H ευνοϊκή γεωγραφική θέση της χώρας, η ισχνή, μέχρι πρότινος, ανάπτυξη της συγκεκριμένης αγοράς και ίσως και το κίνητρο των στρατηγικών επενδύσεων, ήταν οι τρεις παράγοντες που έδωσαν ώθηση στις εταιρείες τεχνολογίας πριν από περίπου μια πεντετία, για να βάλουν στο χάρτη των κέντρων δεδομένων τους και τη χώρα μας. Έκτοτε οι ανακοινώσεις δείχνουν να μην σταματούν, επισφραγίζοντας τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς που λένε ότι η χώρα θα μετεξελιχθεί σε σταυροδρόμι διακίνησης δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή.
Οι παίκτες και οι συμμαχίες
Σταθμό στην εξέλιξη του χώρου αποτέλεσε η εξαγορά το 2020 της Lamda Hellix από τον κολοσσό της Digital Realty, εταιρεία που έχει παρουσία σε περισσότερες από 45 χώρες παγκοσμίως. Η Digital Realty απέκτησε τότε τα Athens 1 και Athens 2 της Lamda Hellix, και ανακοίνωσε ότι προχωρά στην κατασκευή δύο ακόμα κέντρων δεδομένων του Athens 3 και Athens 4 συνολικής χωρητικότητας 9MW και 7,8 MW αντίστοιχα. Το Athens 3 έχει ήδη κατασκευαστεί και το Athens 4 προχωρά με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025 ενώ η εταιρεία έβαλε στο χάρτη και την Κρήτη με το Heraklion 1, λόγω της προσαιγιάλωσης, δυνητικά, υποθαλάσσιων καλωδίων στο νησί.
Την ίδια περίοδο, με ιδιαίτερη έμφαση είχαν ανακοινωθεί και οι σχετικές επενδύσεις της Microsoft, οι οποίες προέλβεπαν την δημιουργία τριών data centers στην Αττική. Μέχρι και σήμερα ωστόσο η εταιρεία έχει θέσει σε τροχιά κατασκευής το πρώτο κέντρο δεδομένων «ATH04 Data Center Construction» το οποίο προχωρά από την κοινοπραξία Renco – Τέρνα ενώ έχω αγοράσει τα οικόπεδα και για τα επόμενα. Λίγο αργότερα, στον επενδυτικό χορό προστέθηκαν η Amazon Web Services η οποία ανακοίνωσε την δημιουργία Cloud Region στην περιοχή.
Ακολούθησαν τον Σεπτέμβριο του 2022 οι ανακοινώσεις της Google για σχετική επένδυση στην περιοχή, σχέδιο που μέχρι σήμερα δεν έχει εξειδικευτεί δημοσίως, πως θα προχωρήσει. Δεν αποκλείεται ωστόσο η αμερικανική εταιρεία να μην προχωρήσει στην κατασκευή σχετικών υποδομών αλλά να φιλοξενηθεί σε αυτές άλλων παικτών που είναι ήδη έτοιμες ή κατασκευάζονται αυτή την περίοδο.
Μαζί με τους διεθνείς παίκτες, σε σχετικές επενδύσεις προχώρησε και η ελληνικών συμφερόντων Lamcom. Η εταιρεία έκανε τα εγκαίνια του data center στο καλοχώρι της Θεσσαλονίκης και ανακοίνωσε ότι επιθυμεί να αξιοποιήσει και τις προοπτικές της Κρήτης, μέσω της κατασκευής νέου data center της, μετά το Balkan Gate. Όσο για το τελευταίο η ελληνική εταιρεία, με επικεφαλής τον Γιώργο Νώλη, έχει θέσει ως στόχο να το μετατρέψει σε τηλεπικοινωνιακό κόμβο για την κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο έχει υπογράψει και συμφωνία με την ΕXA Infrastructure ώστε να διασυνδεθεί το Balkan Gate Thessaloniki με τα μεγαλύτερα Internet Exchanges (IXPs) της Ευρώπης, μέσω των πιο σύντομων φυσικών διαδρομών.
Χρονιά ανακοινώσεων και το 2024
Τα προαναφερθέντα σχέδια φάνηκε να ενισχύονται το 2024, με εταιρείες όπως η ΔΕΗ και Data 4 να ανακοινώνουν σχετικές επενδύσεις. Στην πρώτη περίπτωση της ΔΕΗ, ανακοινώθηκε η συνεργασία με την αραβική DAMAC, μέσω της Data In Scale, η οποία στοχεύει στη δημιουργία ενός υπερσύγχρονου κέντρου δεδομένων αρχικής ισχύος 12,5MW, με την προοπτική επέκτασης στα 25MW. Η κατασκευή αναμένεται να ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2025 στα Σπάτα. Πληροφορίες της αγοράς μάλιστα κάνουν λόγο για πολύ μεγαλύτερα σχέδια της ενεργειακής εταιρείας, για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, μέσω της θυγατρικής Olympus AI, η οποία θα αναλάβει τη διαχείριση των επενδύσεων της ΔΕΗ στο χώρο των data centers και των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης.
Όσο για την Data4, ανακοίνωσε εξίσου πρόσφατα ότι σχεδιάζει να εξελιχθεί σε βασικό παίκτη της συγκεκριμένης αγοράς στην Ελλάδα. H Data4 προχωρά στην κατασκευή του πρώτου από τα δύο data centers που φιλοδοξεί να ανεγείρει στην περιοχή της Παιανίας, μέσω επένδυσης 300 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι να δημιουργήσει το μεγαλύτερο campus της συγκεκριμένης κατηγορίας στην Ελλάδα, το οποίο στο μέλλον ενδέχεται να συμπεριλάβει κι ένα τρίτο data center. Το σχέδιο ακούγεται λογικό δεδομένων και των πληροφοριών που θέλουν την γαλλική εταιρεία να φιλοξενεί στις υποδομές της ένα εκ των τριών data centers της Microsoft στη χώρα μας.
Πέρα από τα παραπάνω, λίαν προσφάτως ανακοινώθηκε και η συμφωνία συνεργασίας ΑΔΜΗΕ – Serverfarm για τη δημιουργία της κοινοπραξίας Gemini, με στόχο την ανάπτυξη και τη λειτουργία υπερσύγχρονων hyperscale-ready Data Centers στην Ελλάδα. Στόχος η αξιοποίηση ακινήτων και εγκαταστάσεων του Διαχειριστή στην Αττική και σε άλλες περιοχές ώστε να φιλοξενήσουν κέντρα δεδομένων ισχύος έως 130 MW.
Οι προκλήσεις
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανακοινωμένα επενδυτικά σχέδια κατανοεί κανείς ότι η χώρα θα πολλαπλασιάσει τις δυνατότητες φιλοξενίας δεδομένων κατά πολύ τα επόμενα χρόνια. Σήμερα η συνολική χωρητικότητα των υπαρχόντων κέντρων δεδομένων ανέρχεται σε περίπου 30 MW, λαμβάνοντας υπόψη και τις κρατικές υποδομές, αριθμός που βάσει των επενδύσεων εκτιμάται ότι θα επταπλασιαστεί και θα ξεπεράσει τα 200 MW, χωρίς σε αυτές τις εκτιμήσεις να λαμβάνεται υπόψη το επενδυτικό πλάνο της ΔΕΗ για την Δυτική Μακεδονία καθώς ακόμα δεν έχει επισήμως ανακοινωθεί oύτε και η δηλωμένη πρόθεση του υπουργείου Επενδύσεων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων για την υλοποίηση σχετικών επενδύσεων στη χώρα μας με χωρητικότητα 500 MW.
Ακόμα και στην αρχική του μορφή βέβαια το σχέδιο κρίνεται φιλόδοξο δεδομένων των ενεργειακών αναγκών που δημιουργεί ειδικά για συγκεκριμένες περιοχές. Να θυμίσουμε ότι αυτή τη στιγμή στο Κορωπί λειτουργούν 3 data centers της Digital Realty και άλλα δύο είναι σε φάση κατασκευής, στα Σπάτα είναι προγραμματισμένο να κατασκευασθούν τα τρία της Microsoft και στην ίδια περιοχή προσβλέπει να δραστηριοποιηθεί και η ΔΕΗ με τη DAMAC. Αν προσθέσει κανείς και τα data centers της Data4 στη γειτονική Παιανία, τότε οι απαιτήσεις που θα υπάρξουν για τους παρόχους ενέργειας σε αυτή την πλευρά της Αττικής θα είναι τεράστιες.
Η υπερσυγκέντρωση αυτή δημιουργεί προβληματισμό και πέρα από τις ενεργειακές απαιτήσεις με παράγοντες της αγοράς να αναφέρουν ότι δημιουργείται μια «ανισσοροπία» που μπορεί να δημιουργήσει ένα ιδιότυπο ψηφιακό χάσμα. Υπό αυτό το πρίσμα χαρτογραφούνται οι ενεργειακές ικανότητες της χώρας ώστε να βρεθούν και εναλλακτικοί προορισμοί που θα μπορέσουν να φιλοξενήσουν κέντρα δεδομένων στο μέλλον, ενώ δεν αποκλείεται να δοθούν και κυβερνητικά κίνητρα για το σκοπό αυτό.
