Η αβεβαιότητα για τις προοπτικές της οικονομίας, τα υψηλά επιτόκια και οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία συνέχισαν να πιέζουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και στις αρχές του 2024.
Οι επιθετικές επιτοκιακές αυξήσεις έχουν αρχίσει να περιορίζουν τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, κάτι που αποτυπώνεται στα τριμηνιαία αποτελέσματά τους αλλά και στις προοπτικές τους για το τρέχον έτος, με ηχηρές βεβαίως εξαιρέσεις από διάφορους τομείς. Το "έργο το έχουμε ξαναδεί" πέρυσι τον Ιανουάριο αλλά και τους μήνες που ακολούθησαν με καταιγιστικά κύματα περικοπών θέσεων εργασίας. Τα χειρότερα πέρασαν, λένε αναλυτές, όμως η δέσμευση του επιχειρείν διεθνώς είναι να κάνει περισσότερα με λιγότερα μετά από ένα έτος διευρυμένων απολύσεων με τη διαφορά ότι τώρα το κάνουν με πιο στοχευμένο τρόπο.
Ο στοχευμένος τρόπος μπορεί να είναι εστίαση σε βασικές δραστηριότητες ή έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη, προτάσσοντας τις επενδύσεις σε αυτόν τον κλάδο σε βάρος άλλων δραστηριοτήτων τους που σημαίνει συνέχιση περικοπών και το 2024. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι νέες περικοπές συνιστούν ουσιαστικά σύμπτωμα ενός ευρύτερου μετασχηματισμού, καθώς οι εταιρείες αναζητούν νέα ψηφιακά επιχειρησιακά μοντέλα για να ανταποκριθούν στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις.
"Όλα αυτά συμβαίνουν μετά από ένα ήρεμο τέταρτο τρίμηνο του 2023. Οι τιμές καταναλωτή αρχίζουν να σταθεροποιούνται και δημιουργούνται προσδοκίες για επιτοκιακές μειώσεις. Είναι επίσης έτος εκλογών και οι επιχειρήσεις αρχίζουν να σχεδιάζουν αλλαγές. Ωστόσο, οι περικοπές αυτές πυροδοτούνται τόσο από τις γενικότερες τάσεις της οικονομίας όσο και από τη στρατηγική στροφή προς την αυξημένη αυτοματοποίηση και την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορους τομείς, παρότι στις περισσότερες περιπτώσεις ο βασικός λόγος είναι η μείωση του κόστους", αναφέρει ο Άντριου Τσάλεντζερ, αντιπρόεδρος της Challenger, Gray & Christmas.
Τι συμβαίνει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις
Από τις αρχές του έτους έως σήμερα, ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έχουν ανακοινώσει περισσότερες από 52.000 περικοπές θέσεων εργασίας, σύμφωνα με στοιχεία του Reuters. Στον κλάδο αυτοκινήτου της Ευρώπης, έχουν ανακοινωθεί το διάστημα αυτό περισσότερες από 13.500 περικοπές θέσεων εργασίας, με προεξαίχουσα τη γαλλική κατασκευάστρια ανταλλακτικών μερών Forvia η οποία σχεδιάζει να περικόψει 10.000 θέσεις εργασίας στη γηραιά ήπειρο έως το 2028. Ανάλογα σχέδια έχουν ήδη ανακοινώσει η Stellantis και η Volvo.
Στις τράπεζες έχουν ανακοινωθεί περικοπές περίπου 8.400 θέσεων από Barclays, Banco BPM, BNP Paribas στις δραστηριότητές της στην Πολωνία, Deutsche Bank, Lloyds και Societe Generale, ενώ από τη βιομηχανία και τον τομέα μηχανολογικών εφαρμογών, μεγάλα ονόματα όπως οι σουηδικές Nibe Industrier και Sandvik, ο ολλανδικός βραχίονας της ινδικής χαλυβουργίας Tata Steel και η Valmet έχουν ανακοινώσει περικοπές 3.700 θέσεις εργασίας.
Από τον κλάδο λιανικής και καταναλωτικών ειδών, η ελβετική σοκολατοβιομηχανία Barry Callebaut σχεδιάζει να περικόψει 2.500 θέσεις εργασίας, η Η&Μ περί τους 588 εργαζομένους στην Ισπανία, η Sainsbury, o δεύτερος μεγαλύτερος όμιλος ειδών παντοπωλείου στη Βρετανία, σχεδιάζει απολύσεις 1.500 εργαζομένων, ενώ η Unilever περί τους 7.500 στο πλαίσιο προγράμματος μείωσης του κόστους. Από την τεχνολογία, ονόματα όπως Ericsson, SAP, Telefonica και Vodafone θα περικόψουν περί 14.500 θέσεις εργασίας.
"Κύμα" περικοπών στη Γερμανία
Από τις παραπάνω περικοπές, περισσότερες από 30.000 έχουν ανακοινωθεί φέτος από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους της Γερμανίας, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες εφαρμόζουν προγράμματα μείωσης του κόστους. Σύμφωνα με το περιοδικό Focus, oι τρεις "μεγάλοι", Bayer, VW και SAP, που αντιπροσωπεύουν την ισχυρή επιχειρηματική θέση της Γερμανίας, θέλουν να περικόψουν μαζικά θέσεις εργασίας. Η VW, η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης, θέλει να μειώσει το κόστος και δεν αποκλείει περικοπές προσωπικού, καθώς, όπως είπε πρόσφατα ο διευθυντής ανθρώπινου δυναμικού, "πρέπει να μειώσουμε τα κόστη μας και να τα βγάλουμε πέρα με λιγότερο προσωπικό στο μέλλον".
Η Bosch, κορυφαίος προμηθευτής εξοπλισμού αυτοκινήτων παγκοσμίως, σκοπεύει να περικόψει 3.500 θέσεις εργασίας στο τμήμα κατασκευής οικιακών συσκευών στη Γερμανία, ενώ ταυτόχρονα θα περικόψει και 1.500 θέσεις εργασίας σε δύο εγχώριες μονάδες της έως το 2025, καθώς και 1.200 θέσεις στο τμήμα λογισμικού της έως τα τέλη του 2026. Οι περικοπές στην ανταγωνίστρια της Bosch, ZF, ενδεχομένως να φτάσουν τις 12.000 θέσεις εργασίας. Από την πλευρά της η Continental, ο τρίτος γερμανικός κολοσσός της βιομηχανίας εξαρτημάτων αυτοκινήτου, ανακοίνωσε περικοπή 5.400 διοικητικών θέσεων και 1.750 θέσεων στον κλάδο της έρευνας και της ανάπτυξης.
Η εταιρεία κατασκευής οικιακών συσκευών Miele σχεδιάζει να περικόψει 2.000 θέσεις εργασίας και θα μεταφέρει μέρος της παραγωγής της στην Πολωνία. Σε μαζικές περικοπές θέσεων εργασίας μέσω εθελούσιας εξόδου, προχωρά και ο κολοσσός της γερμανικής χημικής και φαρμακευτικής βιομηχανίας, Bayer, προσφέροντας σε χιλιάδες υπαλλήλους παχυλές αποζημιώσεις για να παραιτηθούν.
‘Αλλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που προβαίνουν σε περικοπές είναι η γερμανική SAP στον χώρο λογισμικού, η οποία θα περικόψει 8.000 θέσεις εργασίας, η Deutsche Bank η οποία σχεδιάζει τα επόμενα χρόνια την περικοπή 3.500 θέσεων εργασίας σε διοικητικό επίπεδο, ήτοι το 4% του δυναμικού της.
Ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό - Υπάρχουν;
Στη Γερμανία, ο βασικός λόγος πίσω από τις περικοπές είναι η συνεχιζόμενη αποβιομηχάνιση, καθώς οι μεταποιητικές της μονάδες δεν έχουν ακόμη επανακάμψει από την ενεργειακή κρίση, αφού έχασαν την φθηνή ενέργεια από την Ρωσία. Σύμφωνα με έρευνα της Deloitte και της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), το 67% των εταιρειών μεταφέρουν αυτήν τη στιγμή την παραγωγή τους στο εξωτερικό, κυρίως στους βασικούς τομείς της βιομηχανίας, των χημικών και των αυτοκινήτων. "Η αποβιομηχάνιση λαμβάνει χώρα ήδη σε σημαντικό βαθμό. Εάν οι γενικές συνθήκες παραμείνουν ως έχουν, πιθανότατα θα ακολουθήσουν περισσότερες εταιρείες που θα μεταναστεύσουν", λέει ο Φλόριαν Πλόνερ, αναλυτής της Deloitte. Ακολουθούν επίσης ως λόγος περικοπών οι αλλαγές που φέρνει η ηλεκτροκίνηση και η τεχνητή νοημοσύνη, που σημαίνει διαφορετικές ανάγκες και επανεκπαίδευση προσωπικού.
Το παράδοξο είναι ότι οι περικοπές αυτές γίνονται τη στιγμή που η Γερμανία χρειάζεται απεγνωσμένα ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και γι΄αυτό η κυβέρνηση προσπαθεί να προωθήσει σχέδιο προσέλκυσης εξειδικευμένων εργαζομένων από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τα Γερμανικά Επιμελητήρια Βιομηχανίας και Εμπορίου (DIHK), οι κενές θέσεις εργασίας στη Γερμανία των 83 εκατ. κατοίκων ξεπερνούν το 1,5 εκατομμύριο.
Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι με αυτό. Ο Σίμον Γιέγκερ, επικεφαλής του Ινστιτούτου για το Μέλλον της Εργασίας (IZA) στη Βόννη θέτει το εξής ερώτημα, σύμφωνα με τη Deutsche Welle: "Έχουμε πράγματι πολύ λίγους ειδικευμένους εργαζόμενους στη Γερμανία;" Ο ίδιος κρίνει πως όχι. "Αυτή τη στιγμή, έχουμε ρεκόρ απασχόλησης στη Γερμανία. Περίπου 45 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται - περισσότεροι από ποτέ". Επισημαίνει δε, ότι οι πραγματικοί μισθοί στη Γερμανία έχουν μειωθεί απότομα. "Και αυτό δεν ταιριάζει με τη θέση ότι απλώς η εργασία έχει γίνει εξαιρετικά σπάνια", επειδή σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς οι τιμές διαμορφώνονται σύμφωνα με την προσφορά και τη ζήτηση και ένα σπάνιο αγαθό συνήθως γίνεται ακριβότερο", αναφέρει χαρακτηριστικά.
