Με μία ακόμα επιστολή που απέστειλε προς το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, την έβδομη μέσα στο 2022 (σχεδόν διπλάσιος αριθμός από το 2020) και την τρίτη από το καλοκαίρι και μετά, ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών «χτυπάει καμπανάκι» διατυπώνοντας σειρά κρίσιμων θεμάτων προς επίλυση, που σχετίζονται με τον τομέα παραγωγής δημοσίων τεχνικών έργων στη χώρα.
Μάλιστα, η επιστολή αναφέρει ότι τα μέτρα με στόχο τη θωράκιση των εκτελουμένων και δημοπρατημένων έργων που ανακοινώθηκαν αρχές Μαΐου 2022 από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, σε συνδυασμό με τις συνεχείς καθυστερήσεις ή υπαναχωρήσεις στην εφαρμογή ήδη νομοθετημένων ρυθμίσεων, κινδυνεύουν να μετατραπούν σε χαριστική βολή για τον εργοληπτικό κλάδο.
«Σήμερα, με τις νέες συνθήκες – πόλεμος και οικονομική αστάθεια στην Ευρώπη - που έχουν οδηγήσει σε υπερβολικές αυξήσεις τιμών, τα προϋπάρχοντα προβλήματα καθώς και τα νέα που έχουν εμφανιστεί ως συνέπεια των ανωτέρω, έχουν οδηγήσει μεγάλο μέρος του κλάδου σε απόγνωση», αναφέρει ο ΣΑΤΕ.
Ο οποίος «φωνάζει» ότι συνεχίζεται η δημοπράτηση έργων με εξόφθαλμα φωτογραφικούς και παράνομους όρους που καταστρατηγούν τον ελεύθερο και υγιή ανταγωνισμό, δεν έχει γίνει εκσυγχρονισμός του συστήματος παραγωγής έργων, παραμένει η υπερβολική κατάχρηση της διαδικασίας επίκλησης του «κατεπείγοντος» στην ανάθεση των έργων, δηλαδή στην ουσία εφαρμόζεται σύστημα απευθείας αναθέσεων.
Επίσης, οι κατασκευαστές εκτιμούν ότι «προκειμένου η χώρα να μην απωλέσει τις υψηλές χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιλέχθηκαν να προωθηθούν ταχέως μεγάλου προϋπολογισμού έργα, χωρίς να εντάσσονται σε κάποια ευρύτερη στόχευση για το μέλλον».
Οι πρότυπες προτάσεις
Ειδική μνεία κάνουν για το μοντέλο των Πρότυπων Προτάσεων. «Δεν έχει γίνει κανένα ουσιαστικό βήμα υλοποίησης της δυνατότητας υποβολής των προτάσεων καινοτομίας προς αξιοποίηση πολλών χιλιάδων ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του στενού και ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, που παραμένουν εντελώς αναξιοποίητα με μηδαμινές αποδόσεις στην ΕΤΑΔ και άλλους φορείς (κληροδοτήματα, ΑΕΙ, κλπ.). Το ποσό του προϋπολογισμού της Πρότυπης Πρότασης ύψους τουλάχιστον €200 εκ., που έχει οριστεί με τον Ν.4903/2022 ως προϋπόθεση για την αποδοχή της, είναι αδικαιολόγητα υψηλό και οδηγεί σε αδυναμία υποβολής κρίσιμων προτάσεων, ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, πλην όμως μικρού προϋπολογισμού. Κανένα έργο με εμβέλεια τα όρια μίας τυπικής Περιφερειακής Ενότητας στην Ελλάδα – με εξαίρεση αυτές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης - δεν έχει προϋπολογισμό που να φθάνει σε αυτό το ποσό, κατά συνέπεια και αυτή η νομοθέτηση είναι εξαιρετικά περιοριστική καθώς στερεί από εκατοντάδες δήμους της χώρας, κληροδοτήματα, Πανεπιστήμια, Νοσοκομεία κ.α. τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν περιουσιακά τους στοιχεία και να στηρίξουν την τοπική ανάπτυξη», αναφέρει ο σύνδεσμος.
Τι ζητάει ο ΣΑΤΕ
Μεταξύ άλλων, ο ΣΑΤΕ ζητά την πληρωμή όλων των απλήρωτων πιστοποιήσεων, που σύμφωνα με τα μέλη του, διαρκώς αυξάνονται, την ταχεία συγκρότηση του ΔΣ της Εταιρίας Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών, την άμεση και πλήρη εφαρμογή του Π.Δ. όσον αφορά τη λειτουργία των Μητρώων συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών κ.α., την ταχεία έκδοση Συντελεστών Αναθεώρησης, την απλή και ρεαλιστική διαδικασία πληρωμής απολογιστικών δαπανών,. Επίσης, ζητάει τη δυνατότητα καταβολής πριμ σε όσους αναδόχους έχουν επιδώσει δεσμευτική οικονομική προσφορά μετά την 1/1/2021 ανεξαρτήτως χρόνου υπογραφής της σχετικής σύμβασης, την μη επιστροφή του νομοθετηθέντος πριμ σε περίπτωση που για λόγους πλήρους υπαιτιότητας του Δημοσίου ή λόγους ανωτέρας βίας απαιτηθεί παράταση στην εκτέλεση του έργου, την απλοποίηση και εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας εκτέλεσης των έργων, την καθιέρωση διαφανών διαδικασιών δημοσιότητας για όλα τα έργα που ανατίθενται με τις εξαιρετικές διαδικασίες κ.α.
Τα προβλήματα
Μεταξύ άλλων οι κατασκευαστές αναδεικνύουν τα εξής:
- Για τα Δημόσια Έργα – Υποδομές δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία στον τομέα απλοποίησης της Νομοθεσίας, κανένας εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας - η οποία εξακολουθεί να βασίζεται σε αντιλήψεις του περασμένου αιώνα.
- Η πλειοψηφία των νομοθετικών πρωτοβουλιών της τελευταίας 3ετίας δεν συνετέλεσε στην βελτίωση του Ν. 4412/2016. Αντιθέτως συνέβαλε τα μέγιστα στην πλήρη σύγχυση και στις καθυστερήσεις στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων.
- Επίσης, οι κατασκευαστές σημειώνουν ότι το Π.Δ. για τα νέα Μητρώα Εργοληπτικών Επιχειρήσεων εγκαταλείφθηκε πλήρως (διά της μεθόδου συνεχών παρατάσεων έναρξης ισχύος του), με αποτέλεσμα να μονιμοποιείται το, παλαιό, προσωρινό καθεστώς των διαδοχικών παρατάσεων των εργοληπτικών πτυχίων, συντελώντας περαιτέρω στην αβεβαιότητα για το μέλλον των επιχειρήσεων του κλάδου αλλά και στην δυσπιστία των αναθετουσών αρχών για την επάρκεια εργοληπτικών επιχειρήσεων που δεν έχουν κριθεί και πιστοποιηθεί για περισσότερο από 7 έτη.
- Κατά τους ίδιους, η νομοθέτηση του Ενιαίου Συστήματος Τιμολόγησης και Τεχνικών Προδιαγραφών Έργων και Μελετών δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί αφού από τον Μάρτιο του 2021, οπότε και ιδρύθηκε με τον Ν.4782/2021, χρειάστηκε να περάσουν 13 μήνες για να εκδοθεί η προβλεπόμενη ΚΥΑ τον Απρίλιο του 2022, και μέχρι και σήμερα, δηλαδή έξι μήνες μετά, δεν έχει συγκροτηθεί το ΔΣ της Εταιρείας.
- Σημειώνουν επίσης ότι δεν έχει εκδοθεί κατευθυντήρια εγκύκλιος που να επιτρέπει ομοιόμορφη και αντικειμενική υιοθέτηση και αξιολόγηση των προβλεπόμενων κριτηρίων ανάθεσης έργων, πέραν της χαμηλότερης οικονομικής προσφοράς, ενώ όπου τυχόν δημοπρατούνται έργα με κριτήρια αξιολόγησης, αυτά συνήθως δεν είναι αντικειμενικά αλλά υποκειμενικά με συνέπεια καθυστερήσεις στην ομαλή εξέλιξη των διαγωνισμών.
- Όπως επίσης σημειώνουν, η μόνη Ανεξάρτητη Αρχή, η ΕΑΑΔΗΣΥ έχει κατ’ επανάληψη επισημάνει την καταστρατήγηση της δυνατότητας σύναψης συμβάσεων με κλειστές διαδικασίες από τις Αναθέτουσες Αρχές.
