Ροή
Το παρ ολίγον φιάσκο με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την αναδρομική αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών δείχνει ένα πράγμα: Στην Ελλάδα των Μνημονίων τίποτα δεν έχει σημασία αν δεν το ζητούν επιτακτικά οι δανειστές.
Την προηγούμενη Τετάρτη για μερικές ώρες τα κρατικά έσοδα του 2015 από την φορολόγηση ακινήτων και των πράξεων επί αυτών (μεταβιβάσεις, δωρεές κλπ) βρισκόντουσαν στον αέρα. Το οικονομικό επιτελείο ανέμενε την καθαρογραμμένη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την αναδρομική αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών που μπορεί και να καθιστούσε άκυρους τους παραπάνω φόρους για φέτος.
Τελικά τα χειρότερα αποφεύχθηκαν καθώς το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο αποφάσισε πως οι αλλαγές θα έπρεπε να έχουν γίνει από τον περασμένο Μάιο. Όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι αν το ΣτΕ ζητούσε νέες αντικειμενικές από 1/1/2015 τότε τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.
Η τελευταία απόφαση του ΣτΕ δεν ήρθε ξαφνικά. Το υπουργείο Οικονομικών ήταν υποχρεωμένο να προχωρήσει στον καθορισμό νέων αντικειμενικών τιμών από την υπ’ αριθμ’ 4003/2014 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας. Ωστόσο, από τότε μέχρι σήμερα –δύο κυβερνήσεις και τρεις υπουργούς Οικονομικών μετά- δεν έγινε καμία κίνηση, λόγω… φόρτου εργασίας.
Η αλήθεια είναι ότι η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών δεν είναι απλή υπόθεση και κρύβει παγίδες.
Οι αντικειμενικές τιμές επηρεάζουν δεκάδες φόρους και τέλη και οποιαδήποτε αλλαγή θα έχει σημαντικές επιδράσεις στα κρατικά έσοδα. Λιγότερο απ΄ όλους επηρεάζεται, ο βασικός φόρος, ΕΝΦΙΑ, που έχει συγκεκριμένους εισπρακτικούς στόχους (2,65 δισ. ευρώ) και οποιαδήποτε αλλαγή επί των αντικειμενικών θα αντισταθμιστεί με αλλαγή στους συντελεστές.
Εκτός των φόρων όμως επηρεάζονται και πολλά προγράμματα που θέτουν ως κριτήριο το ύψος της περιουσίας, όπως για παράδειγμα το ελάχιστο εισόδημα ή ακόμη και η ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων. Με την μείωση των αντικειμενικών υπολογίζεται ότι σε αυτά το προγράμματα θα προστεθούν χιλιάδες ωφελούμενοι που τώρα μένουν απέξω γιατί διαθέτουν πλασματική περιουσία. Αν δεν αλλάξουν, βεβαίως-βεβαίως τα όρια, οπότε κινδυνεύουν να μείνουν εκτός πολλοί που καλύπτουν τα τωρινά κριτήρια αλλά μένουν σε περιοχές που οι νέες αντικειμενικές ή δεν θα μειωθούν σημαντικά ή ακόμη και θα αυξηθούν.
Όλα τα παραπάνω είναι σημαντικά αλλά δεν δικαιολογούν την κωλυσιεργία του κράτους να διορθώσει μια σημαντική αδικία. Γιατί όπως τονίζουν και οι πρωτεργάτες της κίνησης που προσέφυγε στο ΣτΕ για τις αντικειμενικές το θέμα στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι το πόσο πληρώνουμε αλλά το ότι πληρώνουμε για κάτι το οποίο δεν έχουμε.
Έχει και ένα ενδιαφέρον να θυμηθούμε ότι η αλλαγή των αντικειμενικών αξιών προβλέπεται και ως υποχρέωση του κράτους στα μνημόνια από το 2012. Φαίνεται όμως ότι αυτή η «μεταρρύθμιση» δεν έχει άμεσο δημοσιονομικό όφελος και δεν είναι αρκετά σημαντική για τους θεσμούς (τότε τρόικα).
Οι αντικειμενικές είναι ένα από τα δεκάδες ζητήματα που έρχονται να μας (τους) θυμίζουν πως εκτός των διαπραγματεύσεων, του χρέους, των προαπαιτούμενων και των δόσεων –πρέπει να- υπάρχει και η δικαιοσύνη και το ίδιο το Σύνταγμα που προβλέπει ότι οι πολίτες πρέπει «να καταβάλλουν φόρο, ο οποίος να αντιστοιχεί σε πραγματική και όχι πλασματική τους περιουσία» όπως αναφέρουν οι Σύμβουλοι της Επικρατείας στην απόφασή τους.
