Κοσμογονία στην αγορά των κόκκινων δανείων έχει συντελεστεί μετά το 2019, όταν βασικές πρωτοβουλίες όπως το Σχέδιο «Ηρακλής», διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο, επιτρέποντας στις ελληνικές τράπεζες να επιταχύνουν τις προσπάθειες για τη μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, αξιοποιώντας τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, τις τιτλοποιήσεις και τις ενισχυμένες διαδικασίες ανάκτησης. Ταυτόχρονα η συνεργασία των τραπεζών με εξειδικευμένους διαχειριστές (servicers) βελτίωσε περαιτέρω τη διαχείριση και την επίλυση των προβληματικών περιουσιακών στοιχείων. Ως αποτέλεσμα, από άνω του 45% το 2019, το ποσοστό των NPLs στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει στο 3,3% (τέλος 2023) και οδεύει προς τη σύγκλιση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (1,9% τέλος 2023).
Όπως προκύπτει από την νέα μελέτη της συμβουλευτικής εταιρείας Octane (Σεπτέμβριος 2024) για την αγορά των NPLs, πάνω από 44 συναλλαγές σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, συνολικής αξίας άνω των 65 δις. ευρώ, έγιναν στην ελληνική αγορά από το 2021 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, έναντι συναλλαγών 10 δισ. ευρώ που είχαν γίνει την περίοδο 2017 – 2020. Η Τράπεζα Πειραιώς ολοκλήρωσε 24 συναλλαγές μη εξυπηρετούμενων δανείων, μεικτής λογιστικής αξίας άνω 18 δισ. ευρώ, η Alpha Bank 8 συναλλαγές, αξίας 21,95 δισ., η Eurobank 4 συναλλαγές αξίας άνω των 6,5 δισ., η Εθνική Τράπεζα 5 συναλλαγές αξίας περίπου 15,5 δισ. ευρώ και η Attica Bank 3 συναλλαγές αξίας περίπου 1,9 δισ. ευρώ.
Όπως διαπιστώνει η Octane, η αγορά των NPLs στην Ελλάδα ωριμάζει σταδιακά, αναμένεται σημαντική ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς, όπου δάνεια ρυθμίζονται και μεταπωλούνται σε επενδυτές, ενώ η επιστροφή των ρυθμισμένων δανείων στις τράπεζες και την οικονομία αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο την περίοδο 2024-2025.
Σύμφωνα με την μελέτη, ειδικότερα, εξαιτίας της συνεχιζόμενης μείωσης του όγκου και της αξίας των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ελλάδα, η δευτερογενής αγορά αναμένεται να γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη. Κινητήρια δύναμη για αυτή την εξέλιξη αναμένεται να είναι η εστίαση των τραπεζών στην επαναγορά των εξυπηρετούμενων δανείων. Οι εν λόγω επαναγορές συνεπάγονται την επαναγορά από τις τράπεζες δανείων που έχουν επανέλθει σε καθεστώς αποπληρωμής μετά από επιτυχείς προσπάθειες αναδιάρθρωσης ή εξυγίανσης, με την εκπλήρωση των κριτηρίων που έχει θέσει η ΕΚΤ.
Όπως αναφέρει η μελέτη της Octane, οι επενδυτές αλλά και τα Funds έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν από την αυξημένη αξία των επιτυχώς ρυθμισμένων (reperforming) δανείων μέσω της πώλησης, πραγματοποιώντας έτσι κέρδη από τις αρχικές τους επενδύσεις. Απαλλαγμένοι από τα δάνεια που θεραπεύτηκαν, μπορούν να μειώσουν την έκθεσή τους στον πιστωτικό κίνδυνο, ιδίως εάν οι οικονομικές προοπτικές είναι αβέβαιες. Οι επιτυχείς συναλλαγές reperforming δανείων θα ενισχύουν τη φήμη τους στην αγορά ως ικανών διαχειριστών προβληματικών περιουσιακών στοιχείων, προσελκύοντας ενδεχομένως περισσότερους επενδυτές.
Τα reperforming δάνεια παρέχουν οφέλη και στις τράπεζες, καταρχάς μια νέα ροή εσόδων από τόκους που συμβάλλει θετικά στα κέρδη τους. Σε αυτό το πλαίσιο, οι τράπεζες μπορούν να αποκτούν αυτά τα δάνεια σε τιμές που αντικατοπτρίζουν τις προσαρμοσμένες στον κίνδυνο αποδόσεις τους, οι οποίες μπορεί να είναι ευνοϊκές σε σύγκριση με την έκδοση νέων δανείων.
Επιπλέον, με την επαναγορά των δανείων που έχουν ιαθεί, οι τράπεζες μπορούν να αποκαταστήσουν ή να ενισχύσουν τις σχέσεις τους με δανειολήπτες που έχουν αναδιαρθρώσει επιτυχώς τα χρέη τους, ανοίγοντας ενδεχομένως ευκαιρίες διασταυρούμενων πωλήσεων για άλλα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες.
