Η επαγγελματική ασφάλιση είναι ένα σύγχρονο και ασφαλές εφόδιο, ωφέλιμο για την Κοινωνία και την Οικονομία, δήλωσε ο κ. Σταύρος Ιωάννου, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, Group COO & Διεθνείς Δραστηριότητες του Ομίλου της Eurobank, μιλώντας 4ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Όπως είπε, η αξία του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης έχει δοκιμαστεί ποικιλοτρόπως από την ίδρυση του πρώτου ΤΕΑ στις ΗΠΑ, πριν από περίπου δυόμισι αιώνες και αποδεικνύεται με τα πραγματικά, αριθμητικά δεδομένα.
Σε όλον τον κόσμο, προηγμένες οικονομίες αναπτύσσουν δυναμικά τον θεσμό, αντιμετωπίζοντάς τον ως μια αμοιβαία επωφελή συνθήκη, για εργοδότες και για εργαζομένους, και ως πολύτιμο αναπτυξιακό μοχλό για το σύνολο της οικονομίας. Υπάρχουν μάλιστα χώρες που το ενεργητικό των επαγγελματικών τους ταμείων ξεπερνούσε το 100% του μεγέθους της οικονομίας τους σε όρους ΑΕΠ, στο τέλος του 2020, ενώ ήταν πάνω από το 200% σε Δανία, Ολλανδία και Ισλανδία στο τέλος του 2020, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Μάλιστα, στη 12ετία 2008 – 2020, η αξία των περιουσιακών στοιχείων των ΤΕΑ παγκοσμίως είχε εκτιναχθεί στα 84,5 τρισ. δολάρια.
Όπως ανέφερε ο κ. Ιωάννου, η Eurobank ως χρηματοπιστωτικός οργανισμός, με την πολύτιμη εξειδίκευση στο συγκεκριμένο χώρο, μέσω της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, και την πολυετή εμπειρία των στελεχών της στον κλάδο των ΤΕΑ, αποφάσισε τον Ιούνιο του 2021, χωρίς ενδοιασμούς, την ίδρυση του δικού της Ταμείου.
«Ενάμιση χρόνο μετά, το σύνολο των εργαζομένων μας, σχεδόν 6.500 άτομα, έχουν ενταχθεί στο ΤΕΑ μας, που διαθέτει ενεργητικό άνω των 19 εκατ. ευρώ. Το νούμερο είναι ενδεικτικό, αλλά η όλη διαδικασία έχει για εμάς μια ισχυρή συμβολική αξία. Η αποδοχή της πρωτοβουλίας από τους εργαζομένους, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη τους στην άρτια και διαφανή δομή του Ταμείου, που σχεδιάσαμε και θωρακίσαμε με ένα ισχυρό, νομικό και θεσμικό πλαίσιο, με στιβαρές εγκριτικές διαδικασίες εξασφαλίζοντας ορθή διακυβέρνηση, σύμφωνα με τις υψηλές προδιαγραφές του Ομίλου», ανέφερε.
Όπως επεσήμανε ο κ. Ιωάννου, για την Eurobank, η σύσταση του ΤΕΑ ήταν, πρωτίστως, μια πράξη κοινωνικής ευθύνης απέναντι στους ανθρώπους της. «Θέλαμε να αποτελέσει ένα εγχείρημα με ξεκάθαρο ESG πρόσημο και ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα. Με διαφανείς και σύγχρονες διαδικασίες επιδιώξαμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους εργαζομένους να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, εξασφαλίζοντας μακροχρόνια στήριξη και ένα σεβαστό ποσό στη λήξη του εργασιακού τους βίου, που θα έχει συσσωρευθεί γι’ αυτή την κρίσιμη στιγμή της ζωής τους», είπε ο αναπληρωτής CEO της Eurobank.
Όπως συμπλήρωσε, από την πλευρά τους, και οι εργαζόμενοι, αναγνώρισαν τη συμμετοχή τους στο Ταμείο ως μία πράξη προσωπικής ευθύνης, η οποία, μεταξύ άλλων, καλλιεργεί μία ισχυρή αποταμιευτική κουλτούρα, ειδικά στις νεαρότερες ηλικίες εργαζομένων. Εκτός της εισφοράς του εργοδότη, οι εργαζόμενοι μπορούν να συσσωρεύσουν δικό τους κεφάλαιο για την περαιτέρω ενίσχυσή τους κατά τη συνταξιοδότηση.
Μάλιστα, αυτό το κεφάλαιο μπορούν να το μεταφέρουν και σε άλλα ΤΕΑ, εάν αλλάξουν επαγγελματική στέγη, ενώ, όταν έρθει η ώρα της εκταμίευσης, σύμφωνα με το παρόν φορολογικό καθεστώς, η εφάπαξ παροχή που θα εκκαθαριστεί δεν φορολογείται.
Αναφερόμενος στην αλυσίδα των ωφελειών από την ανάπτυξη των ΤΕΑ που εκτείνεται στο σύνολο της οικονομίας, ο κ. Ιωάννου είπε ότι η συσσώρευση αποθεματικών από τη συμπληρωματική προαιρετική αποταμίευση, τονώνει τις επενδύσεις, την ζήτηση, την παραγωγικότητα, την κεφαλαιοποίηση και τη ρευστότητα της αγοράς κεφαλαίου.
Προσφέρει κίνητρα συμμετοχής στην αγορά εργασίας αποτρέποντας την αδήλωτη εργασία αλλά και κίνητρα επέκτασης του εργασιακού βίου, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση του δημογραφικού κινδύνου, ένα ζήτημα που η Eurobank έχει αναδείξει πολλές φορές.
Μια τάξη μεγέθους του δυνητικού οφέλους από την ανάπτυξη των ΤΕΑ προκύπτει από την μελέτη του ΙΟΒΕ για την Ελλάδα. Όπως εκτιμάται, με την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης θα προκύψουν νέα κεφαλαιακά αποθέματα στο δεύτερο πυλώνα που μπορεί να ξεπεράσουν τις δέκα (10) ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ μακροχρόνια. Αντίστοιχα, το ΑΕΠ μπορεί να είναι υψηλότερο κατά έως και €2,7 δισ. ετησίως, σε πραγματικούς όρους.
Σημειώνεται πως η μέση ετήσια σταθμική απόδοση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών ΤΕΑ έφθασε το 2021 σχεδόν στο 6%, επίπεδα δηλαδή σημαντικά υψηλότερα από εκείνα που κυριαρχούν εδώ και χρόνια στις αγορές. Προφανώς, όσο περισσότεροι εργαζόμενοι συμμετέχουν αλλά και όσο μεγαλύτερης διάρκειας είναι η ασφάλιση αυτή, οι θετικές επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες.
Δυστυχώς όμως, όπως είπε ο κ. Ιωάννου, ο διεθνώς καταξιωμένος θεσμός των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, στη χώρα μας έχει περιορισμένη διείσδυση, παρά τη σημαντική ανάπτυξη κατά την τελευταία εξαετία.
Στην Ελλάδα λειτουργούν πάνω από 30 ΤΕΑ με στόχο την παροχή πρόσθετων συνταξιοδοτικών παροχών σε σχεδόν 190.000 εργαζομένους, μόλις το 4,6% των απασχολούμενων, και ενεργητικό σχεδόν 1,8 δισ. ευρώ, προσεγγίζοντας μετά βίας το 1% του ελληνικού ΑΕΠ, παρότι γεννήθηκε στη χώρα πριν από σχεδόν 20 χρόνια.
«Η πραγματικότητα αυτή έχει δύο όψεις. Η προφανής αρνητική, δηλαδή πόσα πολλά χάνουμε ως οικονομία. Και η θετική: τα μεγάλα οφέλη που θα έρθουν όσο συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε τον κλάδο», είπε ο κ. Ιωάννου, επισημαίνοντας ότι τα ΤΕΑ συνιστούν για την αγορά εργασίας, τους κοινωνικούς εταίρους, το Ασφαλιστικό και την Εθνική Οικονομία, μία αποτελεσματική λύση συστηματικής και μακροπρόθεσμης αποταμίευσης για την ενίσχυση του εισοδήματος των εργαζομένων, δοκιμασμένη στην πράξη διεθνώς.
Απαντώντας στο γιατί η Ελλάδα δεν έχει κερδίσει το στοίχημα των ΤΕΑ, ο κ. Ιωάννου ανέφερε ως βασικές αιτίες:
- Χρόνιες παθογένειες του ασφαλιστικού μας συστήματος.
- Μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων που περιορίζει τη δυνατότητα σύστασης ΤΕΑ σε λίγες, κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις.
- Έλλειμμα ενημέρωσης και αποταμιευτικής κουλτούρας. Η υψηλή φορολογική επιβάρυνση της εργασίας αλλά και ο ασφαλιστικός και συνταξιοδοτικός αναλφαβητισμός είναι βασικά εμπόδια, με σημαντικές συνέπειες, για την ευημερία των ελληνικών νοικοκυριών, τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και την επάρκεια του συνταξιοδοτικού εισοδήματος.
Για την άρση των παραπάνω εμποδίων και την ανάπτυξη των ΤΕΑ, ο κ. Ιωάννου πρότεινε τρεις λύσεις:
- Επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των υποδομών που έχουν ανάγκη οι φορείς που ασκούν εποπτικό έργο. «Το σχέδιο δημιουργίας ενός ενιαίου εποπτικού φορέα για τα ΤΕΑ κινείται σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση. Επιτρέποντας, ίσως, να δοθεί ευχέρεια στα ΤΕΑ να παρέχουν πολλαπλές επενδυτικές επιλογές που αναζητούν πολλοί ασφαλισμένοι».
- Διατήρηση των φορολογικών κινήτρων (ως προς τις εισφορές και τις παροχές εφάπαξ) και διασφαλίζοντας ένα σταθερό περιβάλλον λειτουργίας.
- Θέτοντας ως προτεραιότητα την ενημέρωση κοινωνικών εταίρων, συνδικαλιστικών φορέων, πολιτών και εργαζομένων, προκειμένου να τονωθεί η εμπιστοσύνη στο θεσμό.
«Με λίγα λόγια, να διευκολύνουμε τις διαδικασίες και να κάνουμε το σύνολο της κοινωνίας σύμμαχο στην προσπάθεια αυτή. Εμείς στην Eurobank αναγνωρίζουμε αυτή τη δυναμική και κάνουμε πράξη τη μακροχρόνια στήριξη των εργαζομένων μας μέσω του δικού μας Ταμείου, συμβάλλοντας στην ευημερία τους αλλά και στην επίτευξη συλλογικών στόχων στην οικονομία. Πίσω από την πολυπλοκότητα και τις δυσνόητες ορολογίες, που σαφώς χαρακτηρίζουν τα πολυσύνθετα θέματα ασφάλισης και συνταξιοδότησης, στο τέλος της ημέρας η στόχευση είναι απλή. Να είμαστε πάντα μπροστά για τους ανθρώπους μας και να κάνουμε το καλύτερο γι’ αυτούς», κατέληξε ο κ. Ιωάννου.
