Τα έργα και οι δράσεις στη Βόρεια Εύβοια προχωρούν εντός των χρονοδιαγράμματος και με αυστηρούς όρους υλοποίησης με στόχο να αναγεννηθεί το δάσος, αλλά και να αναβαθμιστεί η οικονομική και κοινωνική μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές τον Αύγουστο του 2021 οι οποίες άφησαν πίσω τους 511.854 καμένα στρέμματα.
Μέχρι το τέλος του 2022 θα έχουν ξεκινήσει 30 δράσεις (ήδη «τρέχουν» 25) ενώ από το 2023 ξεκινούν τα μεγάλα έργα που αφορούν στις υποδομές με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030. Πρόκειται για έργα ύψους 300 εκατ. ευρώ, τα οποία χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ 2021-2027, το Ταμείο Ανάκαμψης, το Πράσινο Ταμείο, το πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, αλλά και από ιδιώτες, οργανισμούς και ιδρύματα. Για την υλοποίησή τους έχουν εκπονηθεί μελέτες για την τόνωση κάθε νευραλγικού τομέα αλλά με κριτήριο την βιώσιμη ανάπτυξη και τη χρήση της τεχνολογίας. Πρόκειται για μελέτες που αφορούν στις υποδομές, το δάσος, την αγροδιατροφή, το ανθρώπινο δυναμικό, την υγεία/πρόνοια, τον πολιτισμό και το marketing.
Ο επικεφαλής της Επιτροπής Ανασυγκρότησης Βόρειας Εύβοιας, Σταύρος Μπένος, με αφορμή την ολοκλήρωση του Στρατηγικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, μιλά στο Insider.gr για την εξέλιξη των έργων σημειώνοντας ότι μέσα σε μια τριετία θα έχουμε ένα πρώτο δείγμα γραφής της αναγεννημένης Β. Εύβοιας και μέχρι το 2030, θα έχουν ολοκληρωθεί όλα τα μεγάλα έργα, δίνοντας νέο αέρα ανάπτυξης ο οποίος θα διαπερνά κατά πολύ τα στενά χωρικά σύνορα της πληγείσας περιοχής.
Ακολουθεί αναλυτικά το πλήρες κείμενο της συνέντευξη που παραχώρησε ο κ. Σταύρος Μπένος στο Insider.gr:
Τα έργα που έχουν δρομολογηθεί μέσω το προγράμματος ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας και περιγράφονται στο masterplan αγγίζουν όλες τις πτυχές της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, το περιβάλλον, κάθε μορφή ζωής. Περιγράφουν υποδομές και παρεμβάσεις οι οποίες θα δημιουργήσουν κάτι εντελώς καινούριο. Πότε θεωρείτε ότι θα έχουμε μια πρώτη γεύση από την αναγεννημένη Βόρεια Εύβοια;
Ένα πλούσιο δείγμα γραφής, το οποίο θα δίνει και την εικόνα του μέλλοντος, θα το έχουμε την πρώτη τριετία. Μια ολοκληρωμένη εικόνα για την οριστική μορφή θα την έχουμε στη δεκαετία, δηλαδή μέχρι το 2030 γιατί τότε θα έχουμε έτοιμες και τις μεγάλες υποδομές, κυρίως το νέο δρόμο που θα διαπερνά τη Βόρεια Εύβοια και που θα αλλάξει πολύ τα δεδομένα αλλά και το δάσος, το οποίο χρειάζεται τη δική του ήρεμη πορεία για την αναγέννησή του.
Όπως αναφέρεται και στο masterplan για την ανασυγκρότηση της Βόρειας Εύβοιας, το επιχειρηματικό προφίλ της περιοχής προσδιορίζεται από μικρές επιχειρηματικές μονάδες τοπικής εμβέλειας, με εσωστρεφή χαρακτήρα και με περιορισμένη έως ανύπαρκτη ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών και καινοτομιών. Πώς θεωρείτε ότι οι δρομολογούμενες δράσεις, οι οποίες όπως ρητά αναφέρεται, στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στην ενίσχυση της απασχόλησης και των νέων, μπορούν να αλλάξουν την υφιστάμενη κατάσταση, η οποία μεταξύ άλλων παρουσιάζει και τάσεις πληθυσμιακής συρρίκνωσης;
Αυτός είναι ο στόχος. Να αναβαθμίσουμε την επιχειρηματικότητα και να δώσουμε λύσεις στην απασχόληση. Έχουμε αξιοποιήσει όλα τα εργαλεία του μέλλοντος. Υπάρχουν παντού το ψηφιακό σκέλος, η καθαρή ενέργεια, οι νέοι τρόποι διοίκησης και διαχείρισης των πόρων της περιοχής και κυρίως του δάσους. Το πιο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που έχουμε είναι η «Οικονομία του Δάσους», η οποία αποτελεί ένα πρόγραμμα που εφαρμόζεται για πρώτη φορά τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Στην περιοχή φιλοδοξούμε να εγκαταστήσουμε μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.), ένα φορέα κοινωνικής οικονομίας ο οποίος θα υπηρετήσει το απαύγασμα της κυκλικής οικονομίας, δηλαδή θα παράξει πλούτο από τα υπολείμματα του δάσους. Τα υπολείμματα του δάσους είναι σήμερα η εύφλεκτη ύλη, είναι δηλαδή η πυριταποθήκη της περιοχής, είναι ο βασικός παραγωγός των πυρκαγιών. Εμείς θα το καταστήσουμε στοιχείο πλούτου, αναγέννησης αλλά και προστασίας του δάσους. Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μάλλον και διεθνώς. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι όταν μιλάμε για προστασία του δάσους το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να διατηρούμε καθαρά τα δάση μας. Αλλά αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Δεν μπορείς να έχεις χιλιάδες εργαζόμενους και να τους πληρώνεις από το δημόσιο κορβανά καθώς κάτι τέτοιο έχει υψηλό κόστος το οποίο φθάνει τα 20 δις ετησίως. Όμως με αυτές τις κοινότητες, από τη μία πλευρά, δίνουμε λύσεις στην απασχόληση των εργαζομένων στην περιοχή και κυρίως εκείνων που έχασαν τη δουλειά τους όπως είναι οι ρετσινάδες και, από την άλλη πλευρά, δημιουργούμε νέα προϊόντα, πολύ καινούρια πράγματα, όπως είναι η βιομάζα, το βιοαέριο, το βιοκάρβουνο, οι ξυλώδεις κατασκευές και αιμοδοτούμε και την τοπική οικονομία αλλά κυρίως το ίδιο το δάσος μέσα από τις νέες αυτές μορφές διαχείρισης του δάσους».
Από την επαφή που έχετε με την τοπική κοινωνία και κυρίως με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων στη χώρα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, πιστεύετε ότι υπάρχει ενδιαφέρον να μεταφέρουν αυτές τις ιδέες σε άλλες περιοχές και να λυθούν χρόνια προβλήματα που μαστίζουν την ελληνική περιφέρεια αλλά και τα αστικά κέντρα;
Θα έλεγα ότι στην πρώτη αυτή φάση, στην τοπική κοινωνία είναι πολύ φυσικό να κυριαρχεί το «σήμερα», το παρόν … Γιατί έπαθαν μεγάλες καταστροφές. Άρα στη ζωή τους, στο περιβάλλον τους, το οποίο είναι πηγή ζωής, αυτή η διαδικασία της ώσμωσης με το μέλλον, θα είναι μια διαδικασία που θα συνεχίσει. Θα είναι, δηλαδή, μια συνεχής προσπάθεια. Όσον αφορά στο πολιτικό σύστημα τα πράγματα είναι πολύ ενθαρρυντικά τόσο σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και σε επίπεδο του ίδιου του πρωθυπουργού, Kυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος μου ανέθεσε και αυτή τη δουλειά. Ο ίδιος αγαπάει πολύ αυτό το πρόγραμμα και με έχει ενθαρρύνει πάρα πολύ να προχωρήσω σε μείζονες μεταρρυθμίσεις τις οποίες μάλιστα θέλει να εφαρμόσει και στην υπόλοιπη Ελλάδα με βάση τις επιδόσεις που θα έχουμε στη Βόρεια Εύβοια.
Τα προγράμματα που ξεκίνησαν να τρέχουν κατά τους προηγούμενους μήνες και αφορούν σε πιο μικρές δράσεις όπως είναι οι εκδρομές των σχολείων στη Βόρεια Εύβοια, οι πολιτιστικές δραστηριότητες ή τα κίνητρα μέσω voucher προς τους νέους προκειμένου να επισκεφθούν τη Βόρεια Εύβοια, πώς προχωρούν; Ποια ήταν η ανταπόκριση από τους συμμετέχοντες;
Η ανταπόκριση ήταν εξαιρετική. Ενδεικτικά αναφέρω ότι όσον αφορά στο πρόγραμμα «Γέφυρες» του Μεγάρου Μουσικής, ο Πορτοκάλογλου, ο οποίος έδωσε συναυλία στις Γούβες, μου είπε ότι σπάνια έχει ζήσει τέτοια συγκίνηση στη ζωή του. Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, επίσης. Πήγε σε ένα χωριό στους Κουρκουλούς, ένα χωριό 200 κατοίκων και τη συναυλία την παρακολούθησαν 1000 άνθρωποι. Το ίδιο συνέβη και με τον Πορτοκάλογλου.
Το voucher, το North Evia Pass, κυριολεκτικά «έσκισε». Από τη στιγμή που άνοιξε η πλατφόρμα, μέσα σε ένα τέταρτο είχε εξαντληθεί. Αυτό μπορεί προφανώς να εφαρμοστεί και σε άλλες περιπτώσεις.
Με επιτυχία εφαρμόζεται και το πρόγραμμα «Στηρίζουμε τη Βόρεια Εύβοια», το οποίο αφορά στις εκδρομές των σχολείων. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα υποκίνησης που οργανώσαμε με το υπουργείο Παιδείας το οποίο συνδυάζει την περιβαλλοντική εκπαίδευση με την ευαισθησία γύρω από σύγχρονα θέματα της περιβαλλοντικής κρίσης. Άρχισε να λειτουργεί μόλις τον Απρίλιο (καθώς λόγω COVID δεν επιτρέπονταν νωρίτερα οι εκδρομές), και μέσα σε δύο μήνες 3.000 παιδιά από όλη την Ελλάδα επισκέφθηκαν τη Βόρεια Εύβοια. Βεβαίως, του χρόνου αυτό το νούμερο θα είναι πολύ μεγαλύτερο.
Το πρόγραμμα ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας περιλαμβάνει 71 έργα μικρής και μεγάλης κλίμακας. Θα μας δώσετε ένα χρονοδιάγραμμα των έργων και κάποιες λεπτομέρειες για τον τρόπο έγκρισης και υλοποίησής τους. Όπως αναφέρεται στο masterplan, το Μάρτιο του 2023 θα γίνει πρόσκληση των έργων…
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 71 έργα. Από αυτά, περίπου τα 25 έχουν ήδη ξεκινήσει. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα φθάσουν τα 30 και θα έχουμε άλλα 40 για το 2023, τα οποία βέβαια θα πρέπει να εγκριθούν. Πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί περίπου 3 μήνες. Αρμόδια είναι η Διαχειριστική Αρχή, μία δομή στελεχών, η οποία λογοδοτεί και στις ελληνικές αρχές και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι αρμόδια να τηρεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες στην εκτέλεση των έργων, κανόνες οι οποίοι είναι πολύ αυστηροί. Η υπηρεσία αυτή είναι θωρακισμένη με βαριά εξουσιοδότηση ώστε κανείς να μην μπορεί να την πειράξει και ως εκ τούτου έχει μια σχετική αυτοτέλεια λόγω της υψηλής αποστολής της. Αξίζει να σημειωθεί ότι εκεί είναι προϊστάμενος ένας σπουδαίος άνθρωπος ο οποίος λέγεται Κωνσταντίνος Γλέμας. Ποια είναι λοιπόν τα επόμενα βήματα για την υλοποίηση των έργων στη Βόρεια Εύβοια; Ο οδικός χάρτης περιλαμβάνει τα εξής:
Πρώτον, στις 16 Νοεμβρίου στην Αράχωβα είχε προγραμματιστεί η συνεδρίαση η Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος Στερεάς Ελλάδας. Μετά από την Επιτροπή Παρακολούθησης που είναι ένα όργανο δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής της κοινωνίας (και όχι μόνο των πολιτικών θεσμών που το θέλουν πάρα πολύ από την Ευρώπη), ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση του προγράμματος. Πιο συγκεκριμένα, για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα θα πρέπει η Διαχειριστική Αρχή να στείλει μια πρόσκληση προς την Περιφέρεια, δηλαδή στον κ. Σπανό, αναφέροντας ότι υπάρχει ένα πρόγραμμα που η περιφέρεια πρέπει να υποβάλει. Αυτή, με τη σειρά της, θα υποβάλει το πρόγραμμα που έχουμε ετοιμάσει εμείς, μετά θα το εγκρίνει η διαχειριστική αρχή, κάτι που ελπίζουμε ότι θα γίνει είτε μέχρι το τέλος του χρόνου είτε μέχρι τον Ιανουάριο του 2023, και τότε θα αρχίσουν να γίνονται οι προσκλήσεις των έργων προς τους δικαιούχους. Τα τεχνικά έργα που εκπροσωπούν το κάθε έργο ξεχωριστά περιλαμβάνουν τη φυσική περιγραφή, το φορέα χρηματοδότησης, τη μελέτη και το δικαιούχο, αυτόν δηλαδή που θα υλοποιήσει το έργο. Άρα η πρόσκληση από τη Διαχειριστική Αρχή θα γίνεται στο δικαιούχο και θα τον ενημερώνει ότι έχει εγκριθεί το έργο καλώντας τον να κάνει την πρότασή του ή να υποβάλει το τεχνικό δελτίο (το οποίο είναι ήδη έτοιμο από εμάς), ώστε να εγκριθούν τα χρήματα και να γίνει η δημοπράτηση.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κάθε έργο έχει χρονοδιάγραμμα. Οι Ευρωπαίοι είναι πολύ αυστηροί με τα χρονοδιαγράμματα και όταν δεν τηρούνται, τότε γίνεται απένταξη του έργου. Και παρ’ ότι η χώρα μας δεν τα καταφέρνει τόσο πολύ στα θέματα της οργάνωσης των χρονοδιαγραμμάτων, στα ευρωπαϊκά προγράμματα, επειδή ακριβώς είναι πολύ μεθοδικά και αυστηρά, ως εκ θαύματος, η Ελλάδα διαπρέπει. Όταν υπάρχουν κανόνες σκίζουμε!
H Θερμοκοιτίδα D-HUB του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» προβλέπει πολλές αυτοτελείς δράσεις οι οποίες συνδέονται με το πράσινο και ψηφιακό μέλλον της τοπικής και εθνικής οικονομίας. Υπάρχουν πολλές δράσεις και έργα αναβάθμισης ή «πρασινίσματος» των υποδομών αλλά και ολόκληρων κλάδων όπως είναι το Ψηφιακό Παρατηρητήριο Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης, DataHub, η δημιουργία cluster για την τόνωση των τοπικών επιχειρήσεων, το πρόγραμμα APOLIPSIS για την απόληψη της καμένης ξυλείας και πολλά άλλα. Οι ιδέες και οι δράσεις είναι πάρα πολλές. Πώς προέκυψαν; Προορίζονται μόνο για τις περιοχές της Βόρειας Εύβοιας ή μπορούν να εφαρμοστούν και στην υπόλοιπη Ελλάδα;
Οι δράσεις αυτές γίνονται για να εφαρμοστούν παντού. Οι συγκεκριμένες ιδέες προέρχονται από την ώσμωση της τοπικής κοινωνίας με την επιστημονική κοινότητα. Αυτό ακριβώς κάνει το ΔΙΑΖΩΜΑ και στη Βόρεια Εύβοια. Και το κάνει με πολλή αγάπη. Είχαμε μια ευρεία δημόσια διαβούλευση που κράτησε πάνω από ένα χρόνο ενώ είχαμε και προσωπικές επαφές και ημερίδες όπου διατυπώθηκαν και εισακούστηκαν οι ιδέες και οι ανάγκες. Μάλιστα πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις τις έχουμε συμπεριλάβει στην έκδοση του masterplan, στο κεφάλαιο «Δημόσια Διαβούλευση». Εκεί έχουμε καταχωρίσει όλες τις προτάσεις και τις ιδέες που κατατέθηκαν. Είναι ένας πλούτος απίστευτος. Η αποστολή της θερμοκοιτίδας είναι να ωριμάζει τα έργα όχι με τον παραδοσιακό τρόπο αλλά με ένα καινούριο αξιακό περιβάλλον που είναι η διπλή μετάβαση, η ψηφιακή και η πράσινη, και η καινοτομία.
Από τις ιδέες που έχουν κατατεθεί στη διαβούλευση, φαίνεται ότι συμμετέχουν και πολλοί νέοι…
Ναι, έχουν συμμετάσχει πάρα πολλοί νέοι. Οι νέοι είναι εξοικειωμένοι με τα social media. Εμείς δώσαμε όλες τις δυνατότητες στη διαβούλευση και με προσωπική επαφή, την οποία αγαπούν και οι θεσμικοί και οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, αλλά και μέσω των social media.
