Οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και το προοδευτικό σύστημα φορολόγησης του προσωπικού εισοδήματος είναι το βασικό πρόβλημα που εμποδίζει την ανάπτυξη και γι’ αυτό απαιτείται οριζόντια μείωσή τους. Αυτό υποστηρίζει, μιλώντας στο insider.gr o ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Δημήτρης Θωμάκος*.
Με αφορμή και το πρόσφατο βιβλίο του, με τίτλο “Taxation in Crisis - Tax Policy and the Quest for Economic Growth”, ο κ. Θωμάκος ξεκαθαρίζει ότι ούτε η φοροδιαφυγή μπορεί να αντιμετωπιστεί όσο ισχύουν οι σημερινοί συντελεστές για επιχειρήσεις αλλά και φυσικά πρόσωπα ενώ προτείνει –πέραν της οριζόντιας μείωσης των συντελεστών- και απλοποίηση το φορολογικού νόμου.
Με βάση την δική σας δουλειά στο βιβλίο αλλά και την διεθνή βιβλιογραφία ποια πιστεύετε ότι είναι τα βασικά προβλήματα της σημερινής φορολογικής πολιτικής στην Ελλάδα;
Η απάντηση είναι συνάρτηση του προβλήματος που θέλουμε να αντιμετωπίσουμε. Νομίζω ότι κοινή παραδοχή, και ευχολόγιο, είναι η οικονομική ανάπτυξη πρώτα, να μεγαλώσει η «πίτα». Αν δεν μεγαλώσει η πίτα τότε το να μιλήσουμε για πιθανή αναδιανεμητική πολιτική είναι όχι μόνο άκαιρο αλλά και άστοχο. Επομένως, αν η ανάπτυξη είναι ο κύριος στόχος της οικονομικής πολιτικής τότε το πρώτο πρόβλημα είναι οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και το προοδευτικό σύστημα φορολόγησης του προσωπικού εισοδήματος. Σε αυτήν την οικονομική συγκυρία, με τις γείτονες χώρες (π.χ. Βουλγαρία και Κύπρος) να έχουν τραβήξει Ελληνικής άμεσες ξένες επενδύσεις και ρευστότητα λόγω των χαμηλών φορολογικών τους συντελεστών (επιχειρηματικού και προσωπικού εισοδήματος), χωρίς δραστική μείωση των φορολογικών συντελεστών για όλα τα είδη εισοδήματος δεν μπορούμε να έχουμε βιώσιμη και μακροχρόνια ανάπτυξη για όλους -- τονίζω το «για όλους», καθώς είναι σημαντικό η ανάπτυξη να φανεί στις φορολογικές δηλώσεις, στον επαναπατρισμό επιχειρήσεων και κεφαλαίων, στην «τσέπη» του κάθε πολίτη, και όχι μόνο σε όσους μπορούν να απολαμβάνουν προνομιακή φορολογική μεταχείριση.
Πολλοί όμως θα πουν ότι οι χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές θα μειώσουν τα έσοδα, θα κάνουν τους πλούσιους πλουσιότερους, θα μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες. Αυτό δεν θα είναι πρόβλημα;
Κοιτάξτε, οι μέχρι τώρα αυξήσεις των φόρων τι ακριβώς πέτυχαν; Δεν πέτυχαν αλλά (εντελώς) απέτυχαν, ούτε αναπτυξιακοί μπορεί να είναι οι υψηλοί φόροι, ούτε η φοροδιαφυγή μειώθηκε, ούτε τα χρωστούμενα στην εφορία μειώθηκαν αλλά αυξήθηκαν. Η συνταγή της υψηλής φορολογίας με αυξημένη φοροδιαφυγή και υψηλό κόστους ελέγχου του συστήματος ούτε κατάλληλη είναι για την χώρα αυτήν την περίοδο, ούτε συνάδει με τον στόχο της ανάπτυξης, ούτε δίκαιη είναι (να μην ξεχνάμε ότι λόγω της υψηλής φοροδιαφυγής ένα μικρό μόνο ποσοστό συμπολιτών μας πληρώνει ουσιαστικά το φορολογικό βάρος για όλους), ούτε γεμίζει τα δημόσια ταμεία. Οπότε η εμμονική προσήλωση στην αύξηση και όχι μείωση της φορολογίας αν δεν υποδηλώνει άγνοια βασικών οικονομικών εννοιών τότε δεν ξέρω τι μπορεί να έχει ως στόχο. Αν η χώρα επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2.5% για μια πενταετία τότε θα μπορούσαμε να συζητήσουμε για αυξήσεις φόρων - και πάλι αν το σύστημα γινόταν ανταποδοτικό και όχι αμιγώς αναδιανεμητικό.
Γίνεται μια συστηματική προσπάθεια για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Αν αυτό πετύχει τότε γιατί να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές;
Εδώ έχουμε μια κλασσική παγίδα πολιτικής, καθώς αντιμετωπίζουμε μια σοβαρή ασθένεια με ασπιρίνη, όταν χρειάζεται χειρουργείο. Η αιτία της φοροδιαφυγής είναι αμιγώς στο επίπεδο των υψηλών φορολογικών συντελεστών και μετά στις διευκολύνσεις (τρύπες) του συστήματος που όλοι τις εκμεταλλεύονται όπως μπορούν. Δείτε την αλυσίδα: προϋπάρχουσα φοροδιαφυγή, κρίση, μείωση ζήτησης και εισοδημάτων, μείωση κρατικών δαπανών, αύξηση φοροδιαφυγής με αρχικά πτώση και μετά αναιμική ή μηδενική ανάπτυξη, αύξηση φορολογικών συντελεστών και αύξηση κόστους επιβολής του φορολογικού νόμου με τον κόσμο να χρωστάει και χωρίς ρευστότητα. Που βλέπετε το λογικό σε αυτό; Η βιβλιογραφία δείχνει ότι, κατά μέσο όρο, το υψηλό κόστος επιβολής του φορολογικού νόμου συνδέεται με χαμηλή ανάπτυξη. Η φοροδιαφυγή δεν μπορεί να χτυπηθεί με αυτήν την λογική.
Υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα φορολογικής αναμόρφωσης για να πετύχουμε ανάπτυξη που να ταιριάζει στην οικονομία μας και στην τωρινή συγκυρία;
Ναι, τα εξής τρία: Πρώτον, οριζόντια μείωση όλων των φορολογικών συντελεστών (όχι μόνο επιχειρηματικού εισοδήματος αλλά και εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΦΠΑ) και απλοποίηση του φορολογικού νόμου.
Δεύτερον, φορολογία σε εισόδημα και κατανάλωση και όχι σε περιουσία.
Τρίτον, ανταποδοτικές δημόσιες δαπάνες από τους φόρους μας και όχι άκριτη και άδικη αναδιανομή σε καθεστώς φοροδιαφυγής.
*Ο Δημήτρης Θωμάκος είναι Καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομετρίας και Πρόεδρος του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Αναπληρωτής Γενικός Επιστημονικός Διευθυντής του ΙΔΕ/ΓΕΕΘΑ, Senior Fellow and Member of the Scientific Committe, Research Center for Economic Analysis και co-founder του Quantf.com
