η πυρκαγιά στην Αττική ήταν «η μόνη μέχρι στιγμής μεγάλη πυρκαγιά του καλοκαιριού» και τόνισε ότι «φέτος είχαμε σχεδόν 4.000 πυρκαγιάς, πάρα πολλές από τις οποίες στην Αττική, αυτή δυστυχώς ήταν η μόνη που ξέφυγε, παρότι υιοθετήθηκε το σωστό δόγμα της πολύ γρήγορης πρώτης προσβολής».
«Τα κάναμε όλα τέλεια; Όχι αλλά πρώτη φορά είναι μια μεγάλη επιτυχία συλλογικής δράσης που πρέπει να κεφαλαιοποιήσουμε αν θέλουμε να προστατέψουμε τις δικές μας περιουσίες. Θα επιμείνουμε στην πολιτική αυτή και θα χρειαστούμε στήριξη από ίδιες τοπικές κοινωνίες και το ζήτημα δεν είναι το πρόστιμο ούτε η τιμωρία» είπε σε άλλο σημείο της τοποθέτησής του και πρόσθεσε ότι για την συγκεκριμένη πολιτική θα χρειαστεί μεγαλύτερη στήριξη από τις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες ενώ δεσμεύθηκε για νέες επενδύσεις προκειμένου να υπάρξει εκείνη η τεχνολογική υποδομή που θα επιτρέπει «να είμαστε όσο το δυνατόν πιο μπροστά και όχι πίσω από το πρόβλημα», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
