Ήταν αρχές του 2018, όταν η Delloitte Ελλάδoς ανακοίνωνε ότι σχεδιάζει να επενδύσει στο ταλέντο νέων στελεχών μέσω της δημιουργίας ενός πρότυπου κέντρου τεχνογνωσίας ονόματι Alexander Competence Center το οποίο θα στεγαζόταν στο Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης. «Η επιλογή της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Ελλάδας από την εταιρεία, πηγάζει από τη μεγάλη δυναμική και το εξαιρετικά υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο της, καθώς και από την πολυπολιτισμικότητα και την ανοιχτή σκέψη των ανθρώπων της» διευκρίνιζαν τότε τα στελέχη της εταιρείας. Παρόλα αυτά βέβαια, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που εκτίμησαν το γεγονός ως συγκυριακό. Εκτίμηση που τα δεδομένα της επόμενης πενταετίας ήρθαν να διαψεύσουν.
Έναν χρόνο μετά την απόφαση της Delloitte, η πολυεθνική της Cisco ανακοίνωνε ότι σχεδιάζει να δημιουργήσει, όχι στην Αθήνα, αλλά στη Θεσσαλονίκη, ένα κέντρο «Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων» (DT&S), εντάσσοντας την πόλη σε ένα προνομιακό κλαμπ 15 έξυπνων πόλεων του πλανήτη. Ακολούθησε το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας και το Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών του φαρμακευτικού κολοσσού της Pfizer, το Κέντρο καινοτομίας της Accenture, το Telekom IT hub της Deutsche Telekom αλλά και η επένδυση του αμερικανικού ασφαλιστικού κολοσσού Chubb.
To τεχνολογικό hub που δημιουργούν οι πολυεθνικές δε συμπληρώνεται κι από πρότυπα Τεχνολογικά πάρκα, Ζώνες Καινοτομίας και πρότζεκτ ενίσχυσης των εργαστηριακών και κτηριακών εγκαταστάσεων του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), τα οποία εκτιμάται ότι θα δώσουν στην πόλη τα εχέγγυα για να κυριαρχήσει όχι μόνο την Βόρεια Ελλάδα αλλά στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Πώς προχωρούν οι επενδύσεις των κολοσσών
Προς επίρρωση του κομβικού ρόλου που αρχίζει να αποκτά η συμπρωτεύουσα στον χάρτη καινοτομίας της ευρύτερης περιοχής αρκεί να αναφέρουμε την εξέλιξη των προναφερθέντων επενδύσεων, οι οποίες έχουν δημιουργήσει πάνω από 2.000 νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και τεχνολογίας.
Στην περίπτωση του πανευρωπαϊκού Κέντρου Τεχνογνωσίας, Εκπαίδευσης και Καινοτομίας που έχει δημιουργήσει στην πόλη η Delloitte, οι προβλέψεις για το προσωπικό έχουν πενταπλασιαστεί. Από τις 200 θέσεις έργασίας που προβλεπόταν να δημιουργηθούν μέχρι το 2020 - δύο χρόνια μετά την ανακοίνωση της επένδυσης - το Deloitte Alexander Competence Center (DACC) απασχολεί σήμερα περισσότερα από 1.000 άτομα, με το ¼ να έχει προστεθεί μόλις το τελευταίο έτος.
Το Διεθνές Κέντρο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων της Cisco (DT&S), μετρά ήδη στο ενεργητικό του, 1.770 ώρες δωρεάν ψηφιακής εκπαίδευσης των 247 εκπαιδευόμενών του. Πέρα από αυτό δε και με την βοήθεια 17 μνημονίων συνεργασίας που έχει ήδη συνάψει, υλοποιεί συνεχώς νέα πρότζεκτς, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται εφαρμογές τηλεκπαίδευσης, το πιλοτικό πρόγραμμα Visitors Location Data Management System (VLDMS) που εγκατέστησε στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, η Έξυπνη Διασταύρωση στο Δήμο Αλεξανδρούπολη, οι Γωνιές Βοήθειας Πολιτών κ.ά. Να θυμίσουμε ότι η Cisco έχει δαπανήσει ήδη 2,5 εκατ. ευρώ για την εν λόγω επένδυση, ποσό που αναμένεται να αυξηθεί, φτάνοντας τα 10 εκατ. ευρώ έως το 2025.
Αντίστοιχα οι δύο αρχικές επενδύσεις της Pfizer, αριθμούν πλέον τα 800 άτομα προσωπικό, - 450 στο Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας (Pfizer Centre for Digital Innovation) και 350 στο Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών. Εντός του προηγούμενου έτους μάλιστα η εταιρεία αποφάσισε να επεκτείνει το αποτύπωμά της στην δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, θέτοντας σε λειτουργία το ένα εκ των οκτώ τμημάτων Safety Surveillance & Risk Management που λειτουργεί παγκοσμίως. Το νέο τμήμα απασχολεί γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, οι οποίοι αναλύουν και βελτιστοποιούν τα δεδομένα ασφαλείας των προϊόντων της εταιρείας ενώ συνεργάζονται κι αλληλεπιδρούν και με τις ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο για θέματα ασφάλειας φαρμάκων.
Περισσότερα από 200 άτομα απασχολούνται και στο νέο προηγμένο Κέντρο Τεχνολογίας της Accenture στη Θεσσαλονίκη, το οποίο έκανε εγκαίνια μόλις πέρυσι και έκτοτε εξυπηρετεί πρότζεκτ εντός κι εκτός συνόρων. Το συγκεκριμένο γραφείο στη Θεσσαλονίκη άλλωστε, όπως είχε επισημάνει κατά την έναρξη της λειτουργίας του και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, κ. Κυριάκος Σαμπατακάκης, φιλοδοξεί να αποτελέσει μέρος της εξαγωγικής προσπάθειας του ελληνικού γραφείου, εξάγοντας «καινοτομία που θα αναπτύσσεται από την Ελλάδα, από ελληνικό ταλέντο, στο εξωτερικό».
Τον διπλασιασμό των στελεχών του νέου ερευνητικού κέντρου της «Τ-Digital», και μάλιστα πολύ νωρίτερα από το αρχικό χρονοδιάγραμμα, πέτυχε και η Deutsche Telekom. Με ελκυστικές μισθολογικές και όχι μόνο παροχές, και με πολλές ακόμα θέσεις ανοιχτές, το ερευνητικό κέντρο της DT απασχολεί ήδη σχεδόν 500 άτομα, όταν η πρόβλεψη ήταν να φτάσει τον αριθμό αυτό μέχρι το τέλος του 2024. Στις εγκαταστάσεις του δε, αναπτύσσει software τόσο για την μητρική εταιρεία όσο και για διεθνείς μεγάλους πελάτες της.
Με γοργό ρυθμό εξελίσσεται και το πλάνο της έτερης αμερικανικής πολυεθνικής, Chubb Insurance, για το hub που παράγει τεχνολογία για όλο τον όμιλο. Έναν χρόνο περίπου μετά την ανακοίνωση της δημιουργίας ενός τεχνολογικού Κέντρου Επιχειρηματικών Υπηρεσιών (CBSG) για τον σχεδιασμό νέων προϊόντων - επένδυση που εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 70 εκατ. ευρώ - ο αμερικανικός ασφαλιστικός κολοσσός, πέτυχε το πρώτο ορόσημο προσλήψεων με τους πρώτους 100 εργαζομένους. Ο πήχης για το τρέχον έτος φτάνει δε τα 160 άτομα ενώ σε βάθος τριετίας η εταιρεία φιλοδοξεί να έχει προσλάβει 500 άτομα υψηλής εξειδίκευσης που θα υποστηρίζουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εταιρείας και την λειτουργία της ανά τον κόσμο, προωθώντας πρωτοβουλίες σε τομείς όπως η Εξυπνη Αυτοματοποίηση Διαδικασιών (Intelligent Process Automation), η Τεχνητή Νοημοσύνη, το υπολογιστικό νέφος, η ανάλυση δεδομένων (Data Analytics), η ασφάλεια του κυβερνοχώρου κ.ά.
Οι υποδομές και τα κέντρα που μετατρέπουν τη Θεσσαλονίκη σε hub Έρευνας και Καινοτομίας
Την ίδια στιγμή που διεθνείς εταιρείες συρρέουν στην πρωτεύουσα του Βορρά για να διευρύνουν από εκεί, τις δραστηριότητές του, καινοτόμο ερευνητικό πρόσημο αποκτά και η ίδια η πόλη, πολλαπλασιάζοντας τις R&D δομές της.
- ThessInTech
Να θυμίσουμε ότι ένα από τα πιο φιλόδοξα πρότζεκτ που μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης, μετά και την θετική γνωμοδότηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε) από την Μητροπολιτικής Επιτροπής Μ.Ε.Θ., είναι το Τεχνολογικό Πάρκο «Thess INTEC». To πάρκο, μέτοχοι του οποίου είναι κατά 42% φορείς του Δημοσίου Τομέα και κατά 58% Φορείς και Επιχειρήσεις Ιδιωτικού Τομέα (τα τρία Πανεπιστήμια της πόλης - ΑΠΘ, ΠΑΜΑΚ και Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος-ΔΙΠΑΕ, το ΕΚΕΤΑ, κλπ) θα εγκατασταθεί σε παραθαλάσσια έκταση 756 στρεμμάτων δίπλα από το αεροδρόμιο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης και φιλοδοξεί να καταστεί το πρώτο Ελληνικό Κέντρο Καινοτομίας 4ης Γενιάς, που θα συγκαταλέγεται μεταξύ των μεγαλύτερων Τεχνολογικών Πάρκων της Ευρώπης.
Να υπενθυμίσουμε ότι το πρότζεκτ έχει διασφαλίσει την πρώτη φάση της χρηματοδότησής του - 20 εκατ. ευρώ από ιδιωτικούς πόρους και 35 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) - και λίαν συντόμως αναμένεται το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα που θα δώσει το πράσινο φως για την έναρξη της δημιουργίας του. Στόχος του ThessInTech είναι καταξιωμένες επιχειρήσεις να εγκαταστήσουν εντός του τμήματα έρευνας και ανάπτυξης και ερευνητικές ομάδες οι οποίες θα συνεργαστούν με βιομηχανικούς και επιχειρηματικούς εταίρους τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, παράγοντας καινοτομία. Μάλιστα το 50% της δομήσιμης έκτασης του πάρκου έχει ήδη «νοικιαστεί» από το Τεχνολογικό Πάρκο της Beersheva και από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) το οποίο θα δημιουργήσει εκεί πρόσθετες ερευνητικές μονάδες. Παράλληλα, περίπου 100 ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και ιδρύματα έχουν ήδη υπογράψει μνημόνια συνεργασίας (MoU). Κατά την πλήρη ανάπτυξή του, το Πάρκο προβλέπεται να δημιουργήσει 7.000 νέες θέσεις εργασίας ενώ αναμένεται να αυξήσει το ΑΕΠ της Κεντρικής Μακεδονίας κατά 2%.
- Agrofood Innovation Hub στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας
Τον επόμενο μήνα, αναμένεται να προχωρήσει από την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας και η υλοποίηση του πρώτου θύλακα υποδοχής καινοτόμων δραστηριοτήτων που θα είναι αφιερωμένος στον Αγροδιατροφικό τομέα (Agrofood Innovation Hub). Με μοτο «θα πρέπει να σκεφτόμαστε παγκόσμια και να ενεργούμε τοπικά» και «glocal» στρατηγικό πλάνο η AZK προχωρά στη χωροθέτηση Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας για την Αγροδιατροφή σε έκταση 40 στρεμμάτων στη Θέρμη Θεσσαλονίκης που θα αποτελέσει τον πρώτο Θύλακα Υποδοχής Καινοτόμων επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (ΘΥΚΔ). Στην πλήρη ανάπτυξή του το έργο θα περιλαμβάνει εργαστήρια πιστοποίησης προϊόντων – Κοινόχρηστους ερευνητικούς χώρους – Ερευνητικά θερμοκήπια (μικρής κλίμακας για την εφαρμογή των ερευνητικών καινοτομιών) – Κτίρια γραφείων και κτίριο διοίκησης – Τμήματα R&D εδραιωμένων εταιρειών (Εθνικές & πολυεθνικές επιχειρήσεις) – Νεοφυείς & ΜΜΕ επιχειρήσεις – Ερευνητικά κέντρα. Όραμά του δε, όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος της ΑΖΚ, Παναγιώτης Κετικίδης, είναι η ανάπτυξη στρατηγικών συνεργασιών που θα φέρει αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες του τομέα της αγροδιατροφής για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων του κλάδου.
- EKETA
Από μια μικρή «νησίδα» γνώσης σε ένα από τα κορυφαία ερευνητικά κέντρα σε Ελλάδα και Ευρώπη εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια και το ΕΚΕΤΑ διασφαλίζοντας μάλιστα ότι η έρευνα και η παραγόμενη καινοτομία μεταφράζονται σε συγκεκριμένα οφέλη για τους πολίτες και την κοινωνία. To EKETA απασχολεί σήμερα, 1500 και πλέον, επιστήμονες οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων ευρείας εφαρμογής σε ένα εκτεταμένο φάσμα επιστημονικών περιοχών: από την καθαρή ενέργεια και το πράσινο υδρογόνο μέχρι τα προηγμένα ρομποτικά συστήματα και το διαδίκτυο των πραγμάτων, τα αυτόνομα οχήματα, την ολιστική προσέγγιση υγείας-διατροφής και τη γεωργία ακριβείας. Το μέλλον του δε προδιαγράφεται λαμπρό μετά και το νέο αναπτυξιακό έργο EKETA 2.0., προϋπολογισμού 33,87 εκ. ευρώ, το οποίο ξεκινά τώρα με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η εν λόγω επένδυση, μέσω της ανάπτυξης νέων εγκαταστάσεων και υποδομών αιχμής, θα δημιουργήσει το έδαφος για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων σε νέες αναδυόμενες επιστημονικές θεματικές, πέρα από τις υπάρχουσες, προωθώντας με τον τρόπο αυτό την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.
Σταυροδρόμι επιστημόνων και διεθνής συγκοινωνιακός κόμβος
Κοινή συνισταμένη των προαναφερθέντων επενδύσεων είναι η πόλη της Θεσσαλονίκης η οποία ξεχωρίζει για την γεωγραφική θέση - βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής και είναι διεθνής συγκοινωνιακός κόμβος, αλλά και για το εργατικό της δυναμικό, το οποίο, εν γένει στη χώρα, διακρίνεται για την υψηλή του εξειδίκευση και για την γλωσσομάθειά του. Οι Έλληνες μηχανικοί και επιστήμονες κατέχουν υψηλή κατάταξη στον παγκόσμιο δείκτη ανταγωνιστικότητας ανθρώπινου δυναμικού (GTCI), λόγω εκπαίδευσης και δεξιοτήτων στον τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT). Ενισχυτικός παράγοντας, αποτελεί και το brain drain που έζησε η Ελλάδα, την δύσκολη δεκαετία της κρίσης, το οποίο ώθησε πολλούς Έλληνες στο να αποκτήσουν διεθνή εργασιακή εμπειρία.
Το πιο σημαντικό όμως συστατικό της ανάξειξης της συμπρωτεύουσας σε τεχνολογικό πόλο της ευρύτερης περιοχής, όπως επισημαίνουν ανά καιρούς οι επενδυτές της, είναι τα Πανεπιστήμιά της. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τρία Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης παράγουν από τους μεγαλύτερους όγκους φοιτητών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη - πλέον των 150.000 εγγεγραμμένων - ενώ σχεδόν 60 νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν ξεκινήσει από αυτά.
