Ροή
Σε αρνητικό έδαφος συνεχίζει να «σκοράρει» ο Thomas Jordan, ο κεντρικός τραπεζίτης της Ελβετίας που υιοθέτησε τα αρνητικά επιτόκια το 2014, γυρίζοντας οριστικά σελίδα στον «ελβετικό παράδεισο» των πλούσιων καταθετών.
Με σημερινή της ανακοίνωση, η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας (SNB) διατήρησε σταθερό το καταθετικό της επιτόκιο στο -0,75%, υποστηρίζοντας την πολιτική των αρνητικών επιτοκίων που αμφισβητείται ανοιχτά πλέον από αναλυτές και παράγοντες της αγοράς.
Από το 2014 μέχρι σήμερα, τα αρνητικά επιτόκια έχουν γίνει «μόδα», αφού τρεις ακόμη κεντρικές τράπεζες στην Ευρώπη –ΕΚΤ, Danmarks Nationalbank (Δανία) και Sveriges Riksbank (Σουηδία)– υιοθέτησαν μαζί με την Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoE) την πολιτική που τιμωρεί τη «φύλαξη» των χρημάτων στις τράπεζες. Με αυτόν τον τρόπο, οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν στον απόηχο της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008 να επιταχύνουν την ανάκαμψη, αυξάνοντας τη ρευστότητα στην οικονομία μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης (QE)
Πολλοί «παίκτες» μπήκαν στο παιχνίδι
Την αρχή έκανε το 2009 η Σουηδία, όταν μείωσε το επιτόκιο των repos στο 0,25%, με αποτέλεσμα το διατραπεζικό επιτόκιο καταθέσεων (overnight) να υποχωρήσει υπό του μηδενός (-0,25%) για πρώτη φορά στα παγκόσμια τραπεζικά χρονικά. Η κεντρική τράπεζα έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να διατηρήσει τα επιτόκιά της σε αρνητικό έδαφος (-0,25%) τουλάχιστον έως το τέλος του έτους.
Δεύτερος στον «χορό» των αρνητικών επιτοκίων μπήκε ο Ευρωπαίος κεντρικός τραπεζίτης, Mario Draghi, ο οποίος ανακοίνωσε τον Ιούνιο 2014 ότι οι τράπεζες θα πρέπει να «πληρώνουν» για τα κεφάλαια που διατηρούν στην ΕΚΤ αντί να τα χορηγούν με τη μορφή δανείων στην πραγματική οικονομία.
Τη σκυτάλη πήρε στις 18 Δεκεμβρίου 2014 η SNB, ανακοινώνοντας ότι μειώνει το επιτόκιό της στο -0,25%, με στόχο να στηρίξει το ελβετικό φράγκο που δεχόταν ισχυρές πιέσεις. Ακολούθησε η κεντρική τράπεζα της Δανίας (DN) στις αρχές του 2015 με επιτόκιο -0,75% με στόχο να στηρίξει την κορώνα. Το περασμένο Ιανουάριο, αύξησε ελαφρώς το καταθετικό επιτόκιο στο -0,65%.
Τελευταία υιοθέτηση την αντισυμβατική πολιτική η BoJ, η οποία ενίσχυσε το πρόγραμμα μαζικής αγοράς ομολόγων που ξεκίνησε το 2013 με τα αρνητικά επιτόκια. Εν όψει της συνεδρίασης του διοικητικού της συμβουλίου την ερχόμενη Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου, πηγές προσκείμενες στην BoE αποκαλύπτουν στο Reuters ότι η κεντρική τράπεζα σκοπεύει να κάνει τα αρνητικά επιτόκια «ναυαρχίδα» της ποσοτικής της χαλάρωσης.
«Φάουλ τα αρνητικά επιτόκια»
Η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων έχει δεχθεί σφοδρή κριτική, καθώς πολλοί οικονομολόγοι και παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι δεν έχει φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα στην επιτάχυνση της ανάπτυξης και την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Bloomberg, ο διακεκριμένος καθηγητής του Πανεπιστήμιου του Στάνφορντ John Taylor –που εμπνεύστηκε τον ομώνυμο κανόνα Taylor Rule– καταδικάζει αυτή την «ακραία» νομισματική πολιτική, υποστηρίζοντας ότι τα αρνητικά επιτόκια κάνουν μάλλον κακό παρά καλό και δεν βοηθούν τις αναιμικές οικονομίες να επιταχύνουν τους ρυθμούς ανάκαμψης.
«Σε επίπεδο πληθωρισμού και οικονομίας δεν έχουν πετύχει πολλά πράγματα», τονίζει ο διάσημος οικονομολόγος και εξηγεί ότι μια παρενέργεια των αρνητικών επιτοκίων είναι ότι παρασύρουν σε πτώση και τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις, κλονίζοντας έτσι τα «θεμέλια» της λειτουργίας του χρηματοοικονομικού κλάδου.
«Τα αρνητικά επιτόκια, σε συνδυασμό με τις ιστορικά χαμηλές αποδόσεις των ομολόγων, δεν επιτρέπουν στα συνταξιοδοτικά ταμεία να καταγράψουν τις απαιτούμενες αποδόσεις ώστε να εκπληρώσουν το έργο τους έναντι των ασφαλισμένων», εξηγεί ο Hans Peter Konrad, διευθυντής της ελβετικής Ένωσης Συνταξιοδοτικών Ταμείων.
