Νέες δράσεις για τη βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών στις μείζονες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης προτίθεται να υλοποιήσει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΥΜΕ), κι ενώ, ως γνωστόν, είχε προωθήσει διεθνή διαγωνισμό για την «Ανανέωση Στόλου Αστικών Οχημάτων, για τις μείζονες περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης», με συνολικό προϋπολογισμό 383,49 εκατ. ευρώ.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, πέραν της προμήθειας «καθαρών» λεωφορείων, πρόκειται να υλοποιήσει, τουλάχιστον, δράσεις που σχετίζονται με τα απαραίτητα συνοδά έργα για την υποδοχή – εξυπηρέτηση του νέου στόλου λεωφορείων σε αμαξοστάσια αλλά και για την εγκατάσταση σημείων γρήγορης φόρτισης (fast charging) παρά την οδό και σε επιλεγμένα σημεία του λεωφορειακού δικτύου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και τα λοιπά έργα προώθησης των οδικών ΜΜΜ ανά πόλη. Η πλέον πρόσφατη ανανέωση στόλου χρονολογείται προ δέκα ετών.
Σύμφωνα με τη μελέτη ανανέωσης στόλου αστικών συγκοινωνιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη που εκπονήθηκε το 2021 (Action Plan) για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΙΒ), δεδομένου του ρυθμού απόσυρσης λεωφορείων στο μεταξύ, για τη διασφάλιση του απαραίτητου επιπέδου εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού θα χρειαστεί μέχρι το έτος 2030 να υλοποιηθεί προμήθεια περίπου 2.300 «καθαρών» λεωφορείων, ήτοι φυσικού αερίου (CNG), υβριδικών και ηλεκτρικών με τα παρελκόμενα αυτών, εκ των οποίων 1.300 έως το 2023-24 (“first investment”). Στην επένδυση περιλαμβάνονται απαραίτητα συνοδά έργα για την υποδοχή – εξυπηρέτηση των ηλεκτρικών λεωφορείων στα αμαξοστάσια, σταθμούς φόρτισης κ.λπ.
Προκειμένου να υλοποιήσει τις δράσεις βελτίωσης των αστικών συγκοινωνιών στις μείζονες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών πρόκειται να υποβάλλει Αίτηση Μεγάλου Έργου συνοδευόμενη από τα προβλεπόμενα στον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2015/207 προσαρτήματα και παραρτήματα (πλήρης Φάκελος Μεγάλου Έργου) για χρηματοδότηση από το ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020. Η επιτακτική ανάγκη για επίσπευση των διαδικασιών σύνταξης πλήρους Φακέλου Μεγάλου Έργου, ώστε να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση και η υλοποίηση του αναφερόμενου έργου εντός της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, καθιστά απαραίτητη την παροχή επιστημονικής και τεχνικής υποστήριξης.
Προς την κατεύθυνση αυτή το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δημοσιοποίησε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάθεση της σύμβασης παροχής υπηρεσιών «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΛΗΡΟΥΣ ΦΑΚΕΛΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΡΓΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ “ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ – ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ”», με απόφαση του υπουργού Υποδομών, Κ. Καραμανλή.
Η πρόσκληση απευθύνεται ειδικότερα στις εταιρείες PLANET Α.Ε., POLINDE Ε.Ε. και ΣΥΣΤΕΜΑ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ. Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται σε δεκαπέντε (15) μήνες από την υπογραφή της, ενώ η δαπάνη καθορίζεται στο ποσό των 60.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η παρούσα σύμβαση συγχρηματοδοτείται με πόρους της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την τεχνική βοήθεια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020» (ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ). Η καταληκτική ημερομηνία παραλαβής των προσφορών είναι η 02/09/2022 και ώρα 12:00 μ.μ.
Περιγραφή φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης
Στο πλαίσιο της χάραξης και εφαρμογής πολιτικών για την ανάπτυξη συγκοινωνιακών και άλλων υποδομών σε Εθνικό επίπεδο,
➢ με γνώμονα τη βέλτιστη παροχή συγκοινωνιακού έργου και λαμβάνοντας υπόψη τη στόχευση για μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών CO2, και
➢ με σκοπό την ενίσχυση της κινητικότητας, της προσβασιμότητας και την ανάπτυξη μεταφορικών και συγκοινωνιακών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας,
κρίνεται αναγκαία η υλοποίηση δράσεων για τη βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών στις μείζονες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, με κυριότερη την ανανέωση του στόλου των αστικών συγκοινωνιών στις δυο πόλεις. Η πλέον πρόσφατη ανανέωση στόλου χρονολογείται προ δέκα ετών σε αμφότερες τις πόλεις, με αναπόφευκτη συνέπεια τη μείωση του παρεχόμενου επιπέδου συγκοινωνιακού έργου. Παράλληλα, η συγκυρία της παρατεταμένης πανδημίας του κορονοϊού COVID-19 καθιστά ακόμα πιο κρίσιμη την πλήρωση των αναγκαίων προϋποθέσεων για την ανάκτηση ικανοποιητικού μεριδίου αστικών μετακινήσεων από τις δημόσιες συγκοινωνίες.
Στο πλαίσιο της «πρώτης (μεσοπρόθεσμης) επένδυσης», το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών (ΥΠΥΜΕ) ήδη έχει προκηρύξει την προμήθεια 650 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, περιλαμβανομένων των απαραίτητων συνοδευτικών στοιχείων / εξοπλισμού για την εξυπηρέτηση ηλεκτρικών λεωφορείων, ενώ πρόκειται σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα να προκηρύξει την προμήθεια άλλων 650 λεωφορείων μηδενικών ρύπων (ηλεκτρικών). Στο πλαίσιο αυτό, το ΥΠΥΜΕ αναζητά πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το ΕΣΠΑ Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ), το ΕΣΠΑ Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 (Πρόγραμμα ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ) καθώς και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (αμιγώς εθνικοί πόροι) προκειμένου να χρηματοδοτήσει το Έργο.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, πέραν της προμήθειας «καθαρών» λεωφορείων, πρόκειται να υλοποιήσει, τουλάχιστον, τις ακόλουθες δράσεις για τη βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών στις μείζονες περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης:
1. Απαραίτητα συνοδά έργα για την υποδοχή – εξυπηρέτηση του νέου στόλου λεωφορείων σε αμαξοστάσια
2. Απαραίτητα συνοδά έργα για την εγκατάσταση σημείων γρήγορης φόρτισης (fast charging) παρά την οδό και σε επιλεγμένα σημεία του λεωφορειακού δικτύου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης
3. Τα λοιπά έργα προώθησης των οδικών ΜΜΜ ανά πόλη.
Σκοπός της υπό ανάθεση σύμβασης του Τεχνικού Συμβούλου είναι η υποστήριξη του ΥΠΥΜΕ και ειδικότερα της Γενικής Γραμματείας Μεταφορών στην υποβολή πλήρους Φακέλου Μεγάλου Έργου (ΦΜΕ) στις υπηρεσίες της ΕΕ είτε συνολικά, είτε ανά πόλη. Στο πλαίσιο του ανωτέρω προσδιοριζόμενου Έργου, το αντικείμενο του Τεχνικού Συμβούλου περιλαμβάνει τις κάτωθι υπηρεσίες:
1. Επικαιροποίηση Ανάλυσης Κόστους – Οφέλους Έργου, η οποία ως αντικείμενο αξιολόγησης θα περιλαμβάνει τα παρακάτω έργα και προμήθειες, διακριτά ανά πόλη: • Την προμήθεια των οχημάτων της 1ης Φάσης («first investment») του στρατηγικού σχεδιασμού, • Τα συνοδά έργα για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας των οχημάτων εντός των αμαξοστασίων, • Τα συνοδά έργα για την εξυπηρέτηση της λειτουργίας των οχημάτων παρά την οδό όσον αφορά την εγκατάσταση φορτιστών γρήγορης φόρτισης, • Τα λοιπά έργα προώθησης των οδικών ΜΜΜ ανά πόλη, κατά περίπτωση και στο βαθμό που πληρούνται οι ελάχιστες προϋποθέσεις του επιπέδου ωρίμανσης των έργων των σχετικών δράσεων.
2. Σύνταξη Αίτησης Μεγάλου Έργου με τα Προσαρτήματά της (πλήρης Φάκελος Μεγάλου Έργου), είτε συνολικά, είτε ανά πόλη.
3. Υποστήριξη του Κυρίου του Έργου (ΥΠΥΜΕ) κατά την αξιολόγηση της Αίτησης Μεγάλου Έργου σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Κανονισμό (ΕΕ) 1303/2013.
Φορέας Υλοποίησης της υπό ανάθεση σύμβασης είναι η ΕΔΥΜΕΤ/ΥΠΥΜΕ. Κατά την διάρκεια της Σύμβασης ο ανάδοχος οφείλει να συνεργάζεται με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς [αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΥΜΕ, εποπτευόμενοι φορείς (ενδεικτικά ΟΑΣΑ/ΟΣΥ, ΟΣΕΘ/ΟΑΣΘ) και την αρμόδια Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης (ΕΥΔ)].
Συνεργασία με Jaspers για την Ανάλυση Κόστους Οφέλους
Επιπροσθέτως, κατά την επικαιροποίηση της Ανάλυσης Κόστους Οφέλους και τη σύνταξη του ΦΜΕ θα συνεργάζεται με την ομάδα Jaspers μέχρι την τελική διαμόρφωση αυτών. Η Ανάλυση Κόστους - Οφέλους θα βασίζεται στις μελέτες προετοιμασίας και υλοποίησης Σχεδίου Δράσης για την Ανανέωση Στόλου Λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (Preparation and implementation of a bus fleet replacement action plan for Athens and Thessaloniki - “Renewal of the urban bus fleets for the cities of Athens and Thessaloniki”), οι οποίες εκπονήθηκαν με τη μέριμνα της European Investment Bank (EIB), όπως και στην Τεχνική Έκθεση για τη διαμόρφωση στρατηγικής για τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων αναγκών στόλου και προσωπικού κίνησης της ΟΣΥ ΑΕ.
Το Σχέδιο Ανάλυσης Κόστους – Οφέλους (ΑΚΟ) θα ακολουθήσει τα περιεχόμενα, τη δομή και τα ζητούμενα που προδιαγράφονται στον Οδηγό «Guide to Cost-Benefit Analysis of Investment Projects» της Ε.Ε. και, ενδεικτικά στο έγγραφο «Economic Appraisal, Vademecum 2021-2027» της Ε.Ε. Επίσης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το «Handbook on the external costs of transport, European Commission - Version 2019» στο βαθμό που συνάδει με τις τρέχουσες εξελίξεις στα θέματα των εξωτερικοτήτων.
Συγκεκριμένα το Παραδοτέο 1 θα περιλάβει, πέραν της εισαγωγής, τα παρακάτω Κεφάλαια:
• Συνοπτική παρουσίαση του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος του εξεταζόμενου έργου και συγκεκριμένα: ✓ Θεσμικό Περιβάλλον. Θα επικαιροποιηθούν οι σχετικές αναφορές των προηγούμενων μελετών με βάση τα στοιχεία που θα δοθούν στον Ανάδοχο. ✓ Λειτουργικό Περιβάλλον: θα επικαιροποιηθούν τα σχετικά στοιχεία που αναφέρονται στις προηγούμενες μελέτες (ΕΤΕπ, ΟΣΥ, κλπ) με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία και θα συμπεριληφθούν τα προτεινόμενα μέτρα στρατηγικής για την προώθηση των οδικών ΜΜΜ. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να οριοθετηθούν σε σχέση με τους στόχους, το αντικείμενο, το μέγεθος, το χρόνο και το κόστος υλοποίησης βάσει των σχετικών στοιχείων που θα δοθούν έγκαιρα στον Ανάδοχο, ο οποίος θα κωδικοποιήσει και θα ενσωματώσει τα σχετικά αποτελέσματα στο σχετικό Κεφάλαιο. ✓ Ανάλυση Αναγκών Στόλου Λεωφορείων: Θα επικαιροποιηθούν οι σχετικές προβλέψεις των προηγούμενων μελετών βάσει των πλέον πρόσφατων στοιχείων που θα δοθούν στον Ανάδοχο κατά τα προβλεπόμενα ανωτέρω. Οι παράμετροι της ανάλυσης που διαφοροποιούνται σε σχέση με την ανάλυση της ΕΤΕπ θα πρέπει να φαίνονται διακριτά και να συνοδεύονται από σχετική τεκμηρίωση.
• Συνοπτική παρουσίαση των διαθέσιμων τεχνολογιών των λεωφορείων αστικού κύκλου και αναφορά στα σχετικά πορίσματα των προηγούμενων μελετών (ΕΤΕπ, ΟΣΥ, κλπ). Σε αυτό το κεφάλαιο θα συμπεριληφθούν τα αποτελέσματα των δοκιμών ηλεκτρικών λεωφορείων που έγιναν στην Αθήνα. Επίσης θα συμπεριληφθούν τα λειτουργικά στοιχεία των λεωφορείων που προσφέρθηκαν στο διαγωνισμό προμήθειας των νέων λεωφορείων. Τόσο τα αποτελέσματα όσο και τα λειτουργικά στοιχεία θα δοθούν στον Ανάδοχο κατά τα προβλεπόμενα ανωτέρω.
• Επικαιροποίηση της ανάλυσης σκοπιμότητας μέσω της ανάλυσης των εναλλακτικών επιλογών ανά πόλη και συγκεκριμένα: ✓ Ανασκόπηση της ανάλυσης και των προτάσεων των σχετικών μελετών που έχουν εκπονηθεί, ✓ Επικαιροποίηση των εναλλακτικών επιλογών βάσει των νεότερων δεδομένων που προκύπτουν από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία δρομολόγησης, τις δοκιμές των λεωφορείων στην Αθήνα και τη διαγωνιστική διαδικασία. Σε όλες τις εναλλακτικές λύσεις θα περιγράφονται και θα κοστολογούνται με βάση, κατ’ ελάχιστον, τιμές μονάδας οι υποδομές που απαιτούνται τόσο στα αμαξοστάσια, όσο και στο δίκτυο. Επίσης θα δίνονται οι εκτιμήσεις χρονικής διάρκειας υλοποίησης των υποδομών. Όσον αφορά στην αξιολόγηση των εναλλακτικών, μια παρόμοια εργασία μπορεί να γίνει σε ένα προκαταρκτικό επίπεδο με παρόμοιο τρόπο που έγινε σε προηγούμενες μελέτες.
Όσον αφορά όμως στην προτεινόμενη εναλλακτική, η ανάλυση θα πρέπει να είναι πιο λεπτομερής και αναλυτική και να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα εξής (τα σχετικά στοιχεία δεν αποτελούν αντικείμενα της παρούσας πρόσκλησης και θα δοθούν στον Ανάδοχο κατά τα προβλεπόμενα ανωτέρω):
➢ Τεχνική περιγραφή των παρεμβάσεων με διαχωρισμό ανά επισπεύδοντα και αρμόδιο φορέα. ➢ Εκτιμώμενο κόστος παρεμβάσεων με βάση μια κοστολόγηση επιπέδου αναγνωριστικής μελέτης.
➢ Απαιτούμενες μελέτες, έρευνες και αδειοδοτήσεις (περιβαλλοντικές, κ.α.) ώστε να ωριμάσουν οι παρεμβάσεις.
➢ Αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των επιμέρους παρεμβάσεων. ➢ Συμβατότητα με χρονοδιάγραμμα παράδοσης των λεωφορείων.
➢ Σχολιασμός των διαφοροποιήσεων της προτεινόμενης εναλλακτικής λύσης σε σχέση με τις προτάσεις των προηγούμενων μελετών,
➢ Αναλυτική δρομολόγηση ανά έτος αναφοράς και λεωφορειακή γραμμή έτσι ώστε να προκύπτει η, χωρίς αμφιβολία, επάρκεια του στόλου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες.
• Ανάλυση ζήτησης και συγκεκριμένα:
✓ Επικαιροποίηση της επιβατικής κίνησης των οδικών ΜΜΜ στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη βάσει των νεότερων στοιχείων χωρίς την προμήθεια των νέων λεωφορείων της 1ης Φάσης του έργου,
✓ Επικαιροποίηση της επιβατικής κίνησης των οδικών ΜΜΜ στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη βάσει των νεότερων στοιχείων με την προμήθεια των νέων λεωφορείων της 1 η Φάσης του έργου.
• Χρηματοοικονομική Ανάλυση με σκοπό την αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής αποδοτικότητας της επένδυσης και του εθνικού κεφαλαίου (FNPV, FRR) καθώς και τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας (διατηρησιμότητας) του Έργου
• Οικονομική Ανάλυση για τον υπολογισμό των κοινωνικοοικονομικών δεικτών του Έργου
• Αξιολόγηση κινδύνου (με ιδιαίτερη έμφαση στις πτυχές της κλιματικής αλλαγής και του περιβάλλοντος) σε δύο στάδια. Το 1ο Στάδιο αφορά στην Ανάλυση Ευαισθησίας και το 2ο αφορά στην Ποιοτική Aνάλυση Kινδύνου, η οποία περιλαμβάνει την πρόληψη και τον μετριασμό των κινδύνων.
Αίτηση μεγάλου έργου
Το 2ο Παραδοτέο περιλαμβάνει συμπληρωμένα τα πλήρη κείμενα της Αίτησης Μεγάλου Έργου, καθώς και όλα τα προσαρτήματα αυτής (Πλήρης Φάκελος Μεγάλου Έργου / ΦΜΕ) σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙ του εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2015/207 της Επιτροπής, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει με ενσωματωμένες τις επιμέρους παρατηρήσεις της ομάδας Jaspers, προκειμένου να υποβληθεί για τελική γνωμοδότηση (completion note) από την ομάδα Jaspers. Ειδικότερα, συμπληρώνονται τα κεφάλαια που σχετίζονται με τις ανωτέρω εκπονημένες μελέτες / αναλύσεις ζήτησης, σκοπιμότητας και Κόστους – Οφέλους, καθώς επίσης και τα λοιπά κεφάλαια της Αίτησης, όπως π.χ. οι αναφορές σε διαδικασίες και χρονοδιάγραμμα δημοπράτησης, σε θέματα Κρατικών Ενισχύσεων, περιβαλλοντικής αδειοδότησης κ.λπ. βάσει σχετικής τεκμηρίωσης και υποστηρικτικού υλικού που έχει παραχθεί ή πρόκειται να παραχθεί, όπου απαιτηθεί στο πλαίσιο άλλων σχετικών συμβάσεων και το οποίο θα καταστεί διαθέσιμο στον Σύμβουλο.
