Έντονη είναι η κινητικότητα στον τραπεζικό τομέα μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την υλοποίηση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου της Attica Bank και τη δρομολογούμενη αποεπένδυση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από τις συμμετοχές του στις τράπεζες.
Η αύξηση κεφαλαίου της Attica Bank θα γίνει εντός του έτους προκειμένου να γραφεί στο έλλειμμα του 2022. Μέσα στο 2023 και στο timing που θα ευνοούν οι αγορές, θα ξεδιπλωθούν οι στρατηγικές κυβέρνησης και ΤΧΣ για τις τράπεζες. Τα σενάρια θέλουν την Εθνική Τράπεζα και την Τράπεζα Πειραιώς να παίρνουν σειρά στο προσκήνιο των εξελίξεων, καθώς είναι οι τράπεζες με τη μεγαλύτερη συμμετοχή του ΤΧΣ (40% και 27% αντίστοιχα), συγκεντρώνοντας, μάλιστα, επενδυτικό ενδιαφέρον. Ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλειστεί (και ίσως τελικά αποδειχτεί το πιθανότερο), αθόρυβα «στη στροφή», την αρχή στην έξοδο του ΤΧΣ από τις τράπεζες να κάνουν οι τράπεζες με τα μικρότερα ποσοστά συμμετοχής του ΤΧΣ: η Alpha Bank (9%) και κυρίως η Eurobank (1%).
Επί του παρόντος, δεδηλωμένο ενδιαφέρον υπάρχει για την Εθνική Τράπεζα από το Public Investment Fund (PIF) της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο διαθέτει υπό διαχείριση κεφάλαια άνω των 620 δις. δολαρίων και επιθυμεί να διευρύνει τις επενδύσεις του και στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα. Το ενδιαφέρον του κρατικού επενδυτικού ταμείου του Ριάντ για την Εθνική Τράπεζα έχει πάρει συγκεκριμένη μορφή, καθώς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το PIF έχει αποστείλει γράμμα στη Διοίκηση του ΤΧΣ και οι δύο πλευρές πρόκειται να μπουν σε αποκλειστικές διαπραγματεύσεις με καταληκτική ημερομηνία την 30ή Νοεμβρίου 2022. Το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης είναι η απόκτηση ποσοστού έως 20% της Εθνικής Τράπεζας. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, σύμβουλος του ΤΧΣ για τη διαπραγμάτευση της πρότασης του PIF θα αναλάβει, με μηδενική προμήθεια, η Goldman Sachs.
Το «ειδύλλιο» των Σαουδαράβων με την Εθνική Τράπεζα εγκαινιάζει μία νέα διαδικασία στην προοπτική της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από τις τράπεζες, η οποία δεν αποκλείεται να ακολουθηθεί και σε άλλες περιπτώσεις και από άλλους ενδιαφερόμενους. Πρόκειται για την απευθείας επιστολή ενδιαφέροντος με την οποία παρακάμπτεται ουσιαστικά η διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή του προτιμητέου αγοραστή και προκρίνεται επενδυτής, ο οποίος θα καταβάλλει και ένα εύλογο premium της τάξεως του 10% - 20%. Ωστόσο, το κατά πόσον η οδός αυτή επιτρέπεται από το πλαίσιο της διαδικασίας αποεπένδυσης του ΤΧΣ, όπως ορίζεται στον νόμο 4941/2022, είναι ένα σοβαρό ερώτημα.
Περαιτέρω, στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας, αν και υπάρχει πρόθεση επένδυσης και άφθονο χρήμα από τους Σαουδάραβες, η ευόδωση των διαπραγματεύσεων ενέχει αυξημένο βαθμό αρνητικής έκβασης. Και αυτό, διότι ο SSM θα πρέπει να δώσει το fit & proper, εξακριβώνοντας επιπλέον και την μετοχική προέλευση των κεφαλαίων που πρόκειται να αποκτήσουν το ποσοστό της ΕΤΕ. Και οι δύο διαδικασίες είναι δύσκολες και χρονοβόρες και όπως φαίνεται, με μικρές πιθανότητες ο SSM να δώσει το πράσινο φως σε επενδυτή που δεν έχει επενδύσει ποτέ μέχρι σήμερα σε ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό οργανισμό.
Τα «διλήμματα» αυτά δύσκολα θα μπορέσουν να καμφθούν από την άφθονη ρευστότητα που διαθέτει το PIF. Σημειώνεται ότι χθες, σύμφωνα με το Reuters, το Ταμείο Δημοσίων Επενδύσεων (PIF) της Σαουδικής Αραβίας προχώρησε στην έκδοση του πρώτου πράσινου ισλαμικού ομολόγου (σουκούκ), λαμβάνοντας προσφορές άνω των 17,8 δισ. δολαρίων. Το PIF που σχεδιάζει να αυξήσει τα υπό διαχείριση κεφάλαιά του σε πάνω από 1 τρισ. δολάρια μέχρι το 2025, θα επενδύσει περισσότερα από 10 δισ. δολάρια έως το 2026 σε επιλέξιμα πράσινα έργα, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των καθαρών μεταφορών και της βιώσιμης διαχείρισης του νερού.
Την ίδια στιγμή που το PIF έχει εστιάσει στην Εθνική Τράπεζα, πληροφορίες φέρουν τη Διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς να διερευνά το ενδιαφέρον επενδυτών για την απόκτηση ποσοστού της.
Πάντως, παρά τους πόντους που μπορεί να προσθέτουν στο επενδυτικό αφήγημα της κυβέρνησης τα σενάρια που κυκλοφορούν για την Εθνική και την Τράπεζα Πειραιώς, θα πρέπει να επισημανθεί ότι προτρέχουν της κατάρτισης του πλάνου αποεπένδυσης του ΤΧΣ. Μόλις πρόσφατα το Ταμείο επέλεξε μέσω διαγωνισμού την Rothschild ως σύμβουλο αποεπένδυσης και η τελευταία θα καταρτίσει, έως τα τέλη του έτους, τη στρατηγική για την αποεπένδυση του Ταμείου από τις τράπεζες.
Στον σύμβουλο αποεπένδυσης, θα προστεθεί και ο σύμβουλος διάθεσης που θα επιλεγεί από το Υπουργείο Οικονομικών. Με τους δύο αυτούς συμβούλους το ΤΧΣ θα πορευτεί στην πώληση των συμμετοχών του στις τράπεζες, με κριτήριο την μεγιστοποίηση του τιμήματος σε κάθε συναλλαγή. Μάλιστα, για να διασφαλιστεί το παραπάνω και να αποφευχθεί το αδίκημα της απιστίας για τη διοίκηση του ΤΧΣ, το Ταμείο θα πρέπει να προσκομίζει έγγραφη βεβαίωση τρίτου συμβούλου που θα πιστοποιεί το δίκαιον του προσφερόμενου τιμήματος τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Επομένως, ο δρόμος για να υλοποιηθούν τα σενάρια που κυκλοφορούν τώρα για ελληνικές τράπεζες είναι μακρύς και αυστηρά οριοθετημένος. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού το ΤΧΣ που είναι θυγατρική του Υπερταμείου, το εποπτεύουν οι Θεσμοί που έχουν και 5 από τις 9 ψήφους στο ΔΣ του ΤΧΣ.
