Ροή
Με αρκετή καθυστέρηση τέθηκε σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την αναδιοργάνωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το οποίο ορίζονται η η χονδρική αγορά προθεσμιακών προϊόντων, η ενδοημερήσια αγορά, η αγορά επόμενης ημέρας, η αγορά εξισορρόπησης, οι Διαχειριστές κάθε μίας εκ των αγορών αυτών καθώς και οι αρμοδιότητές τους για την αρμονική λειτουργία των αγορών που επιβλέπουν.
Πρόκειται για ένα θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αποτυπώνει τη βούληση προσαρμογής στις Κοινοτικές Οδηγίες οι οποίες εδώ και αρκετές δεκαετίες άλλοτε σε λιγότερο και άλλοτε σε περισσότερο εξελιγμένη μορφή αναζητούσαν να δημιουργήσουν της προϋποθέσεις για τη λεγόμενη εσωτερική αγορά της Ευρώπης και την ενεργειακή Ένωση.
Αν και κατά καιρούς έχει τεθεί θέμα αμφισβήτησης της μετάβασης σε μια ολοκληρωμένη αγορά ενέργειας με βασικότερο επιχείρημα το ότι ενισχύονται τα μονοπώλια και ότι οι τελικοί ωφελημένοι είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις και όχι οι καταναλωτές, σύμφωνα με μελέτη που είχε ανατεθεί από την ΕΕ (Benefits of an Integrated European Energy Market) υπολογίστηκε ότι τα οικονομικά οφέλη από την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είναι της τάξεως των 16-40 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, η Ευρώπη αποτελεί το μεγαλύτερο εισαγωγέα ενέργειας στον κόσμο, καθώς εισάγει το 53% της ενέργειάς της, με ετήσιο κόστος 400 δισ. ευρώ περίπου. Ακόμη, άν υπήρχε ένα κατάλληλα διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας, οι καταναλωτές θα μπορούσαν να εξοικονομούν έως και 40 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Ήδη κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχουν ενταθεί οι προσπάθειες για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς ενέργειας και η ΕΕ προτάσσει ως οφέλη τη μείωση του κόστους για τον καταναλωτή (ειδικά των επιχειρήσεων έντασης ενέργειας), την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας, τη μείωση των τιμών, τη δημιουργία οικονομικών κλίμακας για τις επιχειρήσεις και τη «συμπληρωματικότητα» όσον αφορά στην προσφορά και τη ζήτηση των ευρωπαϊκών κρατών.
Το Φεβρουάριο του 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δια στόματος Juncker παρουσίασε τη στρατηγική της για την επίτευξη μιας ανθεκτικής ενεργειακής Ένωσης η οποία εστιάζει στην ενεργειακή απόδοση, τη μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών ρύπων άνθρακα, την ελεύθερη διασυνοριακή ροή ενέργειας και τη ρήτρα αλληλεγγύης, σύμφωνα με την οποία μειώνεται η εξάρτηση από έναν και μόνο προμηθευτή και προβλέπεται πλήρης συνεργασία με τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού.
Ωστόσο, μια τέτοια στρατηγική συναντά εθνικά και δομικά εμπόδια, τα οποία προέρχονται από τις διαφορετικές μεθόδους παραγωγής ενέργειας, τα ιδιαίτερα εθνικά νομικά πλαίσια (τα οποία καθυστερούν να εφαρμόσουν την κοινοτική νομοθεσία, αλλά και τις πρακτικές των επιχειρήσεων παροχής ενέργειας. Η διαφορετική φορολόγηση, ο προστατευτισμός, η οριζόντια συγκέντρωση στην αγορά ηλεκτρισμού, η έλλειψη υποδομών στη διασυνοριακή σύνδεση, τα φυσικά μονοπώλια, η τιμή παραγωγής του αγαθού και η τελική τιμή αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες. Για το λόγο αυτό η εξέλιξη της ενοποίησης των αγορών προχωρά με πολύ βραδείς ρυθμούς.
Η βούληση αποτελεί την αρχή προκειμένου να ξεπεραστούν κάποια βασικά εμπόδια και η Ελλάδα προχωρά δημιουργώντας το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο. Μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου οι φορείς καλούνται να καταθέσουν τις προτάσεις τους για τη βελτίωση του σχεδίου.
