Τα κριτήρια ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική Διακυβέρνηση) έχουν κερδίσει την προσοχή επενδυτών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αλλά και καταναλωτών. Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα, το καταναλωτικό κοινό δεν είναι ακόμη απόλυτα εξοικειωμένο με επιλογές προϊόντων και υπηρεσιών που συμμορφώνονται με το ESG, οι τάσεις δείχνουν ότι η μετάβαση δεν θα αργήσει να συμβεί. Ομοίως, ενώ τα συγκεκριμένα κριτήρια αφορούσαν τις μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, πλέον έχουν εφαρμογή και στις μικρομεσαίες ενώ επηρεάζουν και τις εξαγωγές. Ο κ. Νίκος Αυλώνας, Πρόεδρος Κέντρου Αειφορίας (CSE) και Eπισκέπτης Καθηγητής Βιώσιμης Ανάπτυξης (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) μιλώντας στο Insider.gr, αναλύει τις αλλαγές που συντελούνται στο ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο. Όπως εξηγεί, τα κριτήρια ESG έχουν αποκτήσει καθοριστικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων (ειδικά των Μικρομεσαίων ), αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την άντληση χρηματοδότησης από τις τράπεζες και διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές θα κάνουν τις επιλογές τους στο επόμενο χρονικό διάστημα.
Τα κριτήρια ESG επηρεάζουν και τις δύο πλευρές της αγοράς καθώς αποτελούν ένα πλαίσιο κανόνων που αναφέρονται σε παράγοντες Περιβαλλοντικούς, Κοινωνικούς και Εταιρικής Διακυβέρνησης, και χρησιμοποιούνται για να αξιολογηθεί η οικονομική βιωσιμότητας μιας εταιρείας και το ρίσκο επένδυσης ή και δανεισμού από τις τράπεζες. Εν συντομία, κάθε πυλώνας περιλαμβάνει:
• Περιβάλλον: εξετάζει τον αντίκτυπο μιας εταιρείας στην περιοχή που δραστηριοποιείται αλλά και στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένου του αποτυπώματος άνθρακα, της διαχείρισης αποβλήτων και της χρήσης φυσικών πόρων.
• Κοινωνία: εξετάζει τις σχέσεις μιας εταιρείας με τους εργαζόμενους της, τη δέσμευση προς στην τοπική κοινωνία, τις πρακτικές ασφάλειας εργασίας και ανάπτυξης εργαζομένων.
• Εταιρική Διακυβέρνηση: αξιολογεί τον τρόπο διαχείρισης μιας εταιρείας, την συμπεριλαμβανομένης της δομής της ηγεσίας της και ποσοστό γυναικών που είναι σε ανώτατες διοικητικές θέσεις , την αποζημίωση των διευθυντικών στελεχών.
Κριτήρια ESG και επιχειρήσεις
Τα κριτήρια ESG διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο στην αγορά. «Βλέπουμε επίσης ότι το ρυθμιστικό τοπίο, δηλαδή οι κανονισμοί που θεσπίζουν οι κυβερνήσεις για περιβαλλοντικά θέματα και για την εταιρική διακυβέρνηση, αποτελεί έναν σημαντικό μοχλό πίεσης προς τις εταιρείες και ειδικά για Μεσαίες Οικογενειακές Επιχειρήσεις που αν δεν συμμορφωθούν με τα κριτήρια ESG ενδέχεται να αντιμετωπίσουν νομικές και σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα η οδηγία για την υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD) που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023 και αποτελεί το πλέον καυτό θέμα για τις εταιρίες, δεδομένου ότι επηρεάζει δεκάδες μεσαίες και μεγάλες Ελληνικές Επιχειρήσεις που καλούνται να υποβάλουν ετησίως Εκθέσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης που να είναι διαθέσιμες προς το κοινό και τις αρχές από το 2025», σημειώνει ο κ. Αυλώνας.
Κριτήρια ESG, εξαγωγές και προτιμήσεις Καταναλωτών
Εκτός από το νομικό πλαίσιο, οι καταναλωτές αποτελούν επίσης μοχλό πίεσης προς τις επιχειρήσεις για την εφαρμογή κριτηρίων ESG. «Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την ίδια την καταναλωτική ζήτηση. Οι μελέτες δείχνουν μια αυξανόμενη προτίμηση για βιώσιμα προϊόντα, ωθώντας τις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν ανάλογα. Μπορεί στην Ελλάδα ακόμα η ζήτηση να μην ιδιαίτερα υψηλή αλλά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι σημαντικό κριτήριο προτίμησης .Για τον λόγο αυτό και οι μεγάλες εταιρείες πλέον απαιτούν και από τους προμηθευτές τους (και από την Ελλάδα ) α συμμορφώνονται με τα κριτήρια ESG σε υποχρεωτική βάση ενώ εκτελούν σε αρκετές περιπτώσεις αυστηρούς ελέγχους συμμόρφωσης
Είναι λοιπόν εμφανές ότι και οι ίδιοι οι καταναλωτές, δεν είναι πλέον παθητικοί θεατές και τα κριτήρια ESG επηρεάζουν και τις δικές τους επιλογές με τους κάτωθι τρόπους:
• Πραγματοποιούν αγορές με γνώμονα την αξία: αυτό μπορεί να επηρεάσει τα πάντα, από τα ρούχα που φορούν μέχρι τα τρόφιμα που αγοράζουν.
• Έχουν τη δύναμη του μποϊκοτάζ: οι καταναλωτές καθιστούν τις εταιρείες υπεύθυνες για ανήθικες πρακτικές. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν την ταχεία κριτική και το μποϊκοτάζ των εταιρειών με κακό ιστορικό ESG.
• Επενδύουν σε εταιρείες που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες τους. Η τάση αυτή τροφοδοτεί την ανάπτυξη των βιώσιμων και κοινωνικά υπεύθυνων επενδυτικών κεφαλαίων.
Αντίστοιχα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που προμηθεύουν μεγαλύτερες αλυσίδες εταιρειών είναι υποχρεωμένες να τηρήσουν και αυτές τα κριτήρια ΕSG για να εξάγουν και να διατηρήσουν τους πελάτες τους.
Η οικονομική βιωσιμότητα μεσαίων αλλά και μικρότερων επιχειρήσεων συνδέεται πλέον άρρηκτα πλέον με τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που αν δεν το αντιληφθούν εγκαίρως και δούνε το θέμα αυτό σοβαρά πιθανά δεν θα είναι βιώσιμες», επισημαίνει ο κ. Αυλώνας.
