Σημαντικά εργαλεία για την προσέλκυση ξένων ιδιωτικών επενδύσεων στο χώρο της υγείας και κατεξοχήν του φαρμάκου φέρνει το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα εργαλεία αυτά περιλαμβάνουν κίνητρα για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), ειδικά μέσω των πανεπιστημίων καθώς και δάνεια με ευνοϊκούς όρους (αρχικό επιτόκιο της τάξεως του 0,35%), τα οποία αφορούν μεν σε ολόκληρη την οικονομία, αλλά κυρίως στους τομείς που δραστηριοποιούνται σε Ε&Α.
Όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, στο πλαίσιο του 20ού συνεδρίου HealthWorld, που διοργανώνει το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, «είναι η πρώτη φορά που τα ελληνικά πανεπιστήμια θα έχουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για Ε&Α με προϋπόθεση, για να μπορέσουν να δαπανήσουν αυτά τα χρήματα, να έχουν ταυτόχρονη συγχρηματοδότηση, ίδιου ύψους, από τον ιδιωτικό τομέα».
Ο κ. Σκυλακάκης έκανε λόγο για μία «επανάσταση» για τα ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, αφενός γιατί «είναι πολύ σημαντικά τα ποσά» αλλά και γιατί «η προϋπόθεση της συγχρηματοδότησης είναι απαράβατη».
«Τα χρήματα θα υπάρχουν μόνον εφόσον υπάρχει συγχρηματοδότηση. Που σημαίνει ότι δίνονται πολύ μεγάλες δυνατότητες στον ιδιωτικό τομέα να προχωρήσει και σε ερευνητικά προγράμματα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών.
Δάνεια για E&A
Το δεύτερο σημαντικό εργαλείο είναι τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία ανέρχονται συνολικά σε 12,8 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου 500 εκατ. θα χρησιμοποιηθούν μέσω του Προγράμματος InvestEU, 500 εκατ. θα κατευθυνθούν στη χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων, με αυξημένη ανάληψη ρίσκου από την πλευρά της Πολιτείας (πρόγραμμα μέσω ΤΑΝΕΟ) και το υπόλοιπο ποσό θα κατευθυνθεί σε επενδύσεις που θα έχουν 5 χαρακτηριστικά: πράσινες, ψηφιακές, εξωστρεφείς, προερχόμενες από συνεργασίες, συγχωνεύσεις ή εξαγορές και Ε&Α.
Η χρήση των δανείων προϋποθέτει τουλάχιστον 20% ίδια κεφάλαια, τουλάχιστον 30% τραπεζική συμμετοχή και -εφόσον πληρούνται αυτές οι δύο προϋποθέσεις,- από 30 έως 50% συμμετοχή από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ήδη έχουν κατατεθεί τέσσερα αιτήματα συμμετοχής από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και έχει «κλείσει» συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Επιπλέον, δρομολογείται συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανάπτυξης και Ανασυγκρότησης (EBRD), ενώ αναμένονται και άλλες με μικρότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Το εργαλείο των δανείων αναμένεται να ενεργοποιηθεί από τα μέσα Νοεμβρίου, ενώ οι επενδυτές μπορούν ήδη να ξεκινήσουν τις διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες.
Συμψηφισμός του clawback με επενδύσεις
Ταυτόχρονα, από το Ταμείο Ανάκαμψης αντλούνται επενδυτικές χρηματοδοτήσεις ύψους 250 εκατ. ευρώ για το χώρο του φαρμάκου με «αντάλλαγμα» την αντίστοιχη μείωση των αυτόματων επιστροφών, που αντιστοιχούν στο ποσό της υπέρβασης της προϋπολογισθείσας δαπάνης για φάρμακα (clawback).
Πρόκειται για το λεγόμενο «επενδυτικό» ή «αναπτυξιακό» clawback, δηλαδή τον συμψηφισμό μέρους των υποχρεωτικών επιστροφών με επενδύσεις. Το μέτρο - κίνητρο αναμένεται να αξιοποιήσουν οι εγχώριες επιχειρήσεις με παραγωγικές επενδύσεις αλλά και πολλές ξένες εταιρείες, ενισχύοντας τη διεξαγωγή κλινικών μελετών και ερευνητικών προγραμμάτων στη χώρα.
«Είναι μία πολιτική που είχε ήδη ξεκινήσει από το 2019-2020, εφαρμόζεται, θα προχωρήσει αρκετά περισσότερο και στη βάση της θα υπάρχουν πολύ σημαντικές επενδύσεις στο χώρο του φαρμάκου», υπογράμμισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών.
Αναπροσαρμογή του μηχανισμού εφαρμογής
Αναφερόμενος στον εξορθολογισμό του clawback, που έχει ενταχθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης και στο οποίο εμπίπτει και η υποχρέωση θεσμοθέτησης των ποσών απομείωσής του από το 2022 και μετέπειτα, τόνισε: «Η Ελληνική Πολιτεία, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, αναλαμβάνει την υποχρέωση να μειώσει το clawback κατά αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στα επόμενα 4 χρόνια. Aν δεν επιτευχθεί αυτή η μεταρρύθμιση -κάτι το οποίο απολύτως απεύχομαι, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μη συμβεί κι εγώ προσωπικά έχω ευθύνη εν μέρει γι' αυτό- θα πληρώσουμε από τον προϋπολογισμό για ένα μέρος αυτής της αποτυχίας. Επειδή δεν έχουμε λόγο να πληρώσουμε από τον προϋπολογισμό, θα πρέπει αυτή η μεταρρύθμιση να υλοποιηθεί».
Υπενθυμίζεται ότι με πρόσφατη τροπολογία του Υπ. Οικονομικών, επανακαθορίζεται η εφαρμογή του μηχανισμού του clawback για το χρονικό διάστημα 2022-2025.
Ειδικότερα, καθορίζεται, για καθένα από τα ανωτέρω έτη, δεσμευτικό όριο μείωσης του ποσού που εισπράττεται κατά την εφαρμογή του μηχανισμού, σε σχέση με το συνολικό ύψος του για το έτος αναφοράς (2020).
Σε περίπτωση που το ποσό του clawback εκάστου έτους είναι:
– μεγαλύτερο του ύψους του clawback του έτους 2020, τότε το ανώτατο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης αυξάνεται κατά το ποσό που προσδιορίζεται για κάθε έτος (50 εκ. ευρώ για το 2022, 150 εκ. ευρώ για το 2023, 300 εκ. ευρώ για το 2024, 400 εκ. ευρώ για το 2025) και η επιπρόσθετη δαπάνη που προκαλείται σε βάρος των προϋπολογισμών των εμπλεκόμενων φορέων υγείας καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό,
– μικρότερο του ύψους του clawback του έτους 2020, τότε το ανώτατο όριο της φαρμακευτικής δαπάνης αυξάνεται κατά το ποσό της διαφοράς που προκύπτει ανάμεσα στον στόχο μείωσης (50 εκ. ευρώ για το 2022, 150 εκ. ευρώ για το 2023, 300 εκ. ευρώ για το 2024, 400 εκ. ευρώ για το 2025) και την πραγματική μείωση του clawback εκάστου έτους και η επιπρόσθετη δαπάνη που προκαλείται σε βάρος των προϋπολογισμών των εμπλεκόμενων φορέων υγείας καλύπτεται επίσης από τον κρατικό προϋπολογισμό.
