Οι εξελίξεις στο Ισραήλ και η πιθανή ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, κυριάρχησαν όπως ήταν φυσικό τις συζητήσεις για την γεωπολιτική και την άμυνα που διεξήχθησαν κατά την πρώτη ημέρα της 27ης συζήτησης στρογγυλής τραπέζης του Economist με την ελληνική κυβέρνηση. O νομπελίστας οικονομολόγος, Τζόζεφ Στίγκλιτς, έδωσε πέντε σημεία προσοχής για την ελληνική οικονομία, ενώ ο Ευάγγελος Μυτιληναίος και ο Αλέξανδρος Εξάρχου έστειλαν μηνύματα για πιο αποφασιστικές κινήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ασκήσεις ισορροπίας στη Μέση Ανατολή
Όσοι από τους ομιλητές προετοίμαζαν τις ομιλίες τους πριν από την 7η Οκτωβρίου αναγκάστηκαν να αλλάξουν ριζικά τα κείμενά τους. Και αυτό διότι η φονική επίθεση της Χαμάς άλλαξε τα πάντα. Όπως τόνισε η Joan Hoey, συντάκτρια του The Democracy Index και επικεφαλής αναλύτρια για την Ελλάδα του The Economist Group, ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς αυξάνει τη γεωπολιτική πολυπλοκότητα.
«Το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να εξαλείψει τη Χαμάς, αλλά το θέμα είναι πώς θα το κάνει χωρίς να ισοπεδώσει τη Γάζα και να διακινδυνεύσει τη διάχυση του πολέμου στη Δυτική Όχθη, τον Λίβανο και άλλου στη Μέση Ανατολή», σημείωσε η κυρία Hoey εκτιμώντας πως σε κάθε περίπτωση o αντίκτυπος θα είναι σημαντικός για την περιοχή, την πολιτική σταθερότητα, αλλά και για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έκανε λόγο μια μεγάλη δοκιμασία για όλους, διότι πρόκειται για ένα θέμα που βρίσκεται στην αιχμή της εξωτερικής πολιτικής όλων των χωρών του δυτικού και του αραβικού κόσμου. Ανέφερε πέντε προκλήσεις που βιώνει ο πλανήτης. Αυτές είναι η κλιματική κρίση, η επισιτιστική κρίση, η επιθετικότητα, η δημόσια υγεία και η μετανάστευση. Σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι οι δύο χώρες είναι υποχρεωμένες από τη γεωγραφία να αναπτύξουν σχέσεις καλής γειτονίας με αλληλοσεβασμό.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, σημείωσε μεταξύ άλλων πως ο δυτικός κόσμος βρίσκεται μπροστά σε έναν «γόρδιο δεσμό», που οφείλεται κατά βάση σε πέντε λανθασμένες υποθέσεις των αρχών του 21ου αιώνα: Ότι η δημοκρατία έχει επικρατήσει στον πλανήτη, ότι η Κίνα όσο γίνεται πιο εύπορη θα γίνεται πιο δημοκρατική, την λάθος υπόθεση πως η Ρωσία θα γίνει μέλος της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας, την θεωρία πως το Παλαιστινιακό ζήτημα μπορεί να παραγκωνιστεί και τέλος ότι το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης των αρχών του 21ου αιώνα μπορεί να συνεχιστεί, χωρίς να συνυπολογιστεί η κλιματική αλλαγή.
«Είναι βέβαιο ότι η κατάσταση στη Γάζα θα έχει τεράστιες επιπτώσεις στην παγκόσμια στρατηγική των ΗΠΑ», εκτίμησε ο ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τις Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις των ΗΠΑ Wess Mitchell συμπληρώνοντας πως «αυτήν τη στιγμή υπάρχουν συγκρούσεις σε δύο από τις τρεις πιο σημαντικές περιοχές του κόσμου. Έχουμε χερσαίο πόλεμο στην Ευρώπη, που διανύει τον δεύτερο χρόνο και δεν δείχνει σημάδια ύφεσης, έχουμε μια κρίση στη Μέση Ανατολή με τη δυνατότητα δραματικής κλιμάκωσης και στην άλλη πλευρά του κόσμου έχουμε τη δυνατότητα μιας στρατιωτικής κλιμάκωσης στο στενό της Ταϊβάν».
Η Ευρώπη μένει πίσω – Οι προοπτικές ανάπτυξης της Ελλάδας
Μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, το Economist Intelligence Unit (EIU) προβλέπει παγκόσμια ανάπτυξη 2,2% το 2024, 1,3% για την Ευρώπη και 4,8% για την Κίνα. Το EUI είναι αισιόδοξο για την Ελλάδα, προβλέποντας ανάπτυξη 2,4% το 2023 και 2,8% το 2024 έναντι ύφεσης 1% στη Γερμανία και αδύναμων ρυθμών ανάπτυξης σε άλλες χώρες της ΕΕ. Όπως σημείωσε η Joan Hoey, η Ελλάδα θα ξεπεράσει σε ανάπτυξη την Ευρωζώνη τα επόμενα πέντε χρόνια. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του τουρισμού αλλά και στα πρωτοφανή κοινοτικά κονδύλια που κατευθύνονται στη χώρα. Η εικόνα είναι αισιόδοξη, αλλά το ατύχημα στα Τέμπη, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες μας θυμίζουν ότι υπάρχουν δομικά προβλήματα που πρέπει να λυθούν», σημείωσε η κυρία Hoey προσθέτοντας πως η χώρα μας θα παραμείνει υπό πίεση για πρωτογενή πλεονάσματα.
Σε ένα περιβάλλον αυξημένων αβεβαιοτήτων η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Όπως τόνισε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, πρόεδρος και CEO της Mytilineos η ενεργειακή κρίση επηρέασε περισσότερο την Ευρώπη, καθώς οι ΗΠΑ είχαν το πλεονέκτημα χρήσης σχιστολιθικού αερίου, ενώ η Ασία άνθρακα – δύο ορυκτά καύσιμα που, λόγω των δικαιωμάτων ρύπων, έχουν υψηλό κόστος στη Γηραιά Ήπειρο. «Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω από τις εξελίξεις στον οικονομικό τομέα – φοβάμαι και στον πολιτικό. Η κρίση στη Μέση Ανατολή καταδεικνύει πως η Ευρώπη αδυνατεί να διαμορφώσει ενιαία στάση, όπως έχει εξελιχθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταστεί μη λειτουργική», επεσήμανε ο κ. Μυτιληναίος.
Την ανάγκη να προχωρήσουν μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές στην Ευρώπη ώστε να κλείσει η ψαλίδα του χάσματος μεταξύ Βορρά και Νότου, υπογράμμισε ο Αντιπρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Intrakat, Αλέξανδρος Εξάρχου. Η Ευρώπη οφείλει να αποφασίσει αν θέλει μια πραγματική Ένωση – υπό ομοσπονδιακή μορφή - ή όχι, καθώς δεν είναι δυνατόν να αφήνονται ειδικά οι ευάλωτες χώρες χωρίς ουσιαστική στήριξη και προστασία, τόνισε.
Το μέλλον της ενιαίας αγοράς είναι το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ και πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας Enrico Letta, που έχει τεθεί επικεφαλής μελέτης υψηλού επιπέδου για το θέμα, την οποία, όπως είπε, θα παρουσιάσει την άνοιξη σε συνάντηση με τον πρωθυπουργό. Στόχος, όπως σημείωσε, είναι η διεύρυνση, ώστε η ΕΕ να μοιραστεί με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων μέρος της ενιαίας αγοράς, που αποτελεί μεν πρόκληση αλλά είναι και ένας τρόπος που θα καταστήσει την Ευρώπη πιο ισχυρή οικονομικά.
Τα «καμπανάκια» του Τζόζεφ Στρίγκλιτς
«Μόλις επισκέπτεσαι την Αθήνα νιώθεις πλέον την ενέργεια της δυναμικής ανάκαμψης. Από την άλλη μεριά όταν κοιτάμε τα στατιστικά στοιχεία δεν είναι πολύ καλά», σχολίασε ο νομπελίστας οικονομολόγος Joseph Stiglitz. «Η Ελλάδα είναι ακόμη κάτω από τα επίπεδα προ της κρίσης στην Ευρωζώνη. Ως εξωτερικός παρατηρητής το ερώτημα είναι το πόσο καλά είναι τοποθετημένη για το μέλλον», πρόσθεσε.
Θέλοντας να επιστήσει την προσοχή ανέφερε πέντε σημεία για τα οποία η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια για την βελτίωση τους. Tο πρώτο είναι η ελευθερία του τύπου καθώς ο Τζόζεφ Στίγκλιτς ανέφερε πώς η χώρα βρίσκεται χαμηλά στις διεθνείς κατατάξεις. Επεσήμανε πώς για να έχεις μία ζωντανή οικονομία πρέπει να έχεις ταυτόχρονα «ζωντανά» media. Ως δεύτερο σημείο υπογράμμισε το γεγονός πως στην Ελλάδα εκλείπουν οι δομικές μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν τον παραγωγικό μοντέλο. Η ανάπτυξή της είναι υπερβολικά προσανατολισμένη στον τουρισμό, μια αγορά που είναι ασταθής, κάτι που επιδεινώνεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα επικίνδυνο μέρος του κόσμου. Κατά τρίτον, ο οικονομολόγος ανέφερε τα σημαντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής αλλά και των αυξημένων αναγκών διαφοροποίησης του ενεργειακού της μείγματος. Τέταρτον, ανέφερε την ανάγκη η Ελλάδα να προλάβει τον αγώνα δρόμου που γίνεται στο κομμάτι της τεχνολογίας και ο οποίος κινείται με ραγδαίους ρυθμούς παγκοσμίως. Τέλος, τόνισε το μακροοικονομικό ζήτημα των υψηλών απαιτήσεων αποπληρωμής του χρέους της χώρας μαζί με τη διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, κάτι για το οποίο είπε πως δεν θα είναι εύκολα τα επόμενα χρόνια ειδικά σε αυτό το ασταθές περιβάλλον διεθνώς.
