Σε εξέλιξη βρίσκεται η υλοποίηση έργων και δράσεων για την αποκατάσταση του Έβρου και της Θεσσαλίας μετά από τις φυσικές καταστροφές που υπέστησαν τον προηγούμενο χρόνο.
Με τα έργα να βρίσκονται σε διαφορετική φάση ωρίμανσης και τις πρωτοβουλίες να κολλάνε ορισμένες φορές σε γραφειοκρατικές ή άλλες αγκυλώσεις οι εμπλεκόμενοι φορείς προχωρούν τις δράσεις αλλά όπως φαίνεται – παρά τις θεσμικές παρεμβάσεις και την άμεση σε ορισμένες περιπτώσεις κινητοποίηση – θα απαιτηθούν πολύ μεγαλύτερα κεφάλαια και συγκεκριμένος στρατηγικός σχεδιασμός, ειδικά για τον Έβρο.
Σε τι φάση βρίσκεται η αποκατάσταση του Έβρου
Η δασική πυρκαγιά στον Έβρο τον Αύγουστο του 2023 αποτελεί τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί σε ευρωπαϊκό έδαφος από το 2000 μέχρι σήμερα και έχει αφήσει το ανεξίτηλο σημάδι της στην τοπική κοινωνία με τους κατοίκους να μετρούν ακόμη τις πληγές τους και το δάσος να έχει υποστεί τεράστια οικολογική ζημιά. Η αποκατάσταση της ακριτικής περιοχής παρουσιάζει αρκετά κενά καθώς, όπως σημειώνουν φορείς, δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την χρηματοδότηση των υποδομών και την ανασυγκρότηση της παραγωγής.
Ο πρόεδρος του σωματείου «Διάζωμα» και μέλος της επιτροπής ανασυγκρότησης του Έβρου, Σταύρος Μπένος, μιλώντας στο Insider.gr, αναλύει την παρούσα κατάσταση και σημειώνει την ανάγκη αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την υλοποίηση των δράσεων αποκατάστασης. Αυτή την στιγμή έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του masterplan για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη του Έβρου, το οποίο εκπονήθηκε από το σωματείο Διάζωμα και έχει διαβιβαστεί τους εμπλεκόμενους φορείς. Περιλαμβάνει κρίσιμα έργα και δράσεις που φθάνουν μέχρι το Τεχνικό Δελτίο το οποίο αποτελεί διαβατήριο για την ένταξη των έργων στο ΕΣΠΑ.
Επόμενα βήματα είναι η τροποποίηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανατολική Μακεδονία, Θράκη 2021 – 2027», το οποίο θα συμπεριλάβει τη νέα Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (Ο.Χ.Ε.) για τον Έβρο και εν συνεχεία θα ακολουθήσει η πρόσκληση από τη Διαχειριστική Αρχή (μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου).
Αμέσως μετά την έκδοση της πρόσκλησης θα ξεκινήσει η Β’ φάση του Στρατηγικού Σχεδίου, όπως φαίνεται και στο παρακάτω χρονοδιάγραμμα, καθώς και η Β’ Φάση της Δημόσιας Διαβούλευσης.
Το πρόγραμμα κινείται σε πέντε άξονες (αγροτική ζωή, περιβάλλον και υποδομές, επενδύσεις, βιώσιμη ανάπτυξη και εξωστρέφεια) αλλά όπως επισημαίνει ο κ. Μπένος, λείπουν δύο κρίσιμα ζητήματα. Πρώτον, η κυβέρνηση να ανακοινώσει έναν συγκεκριμένο σχεδιασμό για τις υποδομές (μία κίνηση ήταν η ανακοίνωση από την πλευρά του κ. Σταϊκούρα για την ηλεκτροκίνηση στην Αλεξανδρούπολη) και δεύτερον, να ανακοινωθούν μέτρα πολιτικής για τον κεντρικό και βόρειο Έβρο με επίκεντρο το δημογραφικό (δράσεις για να γίνει η περιοχή ελκυστική ειδικά για τους νέους).
Κάνοντας παραλληλισμό με την περίπτωση του σεισμού στην Καλαμάτα, ο κ. Μπένος (ο οποίος έχει διατελέσει και δήμαρχος Καλαμάτας) αναφέρθηκε στα ολιστικά προγράμματα της Ευρώπης και στην έμφαση που δίνεται στη μείωση της απόστασης σε χώρες Βορρά-Νότου. Όπως εξηγεί, τη νύχτα του σεισμού στην Καλαμάτα, το κέντρο ανασυγκρότησης μετακινήθηκε από τα κτίρια (όπου είθισται να εστιάζουν οι πολιτικές μετά από σεισμό) στην οικονομία και στις κοινωνικές δομές. Κατά τον ίδιο τρόπο, όπως υπογραμμίζει, πρέπει να αντιμετωπιστεί και ο Έβρος και να δούμε όλες τις πτυχές της δραστηριότητας στην περιοχή.
Ήδη έχει επισημανθεί ότι, δεδομένης της έκτασης των παρεμβάσεων που πρέπει να γίνουν, απαιτούνται ευρωπαϊκά κονδύλια και για το λόγο αυτό το πρόγραμμα πρέπει να γίνει ευρωπαϊκό. Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά το πρόγραμμα για την Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (εγκρίθηκε από την ΕΕ τον Ιούνιο) και τώρα οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στην ενεργοποίηση της ΟΧΕ η οποία έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να αξιοποιήσει (εκτός από τα 15 εκατ. ευρώ που διατίθενται από την Περιφέρεια) πρόσθετους πόρους από πάσα κατεύθυνση (Πράσινο ταμείο, τομεακά προγράμματα, χορηγίες, πρόγραμμα Τρίτση, Ταμείο Ανάκαμψης κλπ). Φυσικά, σημαντικός παράγοντας για την υλοποίηση των έργων, όπως σημειώνει ο κ. Μπένος, είναι να ξεκαθαριστούν οι ευθύνες και να υπάρξει ένας συγκεκριμένος προγραμματισμός από την κυβέρνηση.
Σε τι φάση βρίσκεται η αποκατάσταση της Θεσσαλίας
Σε φάση υλοποίησης βρίσκονται οι πολιτικές και για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας μετά από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias πέρυσι τον φθινόπωρο. Σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει το ΥΠΕΝ, διατίθενται 1,2 δις. ευρώ για Ορεινά Υδρονομικά Έργα ενώ το τρέχον διάστημα γίνονται συμπληρώσεις για σημειακές ενισχύσεις σε φράγματα. Παράλληλα, αναμένεται να υλοποιηθεί το πρόγραμμα “Aqua Montis”, συνολικού προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει έργα ορεινής υδρονομίας, που θα γίνουν, κατά προτεραιότητα, στις ορεινές κοίτες των ρεμάτων από τα ανάντη προς κατάντη, με τη χρήση μεθόδων και υλικών συμβατών με το φυσικό περιβάλλον.
Ομοίως, σε εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα αποκατάστασης κατεστραμμένου δημόσιου χώρου και χώρου πρασίνου στην Περιφέρεια Θεσσαλίας ύψους 12.549.100 ευρώ, με πόρους από το Πράσινο Ταμείο.
Για την ενίσχυση των νοικοκυριών, όπως ανακοινώθηκε πριν από λίγο καιρό, στον προϋπολογισμό για τα δύο «Εξοικονομώ» που θα βγουν στον αέρα το φθινόπωρο περιλαμβάνεται και κονδύλι ύψους 80 εκατ. ευρώ για τους πληγέντες στην Θεσσαλία.
Όπως ανέφερε πριν από λίγο καιρό ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στην Φαρκαδόνα, μία από τις περιοχές της Θεσσαλίας που επλήγησαν πέρυσι από την κακοκαιρία «Daniel», δήλωσε ότι: «Ξέρουμε πολύ καλά, όμως, ότι οι ζημιές και οι πληγές είναι ακόμα εδώ. Θέλω να έχετε μια αίσθηση του συνόλου των πόρων που δαπανούμε και θα δαπανήσουμε για την αποκατάσταση της Θεσσαλίας. Μιλάμε για 3 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία μοιράζονται, πολύ χοντρικά, σε περίπου 1,5 δισ. σε στήριξη και αποκατάσταση, κρατική αρωγή, ΕΛΓΑ, στεγαστικά, στήριξη των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και περίπου 1,5 δισεκατομμύριο ακόμα στα μεγάλα έργα υποδομής που δρομολογούνται από το Υπουργείο Οικονομικών. Αυτό είναι το κόστος. Ενδεχομένως να είναι και μεγαλύτερο, αλλά αυτό είναι το κόστος αυτής της μεγάλης φυσικής καταστροφής. Θα αυξηθεί, διότι σε αυτό δεν έχουμε συμπεριλάβει ακόμα τα μεγάλα έργα και τη χρηματοδότηση των έργων των μεγάλων φραγμάτων για τα οποία θα μιλήσουμε σήμερα το απόγευμα. Αυτά, όμως, είναι έργα τα οποία ούτως ή αλλιώς θα έπρεπε να κάνουμε για τη Θεσσαλία. Θέλω να σας επαναλάβω ότι εάν αυτή η φυσική καταστροφή δεν έβρισκε την ελληνική οικονομία σε μια φάση ανάπτυξης και δημοσιονομικής σταθερότητας, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο δύσκολα. Επειδή πατάμε καλά στα πόδια μας, είμαστε σε θέση σήμερα να έχουμε ήδη δαπανήσει 650 εκατομμύρια συνολικά για την αποκατάσταση και για τη στήριξη».
