Σε επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων στο 0,80% - 1%, οδεύουν οι τράπεζες το 2023, μετά το «μάζεμα» ρευστότητας στο οποίο θα προχωρήσει η ΕΚΤ από την ερχόμενη εβδομάδα με την αλλαγή στο καθεστώς των TLTROs, αλλά και τη συνέχεια που θα δώσει στην άνοδο των επιτοκίων.
Ο «οδικός χάρτης» των αυξήσεων στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων «καταρτίστηκε» ενόψει των ανακοινώσεων αποτελεσμάτων γ΄ τριμήνου, τις οποίες οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ολοκλήρωσαν την προηγούμενη εβδομάδα. Με βάση τον «οδικό χάρτη», εφεξής αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ άνω των 100 ποσοστιαίων μονάδων, θα περάσει σε ποσοστό από 60% έως 80% στους καταθέτες, οι οποίοι με αυτό το pass through, όπως το αποκαλούν οι τράπεζες, θα δουν τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις να αυξάνονται κατά 0,80% - 1%.
Τα παραπάνω έχουν αναφέρει οι τράπεζες κατά τις επαφές τους με τους αναλυτές και επενδυτές το τελευταίο διάστημα, καθώς το θέμα του πότε και σε ποιο βαθμό θα περάσουν οι αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ στις καταθέσεις, θα κρίνει το ύψος των καθαρών εσόδων από τόκους που θα παρουσιάσουν το 2023 οι τράπεζες.
Η ανάκαμψη των καθαρών εσόδων από τόκους επιταχύνθηκε σημαντικά για τις τράπεζες το εννεάμηνο 2022, καθώς η υγιής επέκταση των εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα και τα υψηλότερα καθαρά έσοδα από ομόλογα απορρόφησαν πλήρως την δραστική μείωση των καθαρών εσόδων από τόκους μη εξυπηρετούμενων δανείων, καθώς και την μικρότερη συνεισφορά του προγράμματος TLTRO ΙΙΙ. Στην «εξίσωση», όμως, μπαίνει εφεξής το πέρασμα της αύξησης του κόστους χρήματος στις καταθέσεις που υπαγορεύεται νομοτελειακά, πλέον, στις τράπεζες από τις περαιτέρω κινήσεις που θα κάνει η ΕΚΤ στο μέτωπο των επιτοκίων.
Χθες, μιλώντας σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης της Axia Ventures, και ο Διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας επιβεβαίωσε την προοπτική περαιτέρω αυξήσεων επιτοκίων από την ΕΚΤ, λέγοντας ότι με βάση τις μέχρι σήμερα διαθέσιμες ενδείξεις, απέχουμε ακόμα από την κορύφωση των επιτοκίων. Όπως είπε, οι κίνδυνοι είναι ήδη καθοδικοί και στη συνεδρίαση της ΕΚΤ για τη νομισματική πολιτική του Δεκεμβρίου θα ξέρουμε πλέον αν το δυσμενές σενάριο των προβολών του Ευρωσυστήματος του Σεπτεμβρίου θα έχει ήδη υλοποιηθεί.
Με τα επιτόκια της ΕΚΤ να έχουν αυξηθεί από τον Ιούλιο κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες και την αύξηση στο κόστος του χρήματος να έχει περάσει μόνο στα δάνεια, οι τράπεζες έχουν αποφύγει μέχρι στιγμής να προβούν σε ουσιαστικές αυξήσεις στα επιτόκια καταθέσεων. Τις προηγούμενες ημέρες και μετά τις επανειλημμένες «οχλήσεις» από πλευράς κυβέρνησης να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων, οι τράπεζες προχώρησαν σε μικρές αυξήσεις έως 0,10%. Πρόκειται για αυξήσεις συμβολικού χαρακτήρα, οι οποίες έγιναν στοχευμένα και εσωτερικά με βάση το δελτίο επιτοκίων της εκάστοτε τράπεζας και όχι μέσω επίσημων ανακοινώσεων.
Η μεγάλη καθυστέρηση των ελληνικών τραπεζών να ανταποκριθούν στην άνοδο των επιτοκίων, όχι μόνο στο σκέλος των χορηγήσεων, αλλά και στο σκέλος των καταθέσεων, είναι αποτέλεσμα ενός παράδοξου που βιώνει για πρώτη φορά μετά την πολυετή κρίση το εγχώριο τραπεζικό σύστημα και το διαφοροποιεί επίσης από το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Πρόκειται για την μεγάλη δυσαναλογία στο μείγμα καταθέσεων – χορηγήσεων των τραπεζών, με τις πρώτες να είναι ουσιαστικά διπλάσιες από τα δάνεια.
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο insider.gr, ο ελληνικός δείκτης δανείων προς καταθέσεις κινείται γύρω στο 60% - 65% έναντι 100% - 110% στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές τράπεζες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των ισολογισμών των τραπεζών στο τέλος του εννεαμήνου 2022, προκύπτουν τα εξής:
· H Eurobank έχει καταθέσεις 55,7 δισ. ευρώ και εξυπηρετούμενα δάνεια 26,2 δισ. ευρώ
· Η Alpha Bank έχει καταθέσεις 50,1 δισ. ευρώ και εξυπηρετούμενα δάνεια 27,4 δισ. ευρώ
· Η Εθνική Τράπεζα έχει καταθέσεις 55,7 δισ. ευρώ και εξυπηρετούμενα δάνεια 26,5 δισ. ευρώ, και
· Η Τράπεζα Πειραιώς έχει καταθέσεις 56,7 δισ. ευρώ και εξυπηρετούμενα δάνεια 28,3 δισ. ευρώ
Οι παραπάνω αποκλίσεις υπέρ των καταθέσεων πιστοποιούν ότι οι τράπεζες βρίσκονται με υπερβάλλουσα ρευστότητα, η οποία δεν μετατρέπεται εξ ολοκλήρου σε δάνεια. Είναι επίσης προφανές ότι οι τράπεζες δεν έχουν κανένα λόγο να πληρώσουν υψηλότερα επιτόκια καταθέσεων για να προσελκύσουν επιπλέον ρευστότητα. Σημειώνεται ότι η σώρευση καταθέσεων στις τράπεζες, αν και έγινε αισθητή στη διάρκεια του Covid-19, είναι απόρροια της πολυετούς κρίσης της ελληνικής οικονομίας κατά την οποία οι τράπεζες απέφευγαν να δώσουν δάνεια.
