Με μικρό… καλάθι φαίνεται ότι θα βρει τον κλάδο της υγείας το νέο έτος, όσον αφορά στις προσδοκίες του για μείωση των υποχρεωτικών επιστροφών, που εδώ και πάνω από μία δεκαετία καταβάλλουν στο κράτος, λόγω υπέρβασης του προκαθορισμένου προϋπολογισμού για φάρμακα και υπηρεσίες υγείας (clawback).
Το υπουργείο Υγείας έχει προχωρήσει σε μία σειρά μέτρων για τον εξορθολογισμό του clawback, ωστόσο, τα μέχρι στιγμής στοιχεία δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας για το μέλλον, αν και κατά κοινή ομολογία γίνονται προσπάθειες προς τη σωστή κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το 2025 θα είναι ένα έτος ορόσημο, καθώς αναμένεται να ξεκαθαρίσει η εικόνα ως προς την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων αλλά και ως προς τις αντοχές του κλάδου.
Προβληματισμός στις φαρμακευτικές
Αν και όπως έχει δηλώσει ο Υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, οι στόχοι μείωσης που είχαν τεθεί για το έτος 2024 φαίνεται ότι επιτυγχάνονται, το μέλλον δεν προδιαγράφεται ιδιαίτερα ευοίωνο για τη φαρμακοβιομηχανία, της οποίας η συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη υπερβαίνει τα τελευταία χρόνια αυτήν του κράτος. Η αγορά κρίνει απαραίτητη την ενίσχυση του προϋπολογισμού για φάρμακα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το «φλέγον» για τον κλάδο ζήτημα των επιστροφών.
Ο εξορθολογισμός του clawback, άλλωστε, αποτελεί δέσμευση στο πλαίσιο της συμφωνίας με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο οποίο εμπίπτει και η θεσμοθέτηση των ποσών απομείωσής του από το 2022 και μετέπειτα. Με έτος αναφοράς το 2020, έχουν τεθεί όρια στην υπέρβαση της δαπάνης, πέραν των οποίων -εκτός των φαρμακευτικών εταιρειών- καθίσταται υπεύθυνο και το Κράτος.
Το νομοθετημένο ποσό για το 2024 είναι 300 εκατ. ευρώ και400 εκατ. ευρώ για το 2025. Λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης τα 300 εκατ. του 2024 μπήκαν νωρίτερα στον προϋπολογισμό, παρότι με βάση τη σχετική δέσμευση θα μπορούσαν να εκταμιευτούν με τη μορφή συμψηφισμού εντός του 2025. Την ίδια πορεία αναμένεται να ακολουθήσουν και τα 400 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στο έτος 2025.
Το πλάνο για το 2025
Πρόσφατα, ο Άδωνις Γεωργιάδης ενημέρωσε τους θεσμικούς φορείς του κλάδου ότι για το 2025, πέραν της ενίσχυσης του προϋπολογισμού κατά 400 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο της ρήτρας με το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς και της ενίσχυσης του προϋπολογισμού σε συνάρτηση με την αύξηση του ΑΕΠ, δεν προβλέπεται περαιτέρω αύξηση της χρηματοδότησης. Η πληροφορία αυτή έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στην αγορά, η οποία κρίνει ότι η επιπλέον ενίσχυση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης είναι αναγκαία, σε συνδυασμό με τα διαρθρωτικά μέτρα. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η κατάσταση για τις εταιρείες που διακινούν νοσοκομειακά φάρμακα, όπου το 1ο εξάμηνο του 2023 οι επιστροφές έφτασαν έως και το 83% των πωλήσεων (τα σημειώματα για το 2ο εξάμηνο αναμένονται τον Ιανουάριο).
Ο Υπουργός φέρεται να εστιάζει το επόμενο διάστημα στα μέτρα συγκράτησης της φαρμακευτικής δαπάνης, με επιπλέον ελέγχους στον ΕΟΠΥΥ, με την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων καθώς και με αυστηρότερους ελέγχους στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, κινήσεις οι οποίες βρίσκονται προς τη σωστή κατεύθυνση και για τη φαρμακοβιομηχανία. Παράλληλα, έχει δηλώσει την πρόθεσή του να προχωρήσει στις απαραίτητες κινήσεις, προκειμένου η κατανομή της έξτρα χρηματοδότησης για το επόμενο έτος να γίνει έτσι ώστε κανένα κανάλι να μην καταβάλλει μεγαλύτερο clawback -ως ποσοστό επί των συνολικών πωλήσεων- έναντι των υπολοίπων.
Ο Άδωνις Γεωργιάδης εμφανίζεται αισιόδοξος, εκτιμώντας ότι στο τέλος του 2025 με αρχές του 2026 θα έχει διαμορφωθεί ένα πιο βιώσιμο περιβάλλον επιστροφών. Ωστόσο, ο κλάδος εκφράζει επιφυλάξεις για το τι μέλλει γενέσθαι, με την αγωνία να κορυφώνεται όσον αφορά στην περίοδο μετά το 2025, όταν παύσει να ισχύει η δέσμευση για συνυπευθυνότητα της Πολιτείας στην υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης, που εντάσσεται στη συμφωνία με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Συγκρατημένη αισιοδοξία στα διαγνωστικά
Το 2024 ήταν μία ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για τα διαγνωστικά εργαστήρια, τα οποία είχαν σταματήσει να παρέχουν τις υπηρεσίες τους για περίπου ένα μήνα τον περασμένο Μάιο, στο πλαίσιο των κινητοποιήσεών τους λόγω των περικοπών των εισοδημάτων τους που έφταναν έως και το 70%, οδηγώντας στο χείλος του γκρεμού τις επιχειρήσεις.
Ωστόσο, με αφορμή την κοινοποίηση των ποσοστών clawback του Αυγούστου 2024, όπου διαπιστώθηκε πτωτική τάση το τελευταίο δίμηνο και σχεδόν μηδενική καταγραφή τον Αύγουστο, ενώ τον αντίστοιχο μήνα του 2023 το μεσοσταθμικό clawback ήταν 11,6%, το Συντονιστικό Όργανο φορέων Π.Φ.Υ. εξέφρασε πρόσφατα συγκρατημένη αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που ελήφθησαν (μέτρα είσπραξης υπέρ ΕΟΠΥΥ, εφαρμογή μεσοσταθμικού δείκτη εξομάλυνσης, σταδιακή εφαρμογή θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων).
Ο Υπουργός Υγείας έκανε λόγο για «συγκλονιστική πρόοδο ως προς την εξέλιξη του clawback» στα διαγνωστικά, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι παρεμβάσεις στις οποίες προχώρησε αποδίδουν.
«Η πτώση του clawback σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά αγγίζει πλέον το 30%», ανέφερε ο ‘Αδωνις Γεωργιάδης. «Δεν έχει υπάρξει καμία χρονιά που έχει μπει το clawback, που δεν είχαμε από χρόνο σε χρόνο αύξηση. Το ότι για πρώτη φορά φέτος είχαμε πτώση είναι αδιανόητη επιτυχία στον τομέα αυτό. Ήδη υπήρξε μια σχετική επιτυχία και βλέπουμε πως τα μέτρα αποδίδουν. Οι προσπάθειες θα συνεχιστούν. Ο σκοπός μας είναι να υπάρχει ομαλότητα στην αγορά. Να δουλεύουν τα διαγνωστικά κέντρα, να μπορούν να παρέχουν τις αξιόπιστες διαγνωστικές υπηρεσίες τους στους συμπολίτες μας», πρόσθεσε.
Σαφέστερη εικόνα το 2025
Πάντως, σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα σημειώματα του Σεπτεμβρίου ανατρέπουν το πανηγυρικό κλίμα που είχε διαμορφωθεί, καθώς τα ποσοστά, σε συγκεκριμένες τουλάχιστον κατηγορίες εξετάσεων, κινούνται σε υψηλά επίπεδα. Και σε αυτήν την περίπτωση, το 2025 είναι το έτος που θα «δείξει» ως προς την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων ή την αναγκαιότητα λήψης επιπλέον μέτρων.
Σε κάθε περίπτωση, πάγιο αίτημα των ιδιωτικών φορέων ΠΦΥ, είναι η άμεση κατάργηση του clawback και ο εξορθολογισμός «των δυσβάσταχτων καταλογισμών προς τα διαγνωστικά εργαστήρια και κλινικοεργαστηριακούς ιατρούς, οι οποίοι βρίσκονται σε καθεστώς μηδενικής ρευστότητας», όπως χαρακτηριστικά τονίζουν σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους.
