Έχει αρχίσει ένα παιχνίδι πολύ – πολύ επικίνδυνο...

«Καλημέρα φίλε μου, ελπίζω να μη σε απασχολώ από τη δουλειά».

Ο κ. Ψ ήταν στην άλλη άκρη της γραμμής πρωί – πρωί Πέμπτης και... δεν ήταν αυτό κάτι που το συνηθίζει. Κοντοστάθηκα, τον καλημέρισα και τον διαβεβαίωσα ότι δεν με καθυστερεί από κάτι, αν και αυτό δεν ήταν εντελώς αλήθεια...

«Αν απορείς που σε παίρνω πρωί – πρωί, έχεις δίκιο, αλλά είμαι στο πόδι από πολύ πρωί και με την ευκαιρία αυτή ασχολήθηκα με κάτι που θα ήθελα να το κουβεντιάσουμε».

Τον ρώτησα αν είναι καλά γιατί ξέρω ότι δεν... βιάζεται να σηκωθεί συνήθως το πρωί. Με διαβεβαίωσε ότι είναι πολύ καλά, αλλά στο από κάτω διαμέρισμα έχει ξεκινήσει μια επισκευή – τρίβουν τα πατώματα – και ο θόρυβος είναι εκκωφαντικός από τις 7 το πρωί...

«Για πες μου όμως τι είναι αυτό που ήθελες να συζητήσουμε» τον ρώτησα για να τον επαναφέρω στον λόγο της τηλεφωνικής επικοινωνίας μας.

«Ξέρεις πολύ καλά ότι ο φίλος μας ο κ. Χ έχει γίνει η αιτία να παρακολουθώ τελευταία με αρκετή προσοχή τα λεγόμενα από τους Κεντρικούς Τραπεζίτες της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS), γιατί έχω διαπιστώσει πλέον ότι με κάποια υστέρηση χρόνου, τα γραφόμενά τους μετατρέπονται σε «πολιτικές» των Κεντρικών Τραπεζών και των Κυβερνήσεων.

Παρατηρώ λοιπόν το εξής περίεργο. Στα κείμενα και τις αναλύσεις τους εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο επιμένουν σταθερά στον περιβόητο κίνδυνο της σπείρας Τιμών – Μισθών που θα μπορούσε να δώσει νέα ώθηση στις πληθωριστικές πιέσεις. Και προειδοποιούν κυβερνήσεις και Κεντρικές Τράπεζες για το πως θα τον αποφύγουν.

Στην τελευταία όμως Σύνοδο του ΔΝΤ και σε κάποια κείμενα που ακολούθησαν παρατηρώ ότι καταγράφουν, σαν ΔΝΤ, το αντίθετο επιχείρημα και μάλιστα με βάση σειρές ιστορικών στοιχείων αρκετά μεγάλες.

Αυτό με έκανε να προσέξω ότι στις τελευταίες δηλώσεις στελεχών της διοίκησης της ΕΚΤ υιοθετείται η ίδια άποψη, ότι δηλαδή δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την εμφάνιση μιας τέτοιας σπείρα Τιμών – Μισθών. Κάνω λάθος; Ασφαλώς θα έχεις υπ’ όψη σου τα σχετικά, έτσι δεν είναι;».

Του απάντησα ότι δεν κάνει λάθος, έχω παρατηρήσει ότι τα σχετικά στοιχεία αυτό δείχνουν και ότι μπορεί να το δει αυτό και στην εγχώρια αγορά εργασίας…

«Αν φίλε μου είναι έτσι, αυτό σημαίνει ότι η νομισματική πολιτική των Κεντρικών Τραπεζών, που αν δεν κάνω λάθος η ΕΚΤ σήμερα πάει και για νέα μεγάλη αύξηση των επιτοκίων, οδηγεί σε μία διπλή συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος με τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει…».

Μετά από μικρή παύση, τον ρώτησα πως το εννοεί αυτό.

«Μα νομίζω είναι απλό. Ήδη με τον πληθωρισμό στο 10% και στο 12% η απώλεια της αγοραστικής δύναμης ιδιαίτερα των χαμηλών και πολύ χαμηλών εισοδημάτων αγγίζει το 25% με 30%, αν σκεφτείς πως ότι υπάρχει διαθέσιμο στο πορτοφόλι καταλήγει σε ενοίκιο, τρόφιμα, μεταφορές και σε λίγο, θέρμανση.

Αν η Κεντρική Τράπεζα αυξάνει το κόστος του χρήματος και ακόμα χειρότερα το κάνει πιο... δυσεύρετο, με την απόσυρση της ρευστότητας, όπως γράφετε συνέχεια, με την νομισματική σύσφιξη, τότε «χτυπάει» και στην δυνατότητα απόκτησης αυτού του έστω και χαμηλού εισοδήματος μέσα από την μείωση της απασχόλησης, αφού όλα αυτά μεταφράζονται σε ύφεση. Και μάλιστα χωρίς να έχει φύγει από την μέση στο μεταξύ ο πληθωρισμός. Σου θυμίζω ότι οι ανάλογες κινήσεις στα τέλη του 70 και αρχές του 80 για να πετύχουν μείωση του πληθωρισμού χρειάσθηκαν κάποια χρόνια.

Δεν θα ήταν περισσότερο λογικό, αφού δεν υπάρχει η περιβόητη σπείρα Τιμών – Μισθών, να ενεργοποιηθεί μια διαδικασία ενίσχυσης των μισθών, που θα μείωνε τις πιέσεις στην κατανάλωση και ειδικά στην απασχόληση;

Δηλαδή πάμε για ταυτόχρονη σπείρα ακρίβειας – ανεργίας, για να μην ζωντανέψει το ανύπαρκτο κατά ΔΝΤ φάντασμα της σπείρας Τιμών - Μισθών;

Ξέρεις πολύ καλά τι σημαίνει αυτό. Μου λες πως μπορεί «να υπάρξει» κανείς μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον χωρίς να διαλυθεί το... σύμπαν;».

«Η αλήθεια είναι ότι εντοπίζεις μία αντίφαση, η οποία είναι κατά την γνώμη μου θέμα πολιτικής επιλογής της κάθε κυβέρνησης και όχι των Κεντρικών Τραπεζών» σχολίασα προσπαθώντας να δώσω μία απάντηση στο ερώτημα του κ. Ψ, και συνέχισα, «αυτές (σ.σ. οι Κεντρικές Τράπεζες) έτσι κι αλλιώς και ιδιαίτερα μετά το μέγα λάθος να μιλάνε για προσωρινό πληθωρισμό μέχρι και πριν ένα χρόνο, έχουν σαν βασικό τους μοτίβο ότι αν δεν σταθεροποιηθεί το νόμισμα δεν σταθεροποιείται το πραγματικό εισόδημα. Και για να σταθεροποιήσεις το νόμισμα πρέπει να μειώσεις τον πληθωρισμό. Δεν είναι ο πληθωρισμός καθ’ εαυτός που τους πειράζει, αλλά η αποσταθεροποίηση του Ευρώ. Και αυτό ισχύει για όλους...

Η αλήθεια είναι επίσης ότι το μέγα λάθος της προσωρινότητας του πληθωρισμού, έχει πίσω του ένα επικίνδυνο παιχνίδι που παίχθηκε από τις κεντρικές τράπεζες και το έχασαν. Μιλάω για το χρέος.

Ο μόνος τρόπος για να μειώσεις το χρέος είναι είτε να έχεις πολύ μεγάλη ανάπτυξη, είτε να το διαγράψεις, είτε να έχεις πληθωρισμό που το «απαξιώνει», αυξάνοντας το ονομαστικό ΑΕΠ σε σχέση με το απόλυτο μέγεθος του χρέους...

Αυτό το παιχνίδι πιστεύω ότι επιχείρησαν να παίξουν με το ιδεολόγημα της προσωρινότητας του πληθωρισμού και... έχασαν.
Το κόστος αυτής της απώλειας ελέγχου του πληθωρισμού μέσα σε ένα ανεξέλεγκτο γεωπολιτικό χάος, «μετά» την πανδημία, τώρα επιχειρούν να το «μαζέψουν» με μία σκληρή ύφεση, η οποία, σωστά το λες, οδηγεί σε μεγάλη αύξηση της ανεργίας την επόμενη περίοδο.

Στο σημείο αυτό όμως να πω ότι επιχειρείται να παιχθεί και ένα δεύτερο επικίνδυνο παιχνίδι.

Ο στόχος των Κεντρικών Τραπεζών και αυτό θα επιχειρήσουν να το κάνουν μέσω του τραπεζικού συστήματος, είναι η περιβόητη «δημιουργική καταστροφή», αυτή που είχε προαγγείλει ο Ντράγκι στην πρώτη του συνέντευξη μετά την έξοδό του από την ΕΚΤ και πριν γίνει πρωθυπουργός στην Ιταλία. Αυτό που είχαν υπ’ όψη τους να κάνουν αλλά στο μεταξύ ξέσπασε η πανδημία.

Αυτή η «δημιουργική καταστροφή» προβλέπει τον προσανατολισμό της «ύφεσης» εκεί που η οικονομία θεωρείται μη ανταγωνιστική.
Και σε τελικά ανάλυση μη βιώσιμη, αυτό που αποκαλούν οικονομικό ζόμπι... Αυτό ήταν το πρόγραμμα της Τρας αν θες να ξέρεις, αλλά άλλο τα σχέδια, άλλο η εφαρμογή τους.

Θέλω να πω με όλα αυτά ότι καλά το λες πως ΔΝΤ/EKT και BIS εμφανίζονται με διαφορετικές εκτιμήσεις όσο αφορά τους κινδύνους συσχέτισης Τιμών – Μισθών, αλλά η ζωή σαν πραγματικότητα αποδεικνύεται πάντα πιο ισχυρή με τις ανάγκες της απέναντι στα οικονομικά μοντέλα και τους σχεδιασμούς πάνω σ’ αυτά.

Αν θέλεις την γνώμη μου η BIS έχει «δίκιο» σ’ αυτό που υποστηρίζει, αλλά αυτή είναι μία διαδικασία που εμφανίζεται σε κάθε εποχή με την δική της υστέρηση χρόνου σε σχέση με τον ακρίβεια.

Η «κίνηση» των Κεντρικών Τραπεζών κατά την γνώμη μου να βάλουν άμεσα στο τραπέζι και την ανεργία πλάι στην ακρίβεια είναι βαθύτατα πολιτική και στοχεύει στο να αποφύγει την εμφάνιση αυτής της σπείρας Τιμών – Μισθών.

Αλλά κάνει το παιχνίδι πολύ – πολύ – πολύ πιο επικίνδυνο... Και εννοώ πολιτικά και όχι μόνο οικονομικά επικίνδυνο».

Παραδόξως ο κ. Ψ δεν θέλησε να πάμε την κουβέντα παρακάτω.

Μου είπε ότι θα τηλεφωνήσει και στον κ. Χ για να το κουβεντιάσουν και με ρώτησε το πότε θα έχω χρόνο να βρεθούμε και οι τρείς μιας και έχουμε αργίες μπροστά μας.

Του απάντησα πως θα του τηλεφωνήσω το απόγευμα και κάπου εκεί κλείσαμε το τηλέφωνο.