Τρεις θέσεις από την παγκόσμια κατάταξη έχασε το νεοφυές οικοσύστημα της Ελλάδας, κινδυνεύοντας να βγει από το παγκόσμιο top 50, σε μια περίοδο που το ευρύτερο οικονομικό κλίμα και η πορεία των επιτοκίων δείχνει να αφήνει το αποτύπωμά του στις νεοφυείς επιχειρήσεις ενώ οι πολυπόθητοι μονόκεροι εμφανίζουν μια κάποια «υπογεννητικότητα».
Ειδικότερα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της StartupBlink, η Ελλάδα βρέθηκε στην 49η θέση παγκοσμίως, χάνοντας 3 θέσεις σε σχέση με πέρυσι. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο δε, έχασε δύο θέσεις, φτάνοντας στην 30η από την 28η που ήταν το 2023 ενώ σε επίπεδο Δυτικής Ευρώπης ο αντίκτυπος του ελληνικού οικοσυστήματος ήταν ισχυρότερος, με την χώρα να χάνει μόλις μια θέση, εξαιτίας της Κύπρου που πέρασε στην 19η θέση.
Παρόλα αυτά, χάρη στα βήματα που γίνονται από τους μετέχοντες στο οικοσύστημα, η χώρα φέρεται να κάνει σημαντικές προσπάθειες να συστήσει την καινοτομία της στο παγκόσμιο επενδυτικό κοινό. Σύμφωνα με την StartupBlink μάλιστα βρέθηκε στην 23η θέση για τον αντίκτυπο που αφήνει στον παγκόσμιο χάρτη των εκδηλώσεων που αφορούν τις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Ενθαρρυντικό ήταν και το γεγονός ότι παρά το γεγονός ότι οι 2 κορυφαίες πόλεις της χώρας σε όρους νεοφυούς επιχειρηματικότητας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη) εμφάνισαν πτώση, η χώρα κατάφερε να προσθέσει το Ηράκλειο στη λίστα με τις 1.000 κορυφαίες πόλεις του κόσμου. Η πόλη της Κρήτης βρέθηκε στην 759η θέση με συνολικό σκορ 0,21 ενώ και η Πάτρα δείχνει να φλερτάρει με την λίστα των top1000, ευρισκόμενη στην 1.181η θέση. Το γεγονός μαρτυρά ότι οι προσπάθειες αποκέντρωσης των νεοφυών επιχειρήσεων από το κλεινόν άστυ και η δημιουργία μικρότερων πυρήνων καινοτομίας στην περιφέρεια αρχίζουν να πιάνουν τόπο.
Ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί ακόμα βέβαια, για να επιτευχθεί το εν λόγω στοίχημα, είναι μακρύς, αν σκεφτεί κανείς ότι η Αθήνα ηγείται του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων με βαθμολογία τρεις φορές μεγαλύτερη από εκείνη της Θεσσαλονίκης που βρίσκεται στη δεύτερη θέση. Και γίνεται δυσκολότερος καθώς και στην ευρύτερη περιοχή δημιουργούνται κέντρα καινοτομίας που προσελκύουν τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η Σόφια, η οποία κατάφερε να αντικαταστήσει την Αθήνα και να βρεθεί στην τρίτη θέση της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Αντιστάθμισμα σε αυτό προσέφερε η Θεσσαλονίκη, η οποία παρά το αρνητικό αποτύπωμα στην παγκόσμια κατάταξη κέρδισε δύο θέσεις και συμπεριλήφθηκε στο Top10 των πόλεων που προσελκύουν νεοφυείς επιχειρήσεις στα Βαλκάνια.
Τα συν και πλην της Ελλάδας στην startup σκηνή
«Η Ελλάδα ανακάμπτει επιτέλους από μια άκρως επιζήμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008. Η χώρα ονομάστηκε «Χώρα της Χρονιάς» του Economist για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της και την πολιτική σταθερότητα το περασμένο έτος. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση κατάφερε να υιοθετήσει μια πιο φιλική στάση απέναντι στις επιχειρήσεις, προωθώντας ενεργά την ανάπτυξη των τοπικών οικοσυστημάτων νεοφυών επιχειρήσεων. Αυτό το ευνοϊκό περιβάλλον έχει αποφέρει ήδη κάποια θετικά αποτελέσματα, με την χώρα να εκκολάπτει τους πρώτους μονόκερους - Viva Wallet και PeopleCert – εταιρείες που η αξία τους ξεπέρασε το 1 δισ. δολάρια σε αποτιμήσεις το 2022. Και τέτοιες ιστορίες επιτυχίας εμπνέουν» σχολιάζουν οι αναλυτές της έκθεσης.
Στα πλεονεκτήματα της χώρας οι αναλυτές συμπεριλαμβάνουν το υψηλά καταρτισμένο αγγλόφωνο εργατικό δυναμικό και τον πολλά υποσχόμενο τομέα πληροφορικής. Προσόν χαρακτηρίζουν και την γεωγραφική θέση της, χάρη στην εγγύτητα με τις ευρωπαϊκές αγορές, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Γεωγραφική θέση που όπως επισημαίνουν μπορεί να υποστηρίξει την δημιουργία ενός περιφερειακού τεχνολογικού κόμβου.
Η μεγάλη πρόκληση όμως ακούει στην διατήρηση των ταλέντων στη χώρα αλλά και στην περαιτέρω προώθηση της επιχειρηματικής νοοτροπίας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Τροχοπέδη αποτελούν και η βαριά γραφειοκρατία και το διάσπαρτο δίκτυο των φορέων του οικοσυστήματος, γεγονός που μαρτυρά ότι τα εκκολαπτόμενα οικοσυστήματα της χώρας έχουν ακόμη προκλήσεις να ξεπεράσουν. «Τη λύση σε αυτό προσπαθεί να δώσει αφενός ο δημόσιος τομέας, ο οποίος αναλαμβάνει πρωτοποριακό ρόλο στον εξορθολογισμό και την ενίσχυση του νεοφυούς περιβάλλοντος, ιδίως στην ανάπτυξη ενός δικτύου για την προώθηση και καθοδήγησης δυνητικών επιχειρηματιών αλλά και επενδυτών σε νεοφυείς επιχειρήσεις αρχικών σταδίων, μέσω πρωτοβουλιών όπως το Elevate Greece και το Startup Greece» όπως επισημαίνει η έκθεση.
Τα δεδομένα κρίνονται ικανοποιητικά αν σκεφτεί κανείς ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ήδη από πέρυσι εντοπίζονται αναλυτές και επενδυτές που εκφράζουν φόβους για μια «μαζική εξαφάνιση» startup επιχειρήσεων σε αρχικά και μεσαία στάδια, λόγω του ευρύτερου επιτοκιακού περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την απουσία προϊόντος.
Ο Tom Loverro, επενδυτής, ήδη από το 2023 έκανε λόγο για «φαινόμενο μαζικής εξαφάνισης» των startup που άντλησαν χρηματοδότηση προ σποράς ή σποράς το 2020-2021. «Όσες εξ αυτών των επιχειρήσεων δεν έχουν βρει ακόμα πειστικές προσαρμογές προϊόντος για την αγορά (PMF) ξεμένουν από χρηματοδότηση σε μια περίοδο που οι ευκαιρίες εξαγοράς συρρικνώνονται. Αυτό οδηγεί κάποιες εξ αυτών στο να κατεβάσουν ρολά» ανέφερε.
Οι χρηματοδοτήσεις του 2024
Η Ελλάδα δείχνει να απέχει από την συγκεκριμένη συνθήκη, τουλάχιστον για την ώρα, καθώς οι χρηματοδοτήσεις των νεοφυών επιχειρήσεων έφτασαν το πρώτο επτάμηνο του έτους τα 845 εκατ. δολάρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Marathon Venture Capital σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις των νεοφυών επιχειρήσεων, από τις αρχές του 2024 έως και σήμερα οι startups που είτε έχουν έδρα στην Ελλάδα, είτε διατηρούν παράρτημα στην χώρα μας, είτε έχουν Έλληνες ιδρυτές, έχουν πραγματοποιήσει 76 γύρους χρηματοδότησης. Σε αυτούς συμμετείχαν 60 εγχώριοι και διεθνείς επενδυτές οι οποίοι τροφοδότησαν τις καινοτόμες επιχειρήσεις με 845 εκατ. δολάρια.
Στην περίπτωση των νεοφυών επιχειρήσεων που έχουν παρουσία στην Ελλάδα (είτε διατηρούν την έδρα τους, είτε κάποιο παράρτημα εδώ) φαίνεται ότι πραγματοποίησαν 41 γύρους χρηματοδότησης, σηκώνοντας από 30 διεθνείς και εγχώριους επενδυτές το ποσό των 307 εκατ. δολαρίων.
Ένδειξη ότι το ελληνικό οικοσύστημα ωριμάζει αποτελεί και το γεγονός ότι από τους εν λόγω χρηματοδοτικούς γύρους οι 45 αφορούσαν χρηματοδοτήσεις σποράς, οι 13 χρηματοδοτήσεις σταδίου Series A ενώ ακόμα 18 αφορούσαν επιχειρήσεις στο στάδιο growth.
Πέρα μάλιστα από τις χρηματοδοτήσεις μεταξύ των ελληνικών startups καταγράφηκαν από αρχής του έτους και εννέα exits, εκ των οποίων τα τρία φορούσαν επιχειρήσεις που έχουν έδρα η παράρτημα στην Ελλάδα. Μεταξύ αυτών η εξαγορά της BETA CAE από τον παγκόσμιο τεχνολογικό κολοσσό της αμερικανικής Cadence έναντι 1,24 δισ. δολ που χαρακτηρίστηκε ως μία από τις μεγαλύτερες του ελληνικού επιχειρείν. Στη λίστα με τα exits περιλαμβάνονται επίσης οι startups InAccel που πέρασε στην Intel η ScienceIO που εξαγοράστηκε από την Veradigm έναντι 140 εκατ. δολαρίων αλλά και η cocaptain που ένωσε τις δυνάμεις της με την Bond Sports.
Μειώνονται τα νέα unicorns
Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η ομαλοποίηση των χρηματοδοτήσεων, οι οποίες πάτησαν «φρένο» ευθύς εξαρχής της πανδημίας, «γκάζι» λίγο αργότερα και πλέον δείχνουν να αποκτούν σταθερό ρυθμό, μοιάζει να φέρνει μια μικρή μείωση στον αριθμό των νέων μονόκερων που γεννιούνται στην Ευρώπη. Το τρέχον έτος έχουν γεννηθεί 14 νέα unicorns στην Ευρώπη, όταν το ο αντίστοιχος αριθμός το 2022 έφτασε το ανώτατο όριο των 125.
