Mε βασική παραδοχή πως στην ελληνική αγορά «δεν υπάρχει κλίμα γενικευμένης αισχροκέρδειας», παρά τον υψηλό πληθωρισμό, η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων εμφανίζεται αποφασισμένη να αντιμετωπίσει κάθε ψήγμα κερδοσκοπίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, εξετάζει το ενδεχόμενο, μέσω νομοθετικής ρύθμισης, να προχωρήσει σε αλλαγές στη σήμανση αναγραφής των τιμών των προϊόντων που βρίσκονται στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Ειδικότερα, όπως αποκάλυψε χθες ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, στο πλαίσιο νέας συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε για το «καλάθι του νοικοκυριού» και τους εκτεταμένους ελέγχους που πραγματοποιούνται στην αγορά, δρομολογούνται αλλαγές στα ταμπελάκια όπου αναγράφονται οι τιμές των προϊόντων, προκειμένου η τιμή ανά κιλό να γίνει ευκρινέστερη στα προϊόντα. Με αυτό τον τρόπο θα διευκολύνονται οι αγορές του καταναλωτικού κοινού, μέσα από τη σύγκριση των τιμών και θα αποφεύγονται τυχόν φαινόμενα παραπλάνησής του.
«Η τιμή του ενός κιλού ενός προϊόντος θα πρέπει να γίνει πιο ορατή», παραδέχθηκε ο υπουργός. Να σημειωθεί εδώ ότι μέχρι σήμερα, στα ράφια των σούπερ μάρκετ η τιμή που αναγράφεται στα ταμπελάκια με μεγάλα εμφανή γράμματα είναι η τιμή της συσκευασίας του προϊόντος (η οποία είναι συνήθως μικρότερη του ενός κιλού) και όχι η τιμή του ενός κιλού ή του ενός λίτρου που εμφανίζεται με μικρότερα γράμματα και δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή.
Τι ισχύει με τη μείωση των συσκευασιών στα καταναλωτικά αγαθά
Στη διάρκεια της χθεσινής συνέντευξης Τύπου κι εν μέσω βροχής καταγγελιών, από πλευράς καταναλωτικών ενώσεων για φαινόμενα αισχροκέρδειας από την πλευρά των επιχειρήσεων, μέσω της μείωσης των συσκευασιών των προϊόντων τους, η ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης επιχείρησε να ρίξει φως σε ένα φαινόμενο που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις τους τελευταίους μήνες στη σκιά της πληθωριστικής κρίσης.
Σύμφωνα με τον κ. Γεωργιάδη, η προσφορά προϊόντων με λιγότερο περιεχόμενο από παλαιότερα δεν είναι παράνομη. Πολλές επιχειρήσεις, σε περιόδους ισχυρών παγκόσμιων ανατιμήσεων, επιλέγουν να προσφέρουν στους καταναλωτές τα προϊόντα τους σε μικρότερες συσκευασίες. Αυτή η πρακτική κρίνεται νόμιμη, αφού κάθε επιχείρηση είναι ελεύθερη να προσφέρει στους καταναλωτές συσκευασίες οποιουδήποτε μεγέθους κρίνει ότι είναι κατάλληλο. Όλες οι συσκευασίες αναγράφουν την καθαρή ποσότητα των αγαθών που περιέχουν υποχρεωτικά.
Ωστόσο, αυτό που είναι παράνομο, είναι ένα προϊόν να έχει διαφορετική αναγραφόμενη ποσότητα από την πραγματική.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τις επεξηγήσεις του υπουργείου:
Στοχευμένα, βάσει κριτηρίων και με ηλεκτρονικό τρόπο οι έλεγχοι στην αγορά
Όπως αποκάλυψε επίσης η ηγεσία του υπουργείου, η μάχη κατά των φαινομένων αισχροκέρδειας είναι συνεχής.
Από την έναρξη της πληθωριστικής κρίσης τον Σεπτέμβριο του 2021 έχουν διενεργηθεί περί τους 4.000 ελέγχους στην αγορά κατά της αισχροκέρδειας οι οποίοι έχουν οδηγήσει στην επιβολή προστίμων ύψους 3 εκατ. ευρώ σε περίπου 150 επιχειρήσεις. Σύμφωνα πάντα με το υπουργείο, τα πρόστιμα που επιβάλλονται βάσει των συγκεκριμένων ελέγχων δεν ακυρώνονται από τα δικαστήρια καθώς επιβάλλονται βάσει σαφών και αναλογικών κανόνων δικαίου.
Οι έλεγχοι γίνονται στοχευμένα, βάσει κριτηρίων και με ηλεκτρονικό τρόπο. Μάλιστα εστιάζουν κατά προτεραιότητα στις 5.000 περίπου μεγάλου και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις πώλησης τροφίμων που δραστηριοποιούνται στη χώρα και στις οποίες καταγράφονται οι βασικές αγορές από πλευράς καταναλωτών. Την ίδια ώρα, οι επιχειρήσεις χονδρικής και λιανικής πώλησης τροφίμων, ποτών και καπνού δεν ξεπερνούν τις 35.000.
«Δεν είναι πραγματική αίσθηση ότι ο πληθωρισμός οφείλεται στην αισχροκέρδεια», έσπευσε να επισημάνει χθες ο υπουργός Ανάπτυξης, εξηγώντας πως φυσικά υπάρχουν φαινόμενα αισχροκέρδειας, τα οποία αντιμετωπίζονται. «Εμείς στο υπουργείο δεν διαπιστώνουμε γενικευμένη αισχροκέρδεια. Ναι υπάρχει πληθωρισμός, ναι υπάρχει ακρίβεια, αλλά όχι γενικευμένη αισχροκέρδεια», συμπλήρωσε.
Πώς λειτουργεί το «καλάθι του νοικοκυριού»
«Το καλάθι εξακολουθεί να παρέχει καταφύγιο έναντι του πληθωρισμού», σημείωσε στη συνέχεια ο κ. Γεωργιάδης, εκτιμώντας πως όχι μόνο πέτυχε τον στόχο του, αλλά πήγε και καλύτερα από αυτόν. «Η πρωτοβουλία για το καλάθι του νοικοκυριού πέτυχε γιατί προάγει τον ανταγωνισμό», εξήγησε. Το μέτρο του υπουργείου Ανάπτυξης με στόχο τη μέγιστη δυνατή συγκράτηση των ανατιμήσεων βρίσκεται σε ισχύ από τις 2 Νοεμβρίου.
Όσο για το πώς λειτουργεί πραγματικά; Ο αλγόριθμος για την παρακολούθησή του λαμβάνει υπόψιν του μόνο την τιμή ανά λίτρο/κιλό του ακριβότερου προϊόντος κάθε κατηγορίας από τις 51 του καλαθιού με μια σταθμισμένη τιμή (βάρος).
Η τιμή αυτή προκύπτει από α) την παρουσία της κατηγορίας στα συνολικά καλάθια β) τον συνολικό τζίρο της κατηγορίας όπου το φρέσκο γάλα (τζίρος > 400Μ) έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από τις ζωοτροφές (τζίρος > 40Μ) και γ) την ποσόστωση στην κατηγορία προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
Πιθανή μια παράταση 3-4 μηνών
Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο παράτασης της χρονικής ισχύος του καλαθιού (σ.σ. λήγει στα τέλη Μαρτίου), ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε πως «η πρωτοβουλία για το καλάθι του νοικοκυριού είναι ένα έκτακτο μέτρο περιορισμένου χρόνου. Και η άδεια που πήραμε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι περιορισμένου χρόνου. Προσωπικά όμως θεωρώ ότι είναι αυτονόητη μια παράτασή του κατά 3-4 μήνες».
Πού «σκοντάφτει» η ένταξη περισσότερων επώνυμων προϊόντων στο καλάθι
Σε ό,τι αφορά τις διεργασίες στην κατεύθυνση ένταξης περισσότερων επώνυμων προϊόντων στο καλάθι του νοικοκυριού, ώστε να επιτευχθεί μια σχετική ισορροπία με τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που βρίσκονται σε αυτό, ο υπουργός αποκάλυψε ότι «έχω δώσει χρόνο στις βιομηχανίες τροφίμων και τα σούπερ μάρκετ να συζητήσουν για μεγαλύτερες προσφορές. Ως τώρα αυτό που βλέπω είναι προσφορές ανάξιες λόγου, όχι συγκλονιστικές». Για την ώρα δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών.
Υπενθυμίζεται ότι στόχος του υπουργείου είναι «να υπάρχει σε κάποιες κατηγορίες προϊόντων ένα προϊόν ιδιωτικής ετικέτας κι ένα επώνυμο». Μάλιστα για τον λόγο αυτό έχει ζητηθεί και η έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει καμία στρέβλωση στην αγορά, εάν σε κάποιες κατηγορίες του καλαθιού αυξηθούν τα επώνυμα προϊόντα.
Στο μεταξύ, από χθες η πρωτοβουλία για το καλάθι του νοικοκυριού εισήλθε στη 13η εβδομάδα εφαρμογής της, με τον κ. Γεωργιάδη να σημειώνει πως η πλειοψηφία των προϊόντων στο καλάθι έχει σταθερές ή μειωμένες τιμές. «13η εβδομάδα εφαρμογής του καλαθιού του νοικοκυριού και από 833 προϊόντα, 57 (7%) ανέβηκαν, 57 (7%) μειώθηκαν και 719 (86%) παρέμειναν σταθερά! Τιμές σταθμισμένες σε όγκο και βάρος. Η πρωτοβουλία μας σταθερά προσφέρει εναλλακτική διέξοδο σε όσους έχουν πραγματικά ανάγκη», ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
