Λήξη συναγερμού για νέα τραπεζική κρίση, σημαίνει ο SSM (Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός) για τις ευρωπαϊκές τράπεζες συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών, παγιώνοντας την εκτίμηση ότι η κρίση σε αμερικανικές τράπεζες και στην ελβετική Credit Suisse αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά που δεν απειλούν το ευρωπαϊκό τραπεζικό οικοδόμημα. Ταυτόχρονα, ωστόσο, οι ευρωπαϊκές εποπτικές Αρχές βρίσκονται σε επιφυλακή, παρακολουθώντας στενά τις τράπεζες και συνιστώντας αυξημένη εγρήγορση.
Στο πλαίσιο αυτό και σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, ο SSM ζητά συνεχώς στοιχεία για την συμπεριφορά των καταθέσεων και την ποιότητα του ενεργητικού. Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στην τελική ευθεία για να υποβάλουν στον SSM στις 28 του μηνός τα πρώτα ολοκληρωμένα στοιχεία για τα stress tests που θα δώσουν το πόρισμά τους τον Ιούλιο, καθώς επίσης στις 31 Μαρτίου, τα στοιχεία για την ετήσια αξιολόγηση της πορείας των κεφαλαίων τους (έλεγχος αξιολόγησης κεφαλαιακής επάρκειας ICAAP), τα νέα business plans για την τριετία 2023 – 2025 και το πλάνο προβλέψεων και χειρισμών για τα NPEs.
Μετά την επικεφαλής της ΕΚΤ, και ο επικεφαλής του SSM Αντρέα Ένρια, υποστήριξε χθες, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την ασφάλεια της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ευρώπη, σημειώνοντας ότι δεν υπάρχει άμεση ανάγνωση των γεγονότων των ΗΠΑ σε σημαντικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ, ενώ και τα προβλήματα της Credit Suisse είναι δικά της και γνωστά από το 2022. Τις διαβεβαιώσεις του Α. Ένρια προσυπογράφουν και οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης. Η Moody΄s δηλώνει ότι κανένας από τους 11 τραπεζικούς κολοσσούς της Ευρώπης, στις οποίες περιλαμβάνονται η Deutsche Bank και η BNP Paribas, δεν παρουσιάζει τις «αδυναμίες του πιστωτικού προφίλ που οδήγησαν στην απώλεια εμπιστοσύνης των επενδυτών και των καταθετών» στην Credit Suisse. Η δε Standard & Poor΄s εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αναταραχές των αγορών και οι επενδυτές θα συνειδητοποιούν ότι «το μακροοικονομικό περιβάλλον φέρνει πολυδιάστατες, αλλά όχι και δυσμενείς συνέπειες για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και ότι ο τραπεζικός κλάδος παραμένει ισχυρός».
Σύμφωνα με όσα είπε στην ακρόασή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο Α. Ένρια:
- Δεν υπάρχει άμεση ανάγνωση των γεγονότων των ΗΠΑ σε σημαντικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ. Πρώτα και κύρια, αυτό συμβαίνει επειδή οι τράπεζες που εποπτεύουμε δεν παρουσιάζουν τα ακραία χαρακτηριστικά του ακραίου επιτοκιακού κινδύνου και την κυρίαρχη εξάρτηση από μια συγκεντρωμένη, ανασφάλιστη καταθετική βάση – αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί «επιχειρηματικό μοντέλο SVB». Οι τράπεζές μας λειτουργούν γενικά με μια πιο διαφοροποιημένη πελατειακή βάση. Αν και οι ανασφάλιστες καταθέσεις αποτελούν σημαντική πηγή χρηματοδότησης και στη ζώνη του ευρώ, τείνουν να είναι πιο σχετικές με επιχειρηματικά μοντέλα που είναι καλά διαφοροποιημένα τόσο από την πλευρά του ενεργητικού όσο και από την πλευρά του παθητικού, συμπεριλαμβανομένης της καταθετικής βάσης τους.
- Είναι σημαντικό ότι όλες οι τράπεζές μας υπόκεινται σε απαιτήσεις LCR (σ.σ. Δείκτης Κάλυψης από Καταθέσεις δηλ. ύψος ρευστών διαθεσίμων που εγγυώνται την συνεχή δυνατότητα των τραπεζών να καλύπτουν βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις) και NSFR (σ.σ. Δείκτης Σταθερής Χρηματοδότησης που εγγυάται την ανθεκτικότητα των τραπεζών μακροπρόθεσμα). Οι δείκτες κάλυψης ρευστότητας μειώθηκαν οριακά μόνο από την έναρξη της διαδικασίας εξομάλυνσης της νομισματικής πολιτικής και κατά μέσο όρο ξεπέρασαν το 160% προς το τέλος του περασμένου έτους. Περισσότερο από το ήμισυ των υφιστάμενων αποθεμάτων ασφαλείας περιουσιακών στοιχείων υψηλής ρευστότητας αποτελείται από μετρητά και αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας, γεγονός που μειώνει λογικά τον κίνδυνο ζημιών από την αγορά όταν προκύπτουν ανάγκες ρευστότητας. Μάλιστα, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι τράπεζες που αντιμετώπισαν κάποιες εκροές καταθέσεων φαίνεται ότι κατάφεραν να διατηρήσουν τα επίπεδα πλεονάζουσας ρευστότητάς τους. Το έχουν κάνει κυρίως με την έκδοση χρεογράφων και τη μείωση του διατραπεζικού δανεισμού, και μόνο σε ελάχιστο βαθμό με τη ρευστοποίηση τίτλων. Η συνολική ανθεκτικότητα του κλάδου στη ρευστότητα προκύπτει επίσης από την αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου που εφαρμόστηκε στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και την επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εφαρμόσει τα διεθνή πρότυπα σε όλες τις τράπεζες που λειτουργούν στη δικαιοδοσία της.
- Γνωρίζουμε καλά ότι η συνεχιζόμενη, με γρήγορο ρυθμό εξομάλυνση των συνθηκών νομισματικής πολιτικής αυξάνει την έκθεση των τραπεζών μας στον κίνδυνο επιτοκίου. Ξεκινήσαμε να αξιολογούμε τον κίνδυνο επιτοκίου και τον πιστωτικό κίνδυνο από το δεύτερο εξάμηνο του 2021, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα σημάδια πληθωριστικής πίεσης, και το 2022 συμπεριλάβαμε αυτούς τους κινδύνους στις εποπτικές μας προτεραιότητες. Πέρυσι, μετρήσαμε επανειλημμένα την ανταπόκριση του κλάδου σε τυπικές κρίσεις 200 μονάδων βάσης στα επιτόκια, τονίζοντας ότι η καθαρή επίδραση στην κερδοφορία και το κεφάλαιο των τραπεζών αναμένεται να παραμείνει θετική σύμφωνα με τα βασικά μακροοικονομικά σενάρια. Η ώθηση των επιτοκιακών περιθωρίων που δίνουν στα καθαρά έσοδα από τόκους έχει θετικό αντίκτυπο στην ικανότητα κερδών των τραπεζών. Το αποτέλεσμα αυτού αναμένεται να αντισταθμίσει το κόστος που σχετίζεται με την επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων, καθώς οι δανειολήπτες δυσκολεύονται περισσότερο να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.
- Ταυτόχρονα, εξετάσαμε επίσης τις πρακτικές διαχείρισης κινδύνου επιτοκίου και πιστωτικού περιθωρίου των πιο εκτεθειμένων τραπεζών και τους δώσαμε οδηγίες να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούν και διαχειρίζονται τον αρνητικό αντίκτυπο που έχουν συνήθως τα αυξανόμενα επιτόκια στην οικονομική αξία των ιδίων κεφαλαίων τους, δηλ. καθαρή παρούσα αξία του ισολογισμού τους. Κατά τη διάρκεια αυτής της ανασκόπησης των πρακτικών διαχείρισης κινδύνου, ζητήσαμε από ορισμένες τράπεζες να είναι πιο συντηρητικές στις παραδοχές που εφαρμόζουν κατά τον έλεγχο ακραίων καταστάσεων των πιστωτικών περιθωρίων σε χρηματοοικονομικούς τίτλους. Τους ενθαρρύναμε επίσης να βελτιώσουν τη βαθμονόμηση, την επικύρωση και τον εκ των υστέρων έλεγχο των μοντέλων διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, για να βεβαιωθούν ότι αυτά τα μοντέλα αντικατοπτρίζουν σωστά τις συμπεριφορές αποπληρωμής δανείων και ανάληψης καταθέσεων από τους πελάτες, σύμφωνα με το νέο περιβάλλον επιτοκίων.
- Οι κίνδυνοι ρευστότητας και χρηματοδότησης έχουν επίσης αναβαθμιστεί στο σύνολο των εποπτικών μας προτεραιοτήτων. Καθώς ξεκίνησε η ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής και πλησίαζε η σταδιακή κατάργηση των έκτακτων διευκολύνσεων χρηματοδότησης της κεντρικής τράπεζας, οι εποπτικές αρχές μας άρχισαν το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους να δίνουν σημαντική προσοχή στη βιωσιμότητα των χρηματοδοτικών σχεδίων των τραπεζών.
