Αλυσιδωτές αντιδράσεις κι αλλαγές φαίνεται να έχει η κατακόρυφη αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου, η εξοικείωση ακόμα και μεγάλων ηλικιών με το e-shopping και η παγίωση της phygital συμπεριφοράς στους Έλληνες καταναλωτές. Μεταξύ αυτών μάλιστα περιλαμβάνεται και η πολιτική της δωρεάν αποστολής, η οποία σε αντίθεση με το εξωτερικό ακολουθείτο από πολλούς μεγάλους και μικρούς παίκτες, ειδικά από την πανδημία κι έπειτα. Το μοντέλο, ειδικά μετά και την ενεργειακή και πληθωριστική κρίση, φαίνεται να μην βγαίνει με αποτέλεσμα η αγορά να προχωρά σταδιακά στην κατάργησή του.
Να θυμίσουμε ότι μέχρι πρότινος σε αντίθεση με άλλες χώρες του εξωτερικού, η παράδοση των παραγγελιών, ειδικά αν αυτές ξεπερνούσαν ένα συγκεκριμένο ποσό, ήταν δωρεάν. Με την άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου δε κατά την διάρκεια της πανδημίας και δεδομένου ότι οι εταιρείες ήρθαν αντιμέτωπες με πιο απαιτητικούς καταναλωτές, μεγάλο μέρος αυτών λάνσαρε νέες υπηρεσίες σχετικές με τις παραδόσεις, όπως το tracking delivery, η παράδοση την ίδια ημέρα ή ακόμα και η παράδοση εντός μερικών ωρών. Όλα τα παραπάνω, άλλαξαν άρδην τα επιχειρηματικά μοντέλα και εξοστράκισαν τα κόστη ακόμα και πριν ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση. Συνθήκη που φυσικά επιδεινώθηκε στην παρούσα συγκυρία.
Οι παραπάνω λόγοι οδηγούν στην αλλαγή στάσης από πλευράς των e-λιανεμπόρων, με πολλούς εξ αυτών να προχωρούν ή να επεξεργάζονται την κατάργηση των δωρεάν μεταφορικών αλλά και της δωρεάν πολιτικής επιστροφών.
Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι τα Public χρεώνουν πλέον 3 ευρώ ανά αποστολή για παραγγελίες κάτω από 50 ευρώ και 1 ευρώ για εκείνες αξίας άνω των 50 ευρώ. Αντίστοιχα ο Κωτσόβολος, για παραδόσεις εντός του δικτύου της εταιρείας χρεώνει 2,99 ευρώ όταν ο όγκος της παραγγελίας δεν ξεπερνά τα 80L, ή 9,99 ευρώ για τις παραγγελίες άνω των 80L, όπως για παράδειγμα λευκές συσκευές.
Άλλοι πάλι έχουν αυξήσει το ποσό που πρέπει να δαπανήσει κάποιος για δωρεάν παράδοση. Για παράδειγμα το Praktiker προσφέρει δωρεάν μεταφορικά σε περίπτωση που η παραγγελία υπερβαίνει τα €249 ενώ η η Intersport χρεώνει μεταφορικά για όλες τις παραγγελίες που υπερβαίνουν τα 59 ευρώ. Στην περίπτωση της τελευταίας μάλιστα το μοντέλο είναι υπό διερεύνηση, όπως επεσήμανε ο Βασίλης Κωστόπουλος, regional omnichannel manager της Intersport σε πρόσφατη εκδήλωση του ΕΒΕΑ, επισημαίνοντας ότι η εταιρεία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο χρέωσης μεταφορικών και στις αλλαγές των προϊόντων, κάτι που μέχρι σήμερα προσφέρεται δωρεάν.
Στην χρέωση των επιστροφών/αλλαγών έχουν προχωρήσει και αρκετές μεγάλες διεθνείς αλυσίδες ένδυσης και υπόδησης που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Για παράδειγμα η αλυσίδα ZARA χρεώνει 3,95 ευρώ για μεταφορικά για παραγγελίες κάτω των 50 ευρώ, είτε οι καταναλωτές επιλέξουν παράδοση κατ'οίκον είτε αποφασίσουν το προϊόν να παραδοθεί σε κάποιο κοντινό σε αυτούς κατάστημα της αλυσίδας. Ωστόσο αν τα προϊόντα περιλαμβάνουν εκπτωτικούς κωδικούς η παράδοση δεν είναι δωρεάν ακόμα κι αν ξεπερνά το προαναφερθέν ποσό. Σχετικά πρόσφατα δε, η αλυσίδα προχώρησε στην κατάργηση των δωρεάν μεταφορικών σε περιπτώσεις αλλαγής, κάτι που εν μέσω lockdown προσέφερε δωρεάν ακόμα και για πολλαπλές αλλαγές του ίδιου προϊόντος.
Η συνθήκη έχει οδηγήσει και στην εμφάνιση πρωτότυπων, για τα ελληνικά δεδομένα, μοντέλων. Τρανό παράδειγμα η λύση που έχει υιοθετήσει εδώ και καιρό η Skroutz, η οποία στα πρότυπα των μεγάλων λιανεμπορικών εταιρειών του εξωτερικού, λάνσαρε μια συνδρομητική υπηρεσία που διασφαλίζει την δωρεάν αποστολή των παραγγελιών, υπό προϋποθέσεις. Ο λόγος για το Skroutz Plus, οι συνδρομητές του οποίου απολαμβάνουν δωρεάν μεταφορικά για παραγγελίες αξίας άνω των 20 ευρώ που έχουν όμως πραγματοποιηθεί από το ίδιο κατάστημα. Να θυμίσουμε ότι η υπηρεσία αρχικά ήταν χωρίς χρέωση αποστολής για όλες τις παραγγελίες άνω των 20 ευρώ ακόμα κι αν περιλάμβαναν προϊόντα από διαφορετικά καταστήματα του marketplace. Και εδώ όμως το μοντέλο αποδείχτηκε μη κερδοφόρο γεγονός που ώθησε την εταιρεία στην αλλαγή του.
Όπως συνομολογούν παράγοντες της αγοράς το υψηλό κόστος των μεταφορικών σε συνδυασμό με την άνοδο του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει επηρεάσει πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του e commerce, ιδίως όταν καλούνται να εξυπηρετήσουν παραγγελίες εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων.
Σε αυτό το πλαίσιο μάλιστα, φαίνεται να υιοθετούνται στην αγορά και καινοτόμες λύσεις, όπως τα smart lockers, που αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς. Τα νέα μοντέλα είναι υπό διερεύνηση και δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον να δούμε να υιοθετούνται διαφορετικές πρακτικές για κάθε αποστολή, όπως για παράδειγμα η μικρή επιβάρυνση αν η παράδοση πραγματοποιηθεί σε κάποιο smart locker και σημαντικά υψηλότερη αν επιλεγεί η παράδοση κατ’οίκον.
Δεδομένης της αλλαγής βέβαια, το ενδιαφέρον στρέφεται πλέον στο πώς θα αντιδράσει ο Έλληνας καταναλωτής, ο οποίος μέχρι σήμερα έχει όχι απλά συνηθίσει την δωρεάν παράδοση αλλά αποτελεί για τον ίδιο και σημαντικό κριτήριο αγοράς. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Focus Bari, αν εξαιρεθεί η τιμή του προϊόντος, τα μεταφορικά αποτελούν το πρώτο και βασικότερο κριτήριο επιλογής ενός e-shop στη συνείδηση των καταναλωτών, με την διαθεσιμότητα, την ασφαλή πλατφόρμα αλλά και την δωρεάν πολιτική επιστροφών να ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά.
