Την υποβολή προσφορών από πλευράς των κατασκευαστών έως τα τέλη του 2023 ή στις αρχές του επόμενου έτους στους 6 διαγωνισμούς που προωθεί η ΕΡΓΟΣΕ με το μοντέλο του ανταγωνιστικού διαλόγου, συνολικού προϋπολογισμού 4,5 δισ. ευρώ, για τα γνωστά έργα που θα συνδέσουν λιμάνια της χώρας (Λαύριο, Ραφήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη, Καβάλα) με το κεντρικό δίκτυο της ώρας, έχει βάλει ως στόχο η διοίκηση του σιδηροδρομικού φορέα, υπό τον κ. Χρ. Παληό, ο οποίος πρόσφατα ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα ως επικεφαλής της ΕΡΓΟΣΕ σε μια δύσκολη για τον τομέα περίοδο. Να σημειωθεί ότι στον φορέα προωθούν και τις διαδικασίες σε άλλες εργολαβίες που «τρέχουν», όπως στην Κεντρική Ελλάδα (Βόλος – Λάρισα, Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα), την Πελοπόννησο και αλλού.
Ο κύκλος του διαλόγου και τα τεύχη δημοπράτησης
Στην παρούσα φάση, και σε σχέση με το «πακέτο» των 6 διαγωνισμών, είναι εν εξελίξει η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, η οποία έχει σε έναν βαθμό καθυστερήσει, με σχετικές πληροφορίες να αναφέρουν ότι για κάποια από τα έργα έχουν φτάσει στην ΕΡΓΟΣΕ τα σχετικά παραδοτέα από πλευράς των κοινοπραξιών (ΑΒΑΞ – Alstom, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – INTRAKAT, ΕΛΛΑΚΤΩΡ – Μυτιληναίος), για άλλα αναμένονται αυτό το χρονικό διάστημα που διανύουμε και για τα υπόλοιπα ολοκληρώνεται ο κύκλος διαλόγου μέσα στον Μάιο.
Εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, και τα εν λόγω χρονοδιαγράμματα τηρηθούν χωρίς νέες παρατάσεις (έρχεται και ο εκλογικός κύκλος), τότε, θα χρειαστεί επιπλέον χρόνος ολίγων μηνών για να αξιολογήσουν οι αρμόδιες αρχές της ΕΡΓΟΣΕ τις προτάσεις των κατασκευαστών και να «χτιστούν» τα τεύχη δημοπράτησης με τις βέλτιστες τεχνικές λύσεις, πάνω στις οποίες θα γίνουν οι τελικές μελέτες και οι προσφορές. Υπό καλές προϋποθέσεις, αυτός ο κύκλος θα γίνει μέσα στο καλοκαίρι ώστε να φτάσουμε από Σεπτέμβριο ή μέσα στο φθινόπωρο στα τελικά τεύχη δημοπράτησης και στην… τελική ευθεία. Κατά πόσο θα επιτευχθεί ο στόχος της ΕΡΓΟΣΕ να υποβληθούν οικονομικές προσφορές μέσα στο 2023, άρα και να έχουμε σύντομα προσωρινούς αναδόχους, ή θα «περάσουν» οι διαδικασίες στο 2024, θα φανεί στην πορεία.
Οι εξελίξεις στις υποδομές
Μια φορά πάντως, στον σιδηροδρομικό φορέα, με την βοήθεια των τεχνικών συμβούλων, προσδοκούν να υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις μέσα στη χρονιά. Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι πέραν του νέου τοπίου που έχει διαμορφωθεί στον σιδηρόδρομο γενικά, των επικείμενων εκλογών ή των διοικητικών αλλαγών, στην κατασκευαστική αγορά έχει προκύψει και το γνωστό deal ΕΛΛΑΚΤΩΡ – INTRAKAT για την αγοραπωλησία της ΑΚΤΩΡ, που μένει να φανεί πόσο θα επηρεάσει τα δεδομένα και τις διαγωνιστικές διαδικασίες μια και οι ΑΚΤΩΡ (θυγατρική της ΕΛΛΑΚΤΩΡ) και Intrakat μέχρι πρότινος ήταν ανταγωνιστές στους 6 διαγωνισμούς που προχωρούν μέσω ανταγωνιστικού διαλόγου. Η Intrakat συνεργάζεται (στα 5 από τα 6 έργα) με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η ΑΚΤΩΡ με τη Μυτιληναίος (σε όλα). Κατά συνέπεια, για προφανείς λόγους ανταγωνισμού, δεν είναι εφικτό το νέο σχήμα που θα προκύψει από τη συγχώνευση Intrakat – ΑΚΤΩΡ, όταν ολοκληρωθεί και το σύνολο των διεργασιών (και να περάσει από Επιτροπή Ανταγωνίσιμου), να κατέβει στους διαγωνισμούς συμμετέχοντας σε δύο διαφορετικά σχήματα.
Τα οφέλη του ανταγωνιστικού διαλόγου
Σχετικά με τον ανταγωνιστικό διάλογο, βάσει του οποίου τα έργα θα γίνονται με μια εργολαβία και το έργο θα παραδίδεται «με το κλειδί στο χέρι», όπως έχουμε πολλές φορές αναφέρει, στο στάδιο αυτό, θα διερευνηθούν οι βασικές τεχνικές, χρηματοοικονομικές και νομικές παράμετροι των έργων σε συνεργασία με τους υποψήφιους αναδόχους, με στόχο τον καθορισμό των βέλτιστων λύσεων για την επιτυχή υλοποίηση τους. Η εκπόνηση των απαιτούμενων οριστικών μελετών θα ολοκληρωθεί από τον Ανάδοχο του κάθε έργου, ο οποίος θα προκύψει από την διαγωνιστική διαδικασία.
Στον σιδηροδρομικό κόσμο κάνουν λόγο για ένα καινοτόμο εγχείρημα που προώθησε η προηγούμενη διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ, υπό τον Χρ. Βίνη, καθώς παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι με το μοντέλο αυτό δεν θα επαναληφθούν φαινόμενα του παρελθόντος με καθυστερήσεις, υπερβάσεις σε κόστη κ.α. Κατά συνέπεια, ο ανταγωνιστικός διάλογος αποτελεί μια «παρακαταθήκη» της παλιάς διοίκησης με τη νέα να σπεύδει να «καλύψει» τον χαμένο χρόνο. Παλιότερα, η διοίκηση του φορέα σημείωνε ότι με το μοντέλο αυτό επιτυγχάνεται, μεταξύ άλλων, η διασφάλιση της αρτιότερης τεχνικής λύσης, ως αποτέλεσμα διαβούλευσης µμεταξύ των διαγωνιζομένων, η δυνατότητα εφαρμογής καινοτόμων λύσεων, η διασφάλιση τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης, ενώ το γεγονός πως ο ανάδοχος γίνεται κύριος της μελέτης του έργου, έχει ως αποτέλεσμα να σταματάει η παραγωγή claim management προς το Δημόσιο.
Θυμίζουμε ότι ήδη έχουν γίνει και κινήσεις προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης χρηματοδότησης καθώς έχουμε να κάνουμε με έργα υψηλού προϋπολογισμού που διεκδικούσαν πόρους από διάφορες «πηγές», εγχώριες ή κοινοτικές (πόροι από πρόγραμμα CEF - Connecting Europe Facility, ΕΣΠΑ, διακρατικούς «κουβάδες» κ.α.).
Ποια είναι τα 6 έργα
Να επαναλάβουμε ότι πρόκειται για τα παρακάτω έξι έργα που θα ενώσουν βασικά λιμάνια της Ελλάδας με το σιδηροδρομικό δίκτυο (του ανταγωνιστικού διαλόγου):
i. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ-ETCS ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ-ΟΡΜΕΝΙΟ (ύψους 1,07 δισ. ευρώ).
ii. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ – ΤΟΞΟΤΕΣ (προϋπολογισμού 1,68 δισ. ευρώ).
iii. ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ 6ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΛΙΜΕΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ύψους 53,4 εκατ. ευρώ).
iv. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΚΙΑΤΟ – ΠΑΤΡΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΡΙΟ - ΝΕΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΠΑΤΡΩΝ (προϋπολογισμού 476,5 εκατ. ευρώ).
v. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΡΑΦΗΝΑΣ ΜΕ ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ (ύψους 308,6 εκατ. ευρώ).
vi. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΜΒΟ ΚΟΡΩΠΙΟΥ ΕΩΣ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΙΜΕΝΑ ΛΑΥΡΙΟΥ (στα 390,5 εκατ. ευρώ).
Τα έργα συνδέουν τους λιμένες της Πάτρας, του Λαυρίου,της Ραφήνας, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης με το τρένο και ενισχύουν τη διασυνοριακή σιδηροδρομική σύνδεση με την υπόλοιπη νοτιοανατολική Ευρώπη. Στο σύνολο τους συνιστούν έργα με σημαντικό αναπτυξιακό αποτύπωμα για τη χώρα μας, που αναβαθμίζουν την ανταγωνιστικότητα των λιμένων και της ελληνικής οικονομίας.
