Ανοιχτό» άφησε το θέμα της αύξησης των λογαριασμών ύδρευσης ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης με εκπροσώπους του Τύπου, παραπέμποντας στην αρμόδια αρχή που θα αποφασίσει αναλόγως, προς όφελος των καταναλωτών. Όπως ανέφερε χτες, η ΕΥΔΑΠ έχει κάνει τις προτάσεις της, έχει δώσει τα απαραίτητα στοιχεία στη νέα Ρυθμιστική Αρχή (και για τα «νερά»), με τεχνικά – οικονομικά δεδομένα, το επενδυτικό πλάνο, τα έσοδα κ.λπ., με τον Ρυθμιστή, όμως, να είναι αυτός που θα κληθεί να αποφασίσει για τα νέα τιμολόγια του νερού από το 2025.
Ο κ. Σαχίνης επανάλαβε ότι έχουμε από τα καλύτερα σε ποιότητα και φτηνότερα «νερά» παγκοσμίως, ενώ θυμίζουμε ότι παλιότερα είχε αναφέρει τόσο ότι επιθυμεί συγκράτηση των τιμολογίων, για αυτό και η εισηγμένη κάνει διάφορες επενδύσεις που θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση, όσο όμως και ότι η τιμή είναι σε χαμηλά επίπεδα και μια ελάχιστη άνοδος δεν θα επιβαρύνει πολύ τους καταναλωτές. Όπως σημείωσε, δεν γνωρίζει πότε θα αποφασίσει η νέα Ρυθμιστική Αρχή, ενώ δεν έδωσε πληροφορίες για το τι περιλαμβάνει η πρόταση – εισήγηση της ΕΥΔΑΠ.
«SOS» για τη λειψυδρία – Η προτιμητέα λύση των Κρεμαστών, η αφαλάτωση και ο Αχελώος
Πάντως, και επειδή εν μέρει σχετίζονται με τις τιμές και τα κόστη, η ΕΥΔΑΠ συνεχίζει κινήσεις σε διάφορα μέτωπα. Όπως, στον ρόλο συμβούλου και όχι χρηματοδότη (θα το αναλάβει το Δημόσιο αυτό, ενδεχομένως και αντλώντας κεφάλαια από την εισηγμένη στην οποία είναι βασικός μέτοχος), να επεξεργαστεί σενάρια και λύσεις αντιμετώπισης της λειψυδρίας που «απειλεί» το Λεκανοπέδιο και την Αθήνα (μεταφορά νερού από λίμνη Κρεμαστών, αφαλατώσεις, μεταφορά από Αχελώο).
Αλλά και να επιταχύνει το επενδυτικό σχέδιο σε βάθος 10ετίας ύψους 2,1 δισ. ευρώ (με τα υδρόμετρα των 300 εκατ., όπου έρχεται διαγωνισμός το 2025), στο οποίο θα προστεθούν και άλλα projects, όπως η βελτιστοποίηση της εκμετάλλευσης της Ψυττάλειας (εκτιμώμενου ύψους 300 εκατ.) κ.α., αλλά και να συνάψει συμφωνίες με δήμους της Αττικής για παροχή υπηρεσιών. Αναφορικά με τη λειψυδρία, σημείωσε ότι αν συνεχιστεί ο ρυθμός απώλειας υδάτων (λόγω ανομβρίας) η Αθήνα θα έχει πρόβλημα υδροδότησης τα επόμενα 2 με 4 έτη. Πάντως, ήδη σε συνεργασία με την πολιτεία επεξεργάζονται λύσεις ενώ υπάρχουν πλάνα για επενδύσεις 400 εκατ. για να μειωθούν οι διαρροές στο δίκτυο (εξωτερικό και στην Αθήνα), ενώ ήδη γίνονται γεωτρήσεις στη Μαυροσουβάλα κ.α., όπως έχουμε αναφέρει.
Ως πλέον συμφέρουσα λύση ανέδειξε ο κ. Σαχίνης και πάλι τη μεταφορά νερού από τη λίμνη των Κρεμαστών, ένα project συνολικού ύψους 535 εκατ. ευρώ (Κόστος Α’ Φάσης Κρεμαστών: 365 εκατ., Κόστος Β’ Φάσης Κρεμαστών 170 εκατ. ευρώ). Η λύση των Κρεμαστών έχει σαφή πλεονεκτήματα καθώς θα φέρει οριστική αντιμετώπιση των αναγκών ύδρευσης της Αττικής με υψηλής ποιότητας νερό, με σύνδεση με ποτάμια, δυνατότητα για άμεση κατασκευή αντλησιοταμιευτικού έργου στο ανατολικό αντέρεισμα του ταμιευτήρα Κρεμαστών (~50 MW), μικρή επίδραση στη διακύμανση της στάθμης του ταμιευτήρα Κρεμαστών, λόγω της πολύ μεγάλης χωρητικότητάς του, αλλά και χαμηλό λειτουργικό κόστος σε σχέση με την αφαλάτωση, καθώς το νερό έρχεται με βαρύτητα.
Για τη λύση των Κρεμαστών σημείωσε ότι πιέζει προς την κατεύθυνση να έρθει νομοθετική ρύθμιση ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για τέτοια έργα στρατηγικής σημασίας που σχετίζονται αποκλειστικά με την υδροδότηση (όχι κλειστοί διαγωνισμοί, αλλά fast track διαδικασίες) και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Πάντως, η υλοποίηση του «μοντέλου Κρεμαστών» θα απαιτήσει σίγουρα μια περίοδο 2 ετών, ενώ βρισκόμαστε ακόμα στο στάδιο της προκαταρκτικής μελέτης. «Επιθυμία μου είναι να έχουμε ανάθεση έργου μέσα στο 2025», ανέφερε ο κ. Σαχίνης, αν και είναι ερωτηματικό πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο.
Στη λίστα υπάρχει και το μοντέλο αφαλάτωσης, που όμως είναι πιο ενεργοβόρο και κοστοβόρο σε σχέση με την λίμνη Κρεμαστών (0,15 ευρώ/κυβικό μέτρο), καθώς εκτιμάται σε 0,85-1,15 ευρώ/κ.μ.. Ωστόσο, ήδη έχουν εξεταστεί περιοχές τόσο στην Αθήνα (πιο δύσκολη περίπτωση), όσο και κοντά στην Ιτέα με υφάλμυρο νερό (πιο φτηνό, στα 0,35 ευρώ/κ.μ.), που φτάνει στο 30% του κόστους σε σχέση με μια κανονική αφαλάτωση. Ωστόσο, βρισκόμαστε σε αρχικό στάδιο, ενώ σχετικά με την πιθανή δυναμικότητα της μονάδας ο κ. Σαχίνης αναφέρθηκε σε δύο σενάρια (100 χιλ. κυβικά μέτρα τη μέρα ή 200 χιλ. κ.μ./μέρα). Επίσης, έχουν εξεταστεί και περιοχές όπως τα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας και η Θίσβη.
Επόμενη επιλογή είναι η προμήθεια νερού απευθείας από τον Αχελώο ποταμό, αλλά μόνο σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (αν δεν βρέξει καθόλου επί χρόνια, δεν προχωρήσουν άλλα έργα και επενδύσεις), με μεταφοράς του μέσω τάνκερ (προς Άσπρα Σπίτια και Θίσβη επίσης).
Η εταιρεία, ως αρωγός του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος, έχει ήδη μελετήσει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα ενώ στο πλαίσιο σχετικής πρόσφατης απόφασης του Υπουργείου, ανατέθηκε στην Εταιρεία η εκπόνηση μελετών και εκτέλεσης έργων στο Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα (ΕΥΣ). Τα εν λόγω έργα αφορούν κυρίως την ενίσχυση των ταμιευτήρων Μόρνου-Ευήνου από λεκάνες του Ανατολικού Αχελώου (όπως τα Κρεμαστά), την επαναφορά της λειτουργικότητας και την επανένταξη στο ΕΥΣ των γεωτρήσεων Μέσου Ρου Βοιωτικού Κηφισού και την μελέτη έργου εγκατάστασης μονάδων αφαλάτωσης, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής αφαλάτωσης υφάλμυρων υδάτων.
Το επενδυτικό πλάνο 2,1 δισ. ευρώ, η Ανατολική Αττική, τα ΚΕΛ, οι υδρομετρητές
Η ΕΥΔΑΠ συνεχίζει το επενδυτικό 10ετές πλάνο της, ύψους 2,1 δισ. ευρώ, για την περίοδο 20224-2033, που θα ενισχυθεί στα 2,5 δισ. έως το 2035, το οποίο η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ εκτιμά ότι μπορεί να φέρει εις πέρας, και με τη χρηματοδοτική συνδρομή της Ευρώπης. Το εννεάμηνο του 2024 η απορρόφηση του επενδυτικού προγράμματος έργων ανήλθε σε 38,5 εκατ. ευρώ, αυξημένη κατά 18% σε σύγκριση με την απορρόφηση του εννεαμήνου του 2023 (στα 75 εκατ. σύνολο έτους). Το επενδυτικό πρόγραμμα 2024-2033 αφορά σε μεγάλα έργα στην Ανατολική Αττική (958,7 εκατ.), έργα του δικτύου ύδρευσης (681,6 εκατ.), έργα αποχέτευσης (364,5 εκατ.), έργα κτιριακά, ψηφιακής διακυβέρνησης και μετασχηματισμού (103,8 εκατ.). Το 50% του προϋπολογισμού των ανωτέρω έργων χρηματοδοτείται από την Ε.Ε., κατά βάση τα έργα Ανατολικής Αττικής.
Όπως ανέφερε ο κ. Σαχίνης, συνεχίζεται η συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την EIB για την μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων, μέσω επιδοτήσεων ή δανεισμού με χαμηλό επιτόκιο, ακόμα και «πράσινου» ομολόγου ενώ γίνεται προτεραιοποίηση των έργων που θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από την Ε.Ε. (π.χ. υδρόμετρα), αλλά και σχετικό λόμπινγκ ώστε στο μέλλον να αυξηθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι για το «νερό».
Ο κ. Σαχίνης έκανε επίσης λόγο για 70 εκατ. επενδύσεις φέτος με προοπτική το 2025 να αυξηθούν στα 100 εκατ. ευρώ, για το δίκτυο. Επιπρόσθετα, εκτίμησε ότι μέσα στο 2025 θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την προμήθεια υδρόμετρων, αξίας περίπου 300 εκατ. ευρώ σε βάθος 10ετίας (κόστος σχεδόν 100 ευρώ ανά υδρόμετρο, αν και μπορεί να μειωθεί λόγω χρήσης νέας τεχνολογίας). Όπως σημείωσε, «μιλάμε με 10-12 εταιρείες για έξυπνους μετρητές, θα πρέπει να αντικαθιστούμε 250 χιλ. μετρητές ανά έτος, σχεδόν 1.000/ημέρα, σε βάθος 10ετίας. Και ως γνωστόν, υπάρχουν και τα προβλήματα με την έλλειψη εργαζομένων».
Αναφέρθηκε επίσης στα σημαντικά έργα αποχέτευσης, όπως στα 2 ΚΕΛ σε Ραφήνα και Μαραθώνα, σχεδόν 80 εκατ. ευρώ έκαστο, όπου για το πρώτο αναμένεται εντός του έτους να βγει ανάδοχος (σημείωσε 2ετή καθυστέρηση λόγω αρχαίων), για το δεύτερο να προκηρυχθεί διαγωνισμός μέσα στο 2025, μάλλον εντός Ιανουαρίου. Επιπρόσθετα ανέφερε ότι η ΕΥΔΑΠ μιλάει με την HelleniQ Energy, και είναι κοντά σε συμφωνία, για τη δημιουργία αγωγού μήκους 3 χλμ. που θα την τροφοδοτεί με ανακυκλωμένο νερό από το ΚΕΛ Θριάσιου, με το οποίο θα μπορούσε να αντικαταστήσει μέρος του πόσιμου νερού που καταναλώνει σήμερα. Όπως επισημάνθηκε, η HelleniQ Energy καταναλώνει το 1% του νερού της ΕΥΔΑΠ και αν χρησιμοποιήσει το ανακυκλωμένο νερό, μπορεί να μειωθεί στο 0,5% η κατανάλωση πόσιμου νερού.
Παράλληλα, είναι σε επαφές με τρίτη εταιρεία – σύμβουλο για βρεθούν τρόποι μείωσης κόστους (π.χ. ενεργειακού), σε συνδυασμό με τη χρήση φωτοβολταϊκών, υδροηλεκτρικών έργων κ.α..
Η «νέα Ψυττάλεια» και οι Δήμοι της Αττικής
Ο κ. Σαχίνης ανέφερε επίσης ότι μέσα στο 2024 αντικαθίστανται σταδιακά 300 χλμ. αγωγών και υδροπαροχών στο δίκτυο ύδρευσης, ολοκληρώθηκε η κατασκευή των έργων και ξεκίνησε η διαχείριση της παραγόμενης από τη διυλιστική διαδικασία ιλύος και στις 4 ΜΕΝ της ΕΥΔΑΠ, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση 500.000 κυβικών νερού, ενώ προχωρά το πλάνο για επίτευξη του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος. Όμως, προχωρά και το πλάνο για τη νέα «Ψυττάλεια 3.0», project άνω των 300 εκατ. ευρώ, που έχει προ μηνών αποκαλύψει το insider.gr,
για καταγραφή των υφισταμένων και υπό κατασκευή έργων και την αξιολόγηση του τρόπου λειτουργίας, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της ΑΕΠΟ, τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την επεξεργασία αστικών λυμάτων, την ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας της εγκαταστάσεων ανά κυβικό μέτρο λυμάτων, την βέλτιστη αξιοποίηση του ανακτημένου νερού, των προϊόντων της επεξεργασίας (βιολογικής ιλύος, βιοαερίου, βιομεθανίου, υδρογόνου, φωσφόρου, κλπ.) κυρίως για την παραγωγή ενέργειας κ.α. Εως τον Μάρτιο εκτιμάται ότι θα βγει ο διαγωνισμός για τη σχετική μελέτη και εν συνεχεία ο κυρίως διαγωνισμός.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο πλαίσιο της επέκτασης των δράσεων της ΕΥΔΑΠ και γεωγραφικά, σε κοντινούς νομούς αλλά και στην Αττική, η διοίκηση της εισηγμένης είναι ήδη σε επαφή με 5 Δήμους, κατά βάση της Ανατολικής αττικής, από τους 15 πιθανώς ενδιαφερόμενους, για να συνδεθούν με την ΕΥΔΑΠ απολαμβάνοντας τις υπηρεσίες και την εμπειρία - τεχνογνωσία της. Ενδεχομένως, ενδιαφέρον να προκύψει και για νησιά (π.χ. Κέα, Κύθνος).
