Καθοριστική για τις κινήσεις των τραπεζών στο μέτωπο των επιτοκίων καταθέσεων και στο κλείσιμο της διαφοράς με τα επιτόκια των δανείων, είναι η σημερινή συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Η αγορά έχει προεξοφλήσει μία νέα άνοδο του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 0,75 μονάδες βάσης. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αποκλείεται έκπληξη από την ΕΚΤ με αύξηση επιτοκίου κατά 0,50 μ.β., καθώς πληθαίνουν οι ανησυχίες για τον κίνδυνο μεγαλύτερης ύφεσης και οι φωνές εντός του ΔΣ της ΕΚΤ που ζητούν ηπιότερα επιτοκιακά «χτυπήματα» στον πληθωρισμό ώστε να μετριαστεί το πλήγμα στην ανάπτυξη. Σημειώνεται ότι σε αύξηση επιτοκίου 0,50% αντί του αναμενόμενου 0,75%, προχώρησε χθες η Κεντρική Τράπεζα του Καναδά.
Μετά την αύξηση κατά 0,75% τον Σεπτέμβριο, το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ διαμορφώνεται σήμερα στο 1,25%. Είχε προηγηθεί η πρώτη αύξηση του επιτοκίου κατά 0,50% τον Ιούλιο, με το + 0,75% του Σεπτεμβρίου να αποτελεί την πρώτη τέτοιου μεγέθους επιθετική άνοδο (σ.σ. είχε γίνει άλλη μια φορά, στο διάστημα 4 - 22 Ιανουαρίου του 1999 όταν έκανε την επίσημη εμφάνισή του το ευρώ. Με τις αυξήσεις επιτοκίων στη συνεδρίαση της 8ης Σεπτεμβρίου, τα επιτόκια της ΕΚΤ διαμορφώθηκαν σε: 0,75% για τη διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων των τραπεζών, 1,25% για την κύρια αναχρηματοδότηση και 1,50% για τη διευκόλυνση οριακής χρηματοδότησης.
Το μέγεθος της αύξησης του βασικού επιτοκίου σήμερα, αλλά κυρίως δύο άλλα θέματα, θα καθορίσουν την εφεξής επιτοκιακή στρατηγική των τραπεζών, ανοίγοντας τον βηματισμό τους και στην άνοδο των επιτοκίων καταθέσεων.
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο insider.gr, πρόκειται για το επιτόκιο που θα αποφασίσει να πληρώνει η ΕΚΤ στις τράπεζες για την κατάθεση της υπερβάλλουσας ρευστότητάς τους σε αυτήν, αλλά και για το χρονοδιάγραμμα που θα αποφασίσει για την κατάργηση των TLTROs, δηλαδή της ρευστότητας που χορηγούσε η ΕΚΤ στις τράπεζες με αρνητικό επιτόκιο προκειμένου να την κατευθύνουν στην πιστωτική τους επέκταση. Πρόκειται για ρευστότητα 2,1 τρισ. ευρώ που έχει παραχωρηθεί στο τραπεζικό σύστημα με επιδοτούμενο επιτόκιο 1% και η οποία, από το 2023 και μετά, θα πρέπει να επιστραφεί στην ΕΚΤ.
Το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης των TLTROs θα περιορίσει την ρευστότητα των τραπεζών. Το ίδιο θα κάνει και η απόφαση της ΕΚΤ για το πόσο θα πληρώνει τις τράπεζες ώστε να της καταθέτουν την ρευστότητά τους, με πιθανή και την επιβολή ορίου στο ποσό που θα δέχεται προς κατάθεση.
Ο παραπάνω «συνδυασμός» είναι αυτός που θα «ξεκλειδώσει» τις κινήσεις των τραπεζών στο μέτωπο των επιτοκίων καταθέσεων, ώστε να λάβουν γενικευμένη μορφή και υψηλότερα επίπεδα. Μέχρι σήμερα τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν χαμηλά, καθώς οι τράπεζες έχουν υπερβάλλουσα ρευστότητα 50,7 δις. ευρώ την οποία καταθέτουν στην ΕΚΤ, λαμβάνοντας επιτόκιο 0,75% και επομένως δεν χρειάζεται να πληρώσουν επιτόκια στους καταθέτες για να αντλήσουν ρευστότητα.
Ως εκ τούτου, όπως είχε γράψει το insider.gr, δεν έχουν υπάρξει ακόμη ουσιαστικές αναπροσαρμογές στα επιτόκια καταθέσεων, πέραν των 10 μ.β. το μέγιστο, τη στιγμή που τα επιτόκια των δανείων ακολουθούν αυτόματα κάθε αύξηση επιτοκίου της ΕΚΤ. Έτσι, σήμερα, το μέσο επιτόκιο προθεσμιακών καταθέσεων διαμορφώνεται σε 0,11%, έναντι μέσου επιτοκίου στεγαστικών δανείων στο 3,14% και μέσου επιτοκίου ανακυκλούμενων πιστώσεων στο 10,34% (στοιχεία Αυγούστου 2022 της ΕΚΤ). Για την ευρωζώνη, το μέσο επιτόκιο προθεσμιακών καταθέσεων διαμορφώνεται σε 0,35%, έναντι μέσου επιτοκίου στεγαστικών δανείων στο 2,20% και μέσου επιτοκίου ανακυκλούμενων πιστώσεων στο 5,92%.
