Με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν «τρέχει» η προώθηση του 10ετούς επενδυτικού προγράμματος της ΕΥΔΑΠ, συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ, με ορίζοντα το 2031, στο οποίο κομβική θέση έχουν τα περιβαλλοντικά – αποχετευτικά έργα Ανατολικής Αττικής (συνολικά 800 εκατ. ευρώ).
Ήδη, η απορρόφηση κονδυλίων και η επακόλουθη προώθηση επενδύσεων προσέγγισε τα 32 εκατ. ευρώ το 2022, έναντι 18,3 εκατ. ευρώ το 2021 ή μόλις 14 εκατ. ευρώ το 2017, ενώ για το 2023 προβλέπεται το ποσό να ανέλθει σε 47,33 εκατ. ευρώ, το 2024 σε 85 εκατ. ευρώ (τριπλασιασμός), με στόχο τα επόμενα έτη να διαμορφώνεται σε περίπου 150 εκατ. ευρώ ετησίως.
Παράλληλα, ενώ «τρέχουν» ήδη φέτος έργα – επενδύσεις στην Ανατολική Αττική ύψους 150 εκατ. ευρώ, το 2023 αναμένονται προκηρύξεις σχετικών διαγωνισμών ύψους 280 εκατ. ευρώ (Δ. Σπάτων-Αρτέμιδας (Σπάτα/Β. Αρτέμιδα) 10.000 συνδέσεις, Δ. Ωρωπού Καπανδρίτι-Αφίδνες 3.300 και Δ. Παιανίας - Παιανία) 4.000 συνδέσεις), δίχως σε αυτά να υπολογίζονται έργα εκτιμώμενου κόστους 200 εκατ. ευρώ σε Δ. Σαρωνικού και σε Δ. Κρωπίας (Αγία Μαρίνα/Λαγονήσι/Σαρωνίδα/Ανάβυσσος/Φώκαια, συνολικά 12.500 συνδέσεις), για τα οποία όμως προχωρούν οι μελέτες.
Σταθερά τιμολόγια το 2023
Την ίδια ώρα, η ΕΥΔΑΠ, που αναμένεται να ενταχθεί εντός των επόμενων 6 μηνών υπό τη νέα Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων και Αποβλήτων (υπό την ΡΑΕ), θα κρατήσει αμετάβλητα τα τιμολόγια και εντός του 2023, προχωρώντας παράλληλα σε σημαντικά έργα εξοικονόμησης κόστους και μείωσης του κόστους ενέργειας με στόχο το net zero το 2030. Το τι θα συμβεί μελλοντικά θα καθοριστεί από τον νέο Ρυθμιστή με την ΕΥΔΑΠ πάντα να επιχειρεί να μειώνει τα κόστη της ώστε να μην επιβαρύνει τους καταναλωτές. Η νέα Αρχή αναμένεται να συμβάλει θετικά για τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης υδάτων και αποχέτευσης, με στόχο την αποφυγή αύξησης των τιμών και προς όφελος των πολιτών. Η ΕΥΔΑΠ διαθέτει το δεύτερο χαμηλότερο τιμολόγιο στην Ευρώπη που δεν έχει μεταβληθεί τα τελευταία 13 χρόνια. Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο θα είναι πλήρως λειτουργικό μέσα στο 2023. Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο είναι βασισμένο στη Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση, θα είναι παρόμοιο με το ρυθμιστικό πλαίσιο ενέργειας. Το υπάρχον τιμολόγιο θα παραμείνει σε ισχύ έως ότου οριστεί νέο τιμολόγιο με βάση το νέο κανονιστικό πλαίσιο.
Προχωρούν έργα 800 εκατ. ευρώ στην Ανατολική Αττική
Αυτά αναφέρθηκαν χτες, μεταξύ άλλων, σε ενημερωτική συνάντηση του διοικητικού «διδύμου» της ΕΥΔΑΠ, Χ. Σαχίνη – Αν. Τόσσιου, με εκπροσώπους των μέσων ενημέρωσης. Όπως προέκυψε, η ρυθμός προώθησης των επενδύσεων αναμένεται να επιταχυνθεί με αιχμή, κυρίως, τα έργα στην Ανατολική Αττική που αφορούν σε 1.400 χλμ. δικτύου, 45.000 νέες συνδέσεις και 400.000 κατοίκους. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την κατασκευή νέων ΚΕΛ από ΕΥΔΑΠ (Ραφήνας-Πικερμίου/Σπάτων-Αρτέμιδος, Μαραθώνα, Ωρωπού), ενώ αναμένεται η έναρξη δοκιμαστικής λειτουργίας του ΚΕΛ Κορωπίου - Παιανίας αρχές του 2023 (κατασκευή από την Περιφέρεια Αττικής). Σε εξέλιξη είναι έργα σε Δ. Μαραθώνος (Ν.Μάκρη/Ν.Βουτζάς/Ζούμπερι/Μαραθώνας), Δ. Παιανίας (Γλυκά Νερά/Φούρεσι, όπου όμως έχουμε αναστολή εργασιών λόγω διαδικασιών κήρυξης έκπτωσης του αναδόχου / μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί το 75% των έργων), Δ. Παλλήνης (Γέρακας/Παλλήνη/Ανθούσα), Δ. Ραφήνας-Πικερμίου (Ραφήνα/Ν.Βουτζάς/Καλλιτεχνούπολη/Πικέρμι/Ντράφι/Διώνη). Προς μελέτη είναι και έργα σε Δ. Παλλήνης (Λεοντάρι/Κάντζα), Δ. Ωρωπού (Σκάλα Ωρωπού/Χαλκούτσι/Σικαμινό), Δ. Σπάτων-Αρτέμιδας (Ν. Αρτέμιδα). Να σημειωθεί ότι το 90% του κόστους των έργων χρηματοδοτούνται από Ε.Ε. και ΕΣΠΑ, όπως και το 100% των συνδέσεων. «Θέλουμε να γίνουμε μία εταιρεία παραγωγής έργων μετασχηματισμού, αναβάθμισης συστημάτων», ανέφερε ο κ. Τόσσιος και επεσήμανε ότι «αιχμή του δόρατος στα έργα είναι η Ανατολική Αττική». Να σημειωθεί ότι με τις νέες 45 χιλ. συνδέσεις ο τζίρος της ΕΥΔΑΠ θα ενισχυθεί κατά περίπου 5%.
Οι έξυπνοι μετρητές των 300 εκατ. ευρώ
Σε σχέση με το project της εγκατάστασης των «έξυπνων μετρητών», εκτιμώμενους κόστους 300 εκατ. ευρώ, θεωρητικά η εταιρεία έχει προχωρήσει τις διαδικασίες και την στρατηγική της και θα μπορούσε να είναι έτοιμη να προκηρύξει τον σχετικό διαγωνισμό αρχές 2023. Ωστόσο, η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ κρίνει σκόπιμο να αναμένει τη σύσταση της νέας Ρυθμιστικής Αρχής (αναμένεται εκκίνηση διαδικασιών αρχές 2023, με την ΕΥΔΑΠ να υπάγεται σε αυτήν έως Ιούνιο νέου έτους), ώστε να προκύψει από τις ζυμώσεις αυτές το ακριβές κόστος, το χρονοδιάγραμμα, τι απαιτείται κ.α. Αλλωστε, ήδη η ΕΥΔΑΠ έχει την εμπειρία και την τεχνογνωσία από ανάλογο εγχείρημα – «πιλότο» σε Χαλάνδρι και Π. Φάληρο. Εξάλλου, το θέμα χρηματοδότησης – επιδοτήσεων θα ξεκαθαρίσει προσεχώς και από τον νέο Ρυθμιστή, δηλαδή για το ποιο μοντέλο θα ακολουθηθεί. Το project αναμένεται να χρηματοδοτηθεί και από το RRF και θα αφορά στο σύνολο των συνδέσεων (2,16 εκατ.) σε βάθος 10ετίας. Η ΕΥΔΑΠ φέρεται έτοιμη για την προκήρυξη εντός του 2023 ωστόσο το timing θα καθοριστεί από τις επαφές με τη νέα Αρχή.
Το net zero και το ενεργειακό κόστος – Οι διμερείς συμβάσεις
Όπως τόνισε ο κ. Σαχίνης, CEO της ΕΥΔΑΠ, η εταιρεία απορρόφησε τους κλυδωνισμούς της ενεργειακής, ύψους πλέον των 15 εκατομμυρίων, χωρίς να επιβαρύνει τους καταναλωτές. Στόχος μέχρι το 2030 είναι το Net Zero, τόνισε από την πλευρά του ο κ. Αναστάσιος Τόσσιος, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ αναλύοντας τη στρατηγική της εταιρείας για μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Με έργα ενεργειακής εξοικονόμησης, αλλά και διμερή συμβόλαια πρόκειται να επιτευχθεί ο στόχος, ανέφερε και πρόσθεσε ότι πρέπει να δοθεί η δυνατότητα για πραγματοποίηση διμερών συμβολαίων προκειμένου να διασφαλίσουμε για την επόμενη 5ετία σταθερά χαμηλές τιμές ενεργειακού κόστους. Ηδη, η ΕΥΔΑΠ είναι σε επαφές με όλους τους παρόχους (ΔΕΗ κ.α.) προς αυτή την κατεύθυνση.
Στις δράσεις εξοικονόμησης του κόστους ενέργειας εντάσσονται η μερική μεταφορά της διαδικασίας επεξεργασίας νερού από τα Κιούρκα στο Μενίδι με σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, η μεγαλύτερη συμμετοχή των μονάδων παραγωγής βιοαερίων στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ψυττάλειας, η χρήση βιοαερίου αντί του φυσικού αερίου στην Ψυττάλεια για χρήση αποξήρανσης ιλύος, η μείωση κατανάλωσης καυσίμων μέσω χρήσης ειδικού πρόσθετου στο πετρέλαιο και στο ντίζελ. Επίσης, η ΕΥΔΑΠ προωθεί διαγωνισμό για προμήθεια 85 νέων ηλεκτρικών οχημάτων (αρχές 2023, αντικατάσταση στόλου), ανάπτυξη φ/β συστημάτων (μέσα στο 2024, εγκατάσταση φωτοβολταϊκού 3,5 MW net-metering), σε αναβάθμιση ενεργοβόρων αντλιοστασίων δικτύων (2026), σε ενεργειακή αναβάθμιση εγκαταστάσεων (ΚΕΛ & ΜΕΝ το 2027), σε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών 17MW εντός εγκαταστάσεων (2028), σε ανάπτυξη νέων υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων σε διαχειριζόμενες εγκαταστάσεις της ΕΥΔΑΠ (2030), δηλαδή, έχει στόχο την ίδια παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.
Η συνολική κατανάλωση ενέργειας υπολογίζεται σε 360 GWh, με στόχο προσεχώς να μειωθεί η κατανάλωση αυτή σε 310 GWh και να αυξηθεί η παραγωγή από υπάρχουσες Ανανεώσιμες - Ιδιοκατανάλωση στο ΚΕΛ Ψυττάλειας σε 171 GWh από 109 GWh (με νέα φ/β και υδροηλεκτρικά).
Η κλιματική αλλαγή, το προσωπικό
Όπως επίσης αναφέρθηκε, ένας ακόμα στόχος της εταιρείας είναι να δημιουργηθεί το νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου η ΕΥΔΑΠ να αναλάβει έργα και εκτός Αττικής. Επιπρόσθετα οι Δήμοι οφείλουν στην ΕΥΔΑΠ ποσό 26 εκατ. ευρώ, ενώ δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα με οφειλές απλών καταναλωτών. Υπενθυμίζεται ότι με βάση τη νέα σύμβαση με το Δημόσιο, η εταιρεία πλήρωσε 157,2 εκατομμύρια προς το ελληνικό δημόσιο (ανακτήσιμο ποσό), καθώς για πρώτη φορά από το 1999 υπάρχει ξεκάθαρη σύμβαση με το δημόσιο και αυτό θα συνεχίσει να ισχύει για τα επόμενα 18 χρόνια. Επίσης, τα τελευταία χρόνια το προσωπικό ενισχύθηκε κατά 450 άτομα ενώ αναμένεται αύξησή του κατά τουλάχιστον 10% προσεχώς. Επιπρόσθετα, η διοίκηση τη ΕΥΔΑΠ έκανε λόγο για θωράκιση των υδατικών πόρων απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Η εισηγμένη ετοιμάζει πλάνο για να θωρακιστεί. Στο «τραπέζι» είναι έργα ανακύκλωσης νερού, η διαχείριση υπόγειων υδάτων και η αφαλάτωση. «Δεν υπάρχει κίνδυνος, αλλά πάντα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι», δήλωσαν οι επικεφαλής της. Να σημειωθεί ότι υποβλήθηκαν τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος για τα έτη 2015 έως 2020 και η εταιρεία εντός του έτους 2022 εισέπραξε Ευρώ 39,5 εκατ., έχουν πληρωθεί 97 θέσεις ευθύνης του οργανογράμματος της εταιρείας με σύγχρονη-αξιοκρατική διαδικασία αξιολόγησης, ενώ το σχέδιο βέλτιστης ανακατανομής πόρων και ανατοποθέτησης ανθρωπίνου δυναμικού μέσω διαχείρισης εργατικού δυναμικού θα έχει ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2023 (workforce planning).
Σύμφωνα με σχετική παρουσίαση, υπεγράφη η Σύμβαση Λειτουργίας και Συντήρησης του ΚΕΛ Ψυττάλειας με έκπτωση 35,5% και επενδύσεις που θα οδηγήσουν σε σταδιακή ενεργειακή μείωση άνω του 36% τουλάχιστον, σε βάθος τριετίας, υλοποιήθηκε η αντικατάσταση του μεγαλύτερου αριθμού πεπαλαιωμένου Δικτύου Ύδρευσης τα τελευταία 15 χρόνια. Επισημαίνεται ότι οι εισπράξεις της Εταιρείας για τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο 2022 ξεπέρασαν τα ευρώ 35 εκατ. τον κάθε μήνα, ενώ η επιτυχημένη έκβαση όλων των σημαντικών δικαστηρίων του έτους που περιόρισαν τις προβλέψεις κατά 7-8 εκ. Ευρώ.
Οι προοπτικές
Ανάμεσα στις προοπτικές για τη συνέχεια που έχει «βλέπει» η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ συγκαταλέγονται οι:
- Τριπλασιασμός εκτελεσθέντων έργων/επενδύσεων από 15 εκ. ευρώ σε 45 εκ. ευρώ.
- Ολοκλήρωση προετοιμασίας για το διαγωνισμό για τα smart meters εντός του 2023.
- Αντικαταστάσεις δικτύων ύδρευσης για μείωση του NRW.
- Επέκταση της περιοχής δραστηριότητας του τομέα Αποχέτευσης όσον αφορά στη λειτουργία και συντήρηση δικτύου ακαθάρτων και Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων στους Δήμους Μεγάρων, Κορωπίου, Παιανίας και Μαρκοπούλου.
- Ολοκλήρωση Μελετών και Δρομολόγηση έργων για την υδροδότηση του Ελληνικού.
- Διαγωνισμός για την ανακαίνιση της δεύτερης πιο ενεργοβόρας εγκατάστασης της Εταιρείας μετά την Ψυττάλεια, της ΜΕΝ Πολυδενδρίου.
- Παραλαβή του δικτύου των Μεγάρων. · Δημιουργία σημείων εξυπηρέτησης μιας στάσης και κεντρική - ενιαία διεκπεραίωση του συνόλου των αιτημάτων και των βασικών λειτουργιών πελατών, συμπεριλαμβανομένης και της διαχείρισης των οφειλών.
- Εφαρμογή του «Κανονισμού Ανάθεσης και Εκτέλεσης Συμβάσεων Έργων, Μελετών και Παροχής Τεχνικών και λοιπών Συναφών Υπηρεσιών».
- Ανασχεδιασμός του μοντέλου διαχείρισης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας-Αναδιοργάνωση των Αποθηκών.
- Δημιουργία ενός ενιαίου αποθηκευτηρίου δεδομένων (Data warehouse /data lake) εντός του 2023 και την χρήση των δεδομένων αυτών με τεχνολογίες big-data analytics & AI).
- Πλήρης αναβάθμιση του εταιρικού DATA CENTER (σε Hybrid CLOUD-VM on-premise hardware) για την ασφαλέστερη και γρηγορότερη λειτουργία εταιρικών πληροφοριακών συστημάτων.
- Αξιοποίηση των προσφερόμενων δυνατοτήτων της Διαλειτουργικότητας των Πληροφορικών Συστημάτων στην οποία αναμένεται να ενταχθεί και η ΕΥΔΑΠ.
- Ολοκλήρωση φακέλου ώστε η Δ/νση Εκπαίδευσης να λειτουργήσει πλέον ως Κέντρο δια Βίου Μάθησης σε σχετικά τεχνικά θέματα.
