Λύσεις για να βγουν ακίνητα στην αγορά από το στοκ των χιλιάδων ακινήτων που έχουν καταλήξει στις τράπεζες από πλειστηριασμούς, αναζητούν τράπεζες και κυβέρνηση, προκειμένου να ενισχυθεί η προσφορά ακινήτων και να πέσουν οι τιμές. Το θέμα απασχολεί έντονα δεδομένου του στεγαστικού ζητήματος που ταλανίζει την Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη.
Την ίδια στιγμή, ζητούμενο από τους Θεσμούς, στο πλαίσιο των παρακολουθούμενων μεταρρυθμίσεων μετά τα μνημόνια, είναι να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για ακίνητα που συνιστούν εμπράγματες εξασφαλίσεις σε δάνεια που μένουν απλήρωτα επί χρόνια. Αναφερόμενη στους πλειστηριασμούς, η φθινοπωρινή Έκθεση Μεταπρογραμματικής Εποπτείας για τη χώρα μας που δημοσιεύθηκε στις 26 Νοεμβρίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λέει ότι μεταξύ Απριλίου 2024 και Σεπτεμβρίου 2024 ο αριθμός των προγραμματισμένων πλειστηριασμών αυξήθηκε κατά 7% σε σύγκριση με το προηγούμενο εξάμηνο. Επιπλέον, το ποσοστό των αναστολών μειώθηκε σημαντικά, από 50% σε 25,6%. Ωστόσο, περίπου το 75% των πλειστηριασμών αποβαίνουν άγονοι, ενώ στους επιτυχείς πλειστηριασμούς τρίτα μέρη απέκτησαν μόνο το 50% περίπου των ακινήτων. Παράγοντες που εμποδίζουν την επιτυχή διεξαγωγή των πλειστηριασμών, όπως αναφέρει η Έκθεση, είναι α) η υπερβολικά μεγάλη διάρκεια της δικαστικής επίλυσης διαφωνιών μετά τον πλειστηριασμό (συνήθως ορίζονται ημερομηνίες ακροάσεων πέραν του 2033) και β) οι σημαντικές καθυστερήσεις στην εγγραφή συναλλαγών στο κτηματολόγιο.
Χθεσινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τις εργασίες των συμβολαιογράφων το 2023, αναφέρουν ότι την περυσινή χρονιά έγιναν 7.291 πλειστηριασμοί, από 5.760 το 2022 (αύξηση 26,6%) και 122.123 πράξεις αγοραπωλησιών ακινήτων, από 112.283 το 2022 (αύξηση 8,8%). Στελέχη της αγοράς εκτιμούν πως το 2024 οι πλειστηριασμοί θα αυξηθούν γύρω στους 8.500. Σημειώνεται, πάντως, ότι τα νούμερα αυτά απέχουν μακράν από τους πλειστηριασμούς που διενεργούνταν προ κρίσης και οι οποίοι έφταναν ετησίως ακόμη και τους 50.000. Τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την τελευταία δεκαετία δείχνουν ότι το 2014 έγιναν 2.428 πλειστηριασμοί, κοντά στους 2.683 πλειστηριασμούς που έγιναν το 2020 και περισσότεροι από τους 2.393 πλειστηριασμούς του 2021. Μεταξύ 2014 και 2023, η ποσοστιαία αύξηση των πλειστηριασμών ανέρχεται σε 200,3%.
Τα ακίνητα από πλειστηριασμούς μπορούν να δώσουν λύση φθηνής στέγασης σε ασθενέστερους οικονομικά πολίτες. Παράλληλα, το ζητούμενο είναι να μην μείνουν άστεγοι όσοι θα χάσουν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση δρομολογεί την σύσταση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων (αναμένεται να λειτουργήσει μέσα στο α΄ εξάμηνο του 2025), ο οποίος θα μπορεί να αγοράζει ακίνητα από πλειστηριασμούς και να τα επαναμισθώνει στους οφειλέτες που πτωχεύουν, έτσι ώστε να συνεχίσουν να διαμένουν στην κατοικία τους.
Το έλλειμμα της προσφοράς οικιστικών ακινήτων ανέδειξε η απορρόφηση του προγράμματος «Σπίτι μου», όπου παρά την μεγάλη ζήτηση και την υψηλή εγκρισιμότητα αιτήσεων από τις τράπεζες, τελικά οι εκταμιεύσεις δεν κάλυψαν το σύνολο του προϋπολογισμού του προγράμματος, επειδή οι ενδιαφερόμενοι δεν βρήκαν το σπίτι για το οποίο θα δανειοδοτούνταν. Το ίδιο προεξοφλούν οι τράπεζες ότι θα συμβεί και με το «Σπίτι μου 2» που θα ενεργοποιηθεί στις αρχές του 2025 με ακόμη πιο ευνοϊκά κριτήρια και διευρυμένη περίμετρο ωφελουμένων. Μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς έχει ποσοτικοποιήσει το έλλειμα προσφοράς έναντι ζήτησης κατά περίπου 212.000 κατοικίες. Το έλλειμμα αυτό έχει δημιουργήσει μια συσσωρευτική αποτίμηση των τιμών κατοικιών 14% πέρα και πάνω από την αύξηση που δικαιολογεί το επίπεδο ανάπτυξης των εισοδημάτων, όπως συμπεραίνει η μελέτη.
